Μια νέα έρευνα από τη Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο ανοίγει έναν απροσδόκητο δρόμο στην κατανόηση των καρδιακών προσβολών: η αιτία τους δεν είναι πάντα μόνο η χοληστερόλη και ο τρόπος ζωής, αλλά ίσως και τα μικρόβια που κρύβονται μέσα στις αρτηρίες μας.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα από αθηρωματικές πλάκες – τις γνωστές εναποθέσεις χοληστερόλης και άλλων ουσιών που «στενεύουν» τα αγγεία. Τα δείγματα προήλθαν τόσο από ανθρώπους που πέθαναν αιφνίδια από καρδιακά νοσήματα, όσο και από ασθενείς που υποβλήθηκαν σε χειρουργική αφαίρεση πλάκας. Με τη βοήθεια σύγχρονων μεθόδων, όπως η γενετική αλληλούχηση, εντόπισαν DNA από βακτήρια που συνήθως ζουν στο στόμα μας, αλλά είχαν βρει καταφύγιο βαθιά μέσα στις πλάκες.
Αυτό που κάνει τα ευρήματα ακόμη πιο ανησυχητικά είναι η μορφή με την οποία τα βακτήρια αυτά εμφανίστηκαν. Δεν ήταν μεμονωμένα, αλλά συγκροτούσαν βιοϋμένες, δηλαδή ανθεκτικές αποικίες που προστατεύονται από ένα είδος κολλώδους θώρακα. Μέσα σε αυτήν τη δομή, τα μικρόβια είναι πολύ πιο δύσκολο να εξοντωθούν είτε από το ανοσοποιητικό σύστημα είτε από αντιβιοτικά.
Οι βιοϋμένες αυτές παραμένουν συνήθως «αόρατες», δεν προκαλούν φλεγμονή και άρα δεν δίνουν καμία προειδοποίηση. Όμως, σύμφωνα με την έρευνα, σε ορισμένες περιπτώσεις τμήματα των βακτηρίων αποκολλώνται από τη βιοϋμένη, κυκλοφορούν ελεύθερα και τότε το ανοσοποιητικό αντιδρά. Η φλεγμονή που ακολουθεί φαίνεται πως μπορεί να σπάσει την πλάκα, οδηγώντας στον σχηματισμό θρόμβων και τελικά σε καρδιακή προσβολή.
Ο Pekka Karhunen, επικεφαλής της μελέτης από το Tampere University, τονίζει ότι η εμπλοκή βακτηρίων στη στεφανιαία νόσο είχε συζητηθεί εδώ και χρόνια, αλλά μέχρι σήμερα έλειπαν οι απτές αποδείξεις. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι για να πυροδοτηθεί το «μοιραίο» χρειάζεται ένα είδος διπλού πλήγματος. Από τη μια, οι βιοϋμένες παραμένουν κρυμμένες και ανενεργές. Από την άλλη, ένα δευτερογενές γεγονός –για παράδειγμα μια ιογενής λοίμωξη– μπορεί να «ξυπνήσει» τα βακτήρια, να τα ωθήσει να πολλαπλασιαστούν και να προκαλέσουν την καταστροφική φλεγμονώδη αντίδραση.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Heart Association, δεν αποτελεί το τελευταίο λόγο στο θέμα. Χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα και να διαπιστωθεί αν όντως οι λοιμώξεις είναι κρίσιμος παράγοντας για τα εμφράγματα. Ωστόσο, τα πιθανά οφέλη για τη δημόσια υγεία είναι τεράστια.
Αν αποδειχθεί ότι τα βακτήρια παίζουν καθοριστικό ρόλο, θα μπορούσαν να αναπτυχθούν νέες θεραπείες: από σύντομες αγωγές με αντιβιοτικά για όσους έχουν ήδη πάθει καρδιακό επεισόδιο μέχρι εμβόλια που θα στοχεύουν τα συγκεκριμένα μικρόβια ή τους ιούς που τα ενεργοποιούν.
Ήδη, προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που εμβολιάζονται κατά της γρίπης, του covid-19 ή του έρπητα ζωστήρα φαίνεται να έχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου. Αυτό ενισχύει την ιδέα ότι οι λοιμώξεις μπορεί να είναι ένας «αόρατος» κρίκος στην αλυσίδα που οδηγεί σε καρδιακή προσβολή.
Η ανακάλυψη ότι τα μικρόβια μπορεί να παίζουν κεντρικό ρόλο στην καρδιοπάθεια δεν αναιρεί τους γνωστούς παράγοντες κινδύνου όπως η κακή διατροφή, το κάπνισμα ή η έλλειψη άσκησης. Αντίθετα, προσθέτει έναν ακόμη κρίκο στην κατανόηση της ασθένειας. Ο συνδυασμός κλασικών παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής με νέες ιατρικές στρατηγικές θα μπορούσε να μεταμορφώσει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη αιτία θανάτου παγκοσμίως.
[via]
