Μια ανακάλυψη από το University of Missouri-Columbia υπόσχεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που οι γιατροί ανιχνεύουν και αντιμετωπίζουν το γλαύκωμα, μία από τις κύριες αιτίες μη αναστρέψιμης τύφλωσης παγκοσμίως. Οι ερευνητές εντόπισαν δύο μικρά φυσικά μόρια, την αγματίνη και τη θειαμίνη, τα οποία φαίνεται όχι μόνο να αποκαλύπτουν την ύπαρξη της νόσου σε πρώιμο στάδιο, αλλά και να προστατεύουν τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς από τη βλάβη που οδηγεί στην απώλεια όρασης.
Η ανακάλυψη ανοίγει τον δρόμο για νέες διαγνωστικές μεθόδους και θεραπείες που θα μπορούσαν να σταματήσουν το γλαύκωμα πριν προκαλέσει μόνιμη βλάβη.
Το γλαύκωμα συχνά αποκαλείται «ο σιωπηλός κλέφτης της όρασης», επειδή αναπτύσσεται ύπουλα, χωρίς εμφανή συμπτώματα στα αρχικά στάδια. Προκαλείται όταν τα γαγγλιακά κύτταρα του αμφιβληστροειδούς (retinal ganglion cells ή RGCs) και οι νευρικές ίνες που μεταφέρουν τα οπτικά σήματα στον εγκέφαλο υποστούν βλάβη. Μόλις αυτά τα κύτταρα χαθούν, η όραση δεν μπορεί να αποκατασταθεί.
Οι σημερινές θεραπείες επικεντρώνονται κυρίως στη μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης, του βασικού παράγοντα κινδύνου για την εξέλιξη της νόσου. Ωστόσο, καμία από αυτές δεν προστατεύει άμεσα τα RGCs από τον εκφυλισμό. Αυτή η έλλειψη «νευροπροστατευτικών» θεραπειών είναι ένας από τους κύριους λόγους που η επιστημονική κοινότητα αναζητά νέα μονοπάτια αντιμετώπισης.
Ο Pawan Singh ηγείται μιας ομάδας που εστιάζει τόσο στην έγκαιρη διάγνωση όσο και στην προστασία του οπτικού νεύρου. Στο πλαίσιο της μελέτης του, η ομάδα του ανακάλυψε ότι τα επίπεδα δύο φυσικών μορίων, της αγματίνης και της θειαμίνης, είναι αισθητά χαμηλότερα στο υδατοειδές υγρό των ασθενών με γλαύκωμα σε σχέση με άτομα χωρίς τη νόσο.
Τα μόρια αυτά ανήκουν στην κατηγορία των μεταβολιτών, δηλαδή μικρών χημικών ενώσεων που αντικατοπτρίζουν τη βιοχημική κατάσταση του οργανισμού. Σύμφωνα με τον Singh, οι συγκεκριμένοι μεταβολίτες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως «βιοδείκτες», επιτρέποντας στους γιατρούς να εντοπίζουν το γλαύκωμα πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα.
Συχνά οι άνθρωποι ανακαλύπτουν ότι έχουν γλαύκωμα μόνο όταν έχουν ήδη χάσει μέρος της όρασής τους και η πίεση στα μάτια τους έχει αυξηθεί σημαντικά. Το όραμά μας είναι να μπορέσουν στο μέλλον οι γιατροί να κάνουν μια απλή εξέταση αίματος ή οφθαλμικού υγρού για να ανιχνεύουν αυτά τα μόρια. Έτσι, θα μπορούμε να ξεκινάμε θεραπεία πολύ νωρίτερα, πριν προκληθεί μόνιμη βλάβη.
Η έρευνα δεν σταματά στη διάγνωση. Τα πειράματα της ομάδας του Singh υποδεικνύουν ότι η αγματίνη και η θειαμίνη μπορεί να έχουν και προστατευτική δράση στον αμφιβληστροειδή. Σύμφωνα με τα πρώτα δεδομένα, αυτές οι ουσίες φαίνεται να συμβάλλουν στη διατήρηση της λειτουργίας των RGCs, μειώνοντας την κυτταρική βλάβη που προκαλεί το γλαύκωμα.
Αν τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιωθούν, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εντελώς νέες μορφές θεραπείας, όπως κολλύρια ή διατροφικά συμπληρώματα που θα ενισχύουν τα επίπεδα αυτών των μορίων στα μάτια. Με αυτόν τον τρόπο, η απώλεια όρασης θα μπορούσε να επιβραδυνθεί ή ακόμα και να προληφθεί.\
Η ερευνητική υποδομή του University of Missouri-Columbia και η συνεργασία μεταξύ επιστημόνων και οφθαλμιάτρων είναι αυτό που καθιστά δυνατή αυτή την πρόοδο. Αν και χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά, οι γιατροί με τους οποίους συνεργάζομαι είναι ενθουσιασμένοι με τις προοπτικές που ανοίγονται. Είμαι πραγματικά αισιόδοξος για το μέλλον.
Το σημαντικότερο στοιχείο αυτής της έρευνας είναι η δυνατότητα ανίχνευσης του γλαυκώματος πριν εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια απώλειας όρασης. Μέχρι σήμερα, οι ασθενείς διαγιγνώσκονται συχνά όταν η βλάβη έχει ήδη προχωρήσει, καθιστώντας τη θεραπεία περισσότερο παρηγορητική παρά προληπτική. Η ύπαρξη ενός βιοδείκτη που θα μπορεί να εντοπίζεται εύκολα –ίσως και μέσω μιας απλής εξέτασης αίματος– θα μπορούσε να αλλάξει εντελώς αυτή την πραγματικότητα.
Η αγματίνη και η θειαμίνη, δύο μόρια που υπάρχουν φυσικά στον οργανισμό, φαίνεται να αποτελούν το κλειδί. Αν αποδειχθεί ότι η ενίσχυση των επιπέδων τους προστατεύει πράγματι τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς, τότε το γλαύκωμα ίσως πάψει να είναι μια αναπόφευκτη πορεία προς την τύφλωση.
[source]
