Στην καρδιά της ερήμου Karakum στο Τουρκμενιστάν, ένα από τα πιο εντυπωσιακά και συνάμα αινιγματικά φαινόμενα των τελευταίων δεκαετιών φαίνεται πως πλησιάζει στο τέλος του. Το διαβόητο Darvaza gas crater, γνωστό ευρύτερα ως "Πύλη της Κολάσεως", καίει ασταμάτητα εδώ και 54 χρόνια, όμως πλέον τα σημάδια δείχνουν ότι η φλόγα του αρχίζει να εξασθενεί.
Η ιστορία της μυστηριώδους αυτής φωτιάς ξεκινά το 1971, όταν μια σοβιετική γεωτρητική αποστολή φαίνεται να διαπέρασε κατά λάθος έναν υπόγειο θύλακα φυσικού αερίου. Αν και δεν υπάρχουν επίσημα έγγραφα ή επιβεβαιωμένες καταγραφές για το τι ακριβώς συνέβη, η επικρατούσα θεωρία είναι ότι οι γεωλόγοι επέλεξαν να βάλουν φωτιά στον απελευθερωμένο μεθάνιο, με την ελπίδα ότι θα καεί σε λίγες ημέρες. Αντί για αυτό, άνοιξαν μια πύλη απόκοσμης ενέργειας που μετατράπηκε σε ένα διαρκές φλεγόμενο κρατήρα, με φλόγες που άγγιζαν θερμοκρασίες άνω των 1000 βαθμών Κελσίου.
Η διάμετρος του κρατήρα φτάνει τα 69 μέτρα και το βάθος του τα 30, και επί δεκαετίες φώτιζε τη νύχτα της ερήμου σαν πυρσός από την ίδια την κόλαση. Η επίσημη του ονομασία είναι “Shining of Karakum”, όμως για τους περισσότερους παραμένει γνωστό ως η Πύλη προς την Κόλαση. Εκτός από τουριστικό αξιοθέατο, αποτελεί και τη σημαντικότερη πηγή ρύπανσης με μεθάνιο στη χώρα.
Τώρα, σύμφωνα με ανακοίνωση της κρατικής εταιρείας φυσικού αερίου Turkmengaz, η φωτιά του Darvaza αρχίζει σταδιακά να σβήνει. Στο πλαίσιο του συνεδρίου TESC 2025 στην Ashgabat, επιστήμονες επιβεβαίωσαν πως οι φλόγες έχουν μειωθεί κατά τα δύο τρίτα σε ένταση σε σχέση με το παρελθόν. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στις εργασίες γεώτρησης νέων πηγαδιών και την επαναλειτουργία παλιών, με σκοπό την άντληση μεθανίου πριν αυτό φτάσει στον κρατήρα.
Η πρόοδος παρακολουθείται στενά από το πρόγραμμα Methane Alert and Response System (MARS), που υλοποιείται σε συνεργασία με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών. Χάρη σε δορυφορικές μετρήσεις σε πραγματικό χρόνο, οι ειδικοί επιβεβαιώνουν ότι η "πόρτα" κλείνει σταδιακά.
Το 2013, ο Καναδός εξερευνητής George Kourounis έγινε ο πρώτος – και μοναδικός – άνθρωπος που κατέβηκε στον κρατήρα, φορώντας ειδική στολή από Kevlar και Nomex, καθώς και αναπνευστική συσκευή. Κατάφερε να συλλέξει δείγματα εδάφους από τον πυθμένα του κρατήρα, σε θερμοκρασίες που άγγιζαν τους 400 βαθμούς Κελσίου. Οι επιστήμονες εντόπισαν σε αυτά ακραία βακτήρια, γεγονός που προκάλεσε νέο ενδιαφέρον για τις δυνατότητες ζωής σε ακραία περιβάλλοντα.
Αν και το φαινόμενο του Darvaza είναι εντυπωσιακό, δεν είναι μοναδικό. Στην Centralia της Πενσυλβάνια, μια πυρκαγιά σε ανθρακωρυχείο που ξεκίνησε το 1962 εξακολουθεί να καίει και εκτιμάται ότι θα διαρκέσει για τουλάχιστον 250 ακόμη χρόνια. Στην Ινδία, στη Jharia, φωτιά που ξεκίνησε το 1916 υποχρέωσε σε εκκένωση δεκάδες χιλιάδες κατοίκους και παραμένει ενεργή μέχρι σήμερα. Όμως το πιο διαρκές φαινόμενο παρατηρείται στο Mount Wingen της Αυστραλίας – το λεγόμενο Burning Mountain – όπου υπόγεια καύση άνθρακα συνεχίζεται εδώ και πάνω από 6000 χρόνια.
Στο Τουρκμενιστάν, οι προσπάθειες συνεχίζονται με στόχο την πλήρη κατάσβεση του Darvaza και την αξιοποίηση των αποθεμάτων φυσικού αερίου χωρίς περαιτέρω περιβαλλοντική επιβάρυνση. Αν τελικά επιτευχθεί, θα κλείσει ένα από τα πιο παράξενα και εντυπωσιακά κεφάλαια στην ιστορία των ανθρώπινων "λαθών" και των συνεπειών τους στη φύση.
[via]
