Νέο online εργαλείο προβλέπει πόσο καλά θα δράσει το φάρμακο για την αρτηριακή πίεση

Ένα νέο εργαλείο υπόσχεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που οι γιατροί αντιμετωπίζουν την υπέρταση, μια από τις πιο διαδεδομένες και θανατηφόρες παθήσεις παγκοσμίως. Ερευνητές του George Institute for Global Health ανέπτυξαν ένα online εργαλείο που μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πόσο θα μειώσει την αρτηριακή πίεση κάθε φάρμακο, βασισμένο σε δεδομένα από σχεδόν 500 κλινικές δοκιμές και περισσότερους από 100.000 συμμετέχοντες.

Το εργαλείο, με την ονομασία Blood Pressure Treatment Efficacy Calculator φιλοδοξεί να γίνει το νέο σημείο αναφοράς για τη διαχείριση της υπέρτασης. Η βασική του ιδέα είναι απλή αλλά επαναστατική: αντί να βασίζονται σε μεταβαλλόμενες μετρήσεις πίεσης ή στη διαίσθηση, οι γιατροί μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν μια τεράστια βάση δεδομένων για να εκτιμήσουν εκ των προτέρων πόσο αποτελεσματικό θα είναι κάθε φάρμακο ή συνδυασμός φαρμάκων για έναν συγκεκριμένο ασθενή.

Ο Nelson Wang, καρδιολόγος και ερευνητής στο George Institute, εξηγεί γιατί αυτή η εξέλιξη είναι κρίσιμη:

Ακόμα και μείωση της συστολικής πίεσης κατά μόλις 1 mmHg μειώνει τον κίνδυνο για έμφραγμα ή εγκεφαλικό κατά 2%. Όμως με τόσα φάρμακα, διαφορετικές δοσολογίες και την ανάγκη πολλοί ασθενείς να λαμβάνουν δύο ή περισσότερα σκευάσματα, οι επιλογές είναι χιλιάδες. Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε εύκολος τρόπος να γνωρίζουμε ποια συνδυαστικά θα έχουν το καλύτερο αποτέλεσμα.

Η καινοτομία του νέου εργαλείου βρίσκεται στον τρόπο που αξιοποιεί τα δεδομένα. Αντλεί στοιχεία από εκατοντάδες κλινικές μελέτες και ταξινομεί τα φάρμακα με βάση την «ένταση» της δράσης τους, χαμηλή, μέτρια ή υψηλή. Αυτή η μεθοδολογία, ήδη καθιερωμένη στη διαχείριση της χοληστερίνης, εισάγεται για πρώτη φορά στην υπέρταση.

Στην πράξη, ένα μόνο φάρμακο μπορεί να μειώσει τη συστολική πίεση κατά περίπου 8 έως 9 mmHg, ανεπαρκές για πολλούς ασθενείς που χρειάζονται πτώση 15 έως 30 mmHg για να φτάσουν σε υγιή επίπεδα. Μέχρι τώρα, οι γιατροί προχωρούσαν προοδευτικά, προσθέτοντας ή αλλάζοντας σκευάσματα ανάλογα με τις μετρήσεις πίεσης του ασθενούς. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι αυτές οι μετρήσεις είναι εξαιρετικά «θορυβώδεις».

Η πίεση του αίματος μεταβάλλεται συνεχώς – από λεπτό σε λεπτό, μέρα με τη μέρα, ακόμη και ανά εποχή. Αυτές οι τυχαίες διακυμάνσεις μπορεί να είναι τόσο μεγάλες όσο και η ίδια η επίδραση ενός φαρμάκου. Επιπλέον, οι συνθήκες μέτρησης συχνά δεν είναι ιδανικές, εισάγοντας κι άλλες αβεβαιότητες. Έτσι, είναι σχεδόν αδύνατο να κρίνουμε αξιόπιστα πόσο καλά λειτουργεί ένα φάρμακο βασιζόμενοι μόνο στις επαναλαμβανόμενες μετρήσεις.

Ο Anthony Rodgers, ανώτερος ερευνητής του ίδιου Ινστιτούτου, προσθέτει πως παρά το ότι η υπέρταση είναι ο συχνότερος λόγος επίσκεψης σε γιατρό, μέχρι σήμερα δεν υπήρχε καμία ολοκληρωμένη πηγή που να συγκρίνει την αποτελεσματικότητα τόσων διαφορετικών φαρμάκων και δοσολογιών.

Αντίθετα, το νέο εργαλείο προτείνει μια εντελώς διαφορετική στρατηγική: ο γιατρός καθορίζει πόση μείωση πίεσης χρειάζεται ο ασθενής και το εργαλείο υπολογίζει ποια φάρμακα ή συνδυασμοί επιτυγχάνουν τον στόχο αυτό, βασισμένο σε αξιόπιστα δεδομένα. Έτσι, η θεραπεία μπορεί να ξεκινήσει πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη βεβαιότητα για το αποτέλεσμα.

Το επόμενο βήμα, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι να δοκιμαστεί η προσέγγιση αυτή σε κλινικές μελέτες, ώστε να διαπιστωθεί αν η χρήση του υπολογιστή στην πράξη βελτιώνει πράγματι τον έλεγχο της πίεσης σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους.

Η σημασία ενός τέτοιου εργαλείου είναι τεράστια. Η υπέρταση παραμένει ένας από τους πιο σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία, επηρεάζοντας περίπου 1,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και ευθυνόμενη για σχεδόν δέκα εκατομμύρια θανάτους ετησίως. Η πάθηση ονομάζεται συχνά «σιωπηλός δολοφόνος», καθώς δεν προκαλεί συμπτώματα μέχρι να οδηγήσει σε καταστροφικά συμβάντα όπως έμφραγμα, εγκεφαλικό ή νεφρική ανεπάρκεια. Παρ’ όλα αυτά, λιγότερο από το 20% των ασθενών καταφέρνει να έχει την πίεσή του υπό πλήρη έλεγχο.

Το Blood Pressure Treatment Efficacy Calculator διατίθεται δωρεάν στο www.bpmodel.org, δίνοντας τη δυνατότητα σε γιατρούς και ερευνητές σε όλο τον κόσμο να αξιοποιήσουν αυτή τη νέα επιστημονική βάση για πιο εξατομικευμένες και αποτελεσματικές θεραπείες.

[source]