Η επιστήμη της ιατρικής έκανε ένα ακόμη βήμα που μέχρι πριν λίγα χρόνια έμοιαζε αδιανόητο. Ερευνητές στην Κίνα ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να μεταμοσχεύσουν πνεύμονα από γενετικά τροποποιημένο γουρούνι σε ανθρώπινο οργανισμό. Πρόκειται για την πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση τέτοιου είδους επέμβασης, η οποία δημοσιεύθηκε στη Nature Medicine.
Ο αποδέκτης του πειράματος ήταν ένας 39χρονος ασθενής που είχε κριθεί εγκεφαλικά νεκρός, ύστερα από τέσσερις ανεξάρτητες ιατρικές αξιολογήσεις. Οι γιατροί τοποθέτησαν τον αριστερό πνεύμονα του γουρουνιού στο σώμα του, ενώ παράλληλα χορηγήθηκε ανοσοκατασταλτική θεραπεία για να αποφευχθεί η άμεση απόρριψη. Το όργανο κατάφερε να επιβιώσει και να λειτουργήσει για εννέα ημέρες, προτού οι ερευνητές αποφασίσουν να τερματίσουν την πειραματική διαδικασία.
Η έλλειψη διαθέσιμων μοσχευμάτων αποτελεί μια από τις πιο επώδυνες πραγματικότητες της σύγχρονης ιατρικής. Μόνο στις ΗΠΑ, περισσότεροι από 100.000 ασθενείς περιμένουν σε λίστα αναμονής για ένα ζωτικό όργανο, ενώ κάθε χρόνο πάνω από 5.000 άνθρωποι πεθαίνουν χωρίς να έχουν βρει συμβατό δότη. Η αδυναμία κάλυψης αυτής της τεράστιας ζήτησης έχει στρέψει τα βλέμματα των επιστημόνων στη μεταφορά οργάνων από ζώα σε ανθρώπους.
Για δεκαετίες, η ιδέα παρέμενε περισσότερο ελπίδα παρά ρεαλιστική προοπτική, κυρίως λόγω της ασυμβατότητας ανάμεσα στη βιολογία του ανθρώπου και του ζώου. Όμως, η πρόοδος της γενετικής μηχανικής τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει τα δεδομένα. Με τεχνικές γονιδιακής επεξεργασίας, οι ερευνητές κατάφεραν να τροποποιήσουν γουρούνια ώστε να εξαλείψουν συγκεκριμένα μόρια που προκαλούν άμεση και καταστροφική απόρριψη από το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα. Ένα από τα βασικότερα εμπόδια ήταν η παρουσία του σακχάρου alpha gal στους ιστούς των ζώων, την οποία ο ανθρώπινος οργανισμός αναγνωρίζει ως ξένη.
Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικά πειραματικά βήματα. Γενετικά επεξεργασμένα νεφρά, ήπαρ και καρδιές έχουν μεταμοσχευθεί σε ανθρώπους, κυρίως σε περιπτώσεις ασθενών που βρίσκονταν σε τελικό στάδιο και δεν υπήρχαν άλλες θεραπευτικές επιλογές. Ωστόσο, μέχρι σήμερα κανένας τέτοιος αποδέκτης δεν κατόρθωσε να ζήσει περισσότερο από μερικούς μήνες με το νέο όργανο.
Η νέα κινεζική μελέτη έρχεται να προσθέσει έναν ακόμη κρίκο σε αυτή την αλυσίδα προσπαθειών. Το γεγονός ότι ένας πνεύμονας από γουρούνι μπόρεσε να λειτουργήσει μέσα σε ανθρώπινο σώμα έστω και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, ανοίγει τον δρόμο για μελλοντικά βήματα. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι το μόσχευμα δεν απορρίφθηκε άμεσα, όμως εμφανίστηκαν επιπλοκές: ήδη από την πρώτη μέρα υπήρξαν σημάδια βλάβης λόγω της επανεκκίνησης της αιμάτωσης, ενώ τις επόμενες ημέρες εντοπίστηκαν αντισώματα που επιτέθηκαν στον πνεύμονα. Παρά την προσωρινή βελτίωση, το πείραμα ολοκληρώθηκε την ένατη ημέρα.
Οι ίδιοι οι επιστήμονες παραδέχονται ότι η μεταμόσχευση πνευμόνων από ζώα απέχει πολύ από το να θεωρηθεί ασφαλής ή εφαρμόσιμη κλινικά. Το μεγαλύτερο εμπόδιο εξακολουθεί να είναι η απόρριψη του μοσχεύματος από το ανοσοποιητικό, καθώς και οι μολύνσεις που μπορεί να προκύψουν. Όπως σημειώνουν στη δημοσίευσή τους, η μελέτη δείχνει ότι η διαδικασία είναι εφικτή, αλλά οι προκλήσεις παραμένουν τεράστιες.
Παρά τα όρια, κάθε πείραμα δίνει νέες γνώσεις. Η κατανόηση του πώς αντιδρά το ανθρώπινο σώμα, ποιοι γενετικοί χειρισμοί αποδίδουν καλύτερα και ποιοι συνδυασμοί φαρμάκων είναι πιο αποτελεσματικοί, αποτελεί πολύτιμο βήμα στην πορεία προς τη δημιουργία πλήρως λειτουργικών οργάνων από ζώα.
[via]
