Όταν το κρεβάτι γίνεται καθρέφτης: Πώς τα ζευγάρια μοιράζονται ψυχικές διαταραχές

Μια εκτενής διεθνής έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα ζευγάρια όχι μόνο επηρεάζουν το ένα το άλλο σε επίπεδο καθημερινών συνηθειών, αλλά μοιράζονται και κοινές ψυχιατρικές διαγνώσεις.

Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Human Behaviour, εξέτασε στοιχεία από περισσότερους από 14,8 εκατομμύρια ανθρώπους σε τρεις διαφορετικές χώρες: Ταϊβάν, Δανία και Σουηδία. Το δείγμα κάλυπτε εννέα βασικές ψυχικές διαταραχές, όπως σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή, κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ADHD), αυτισμό, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), διαταραχές χρήσης ουσιών και νευρική ανορεξία.

Τα αποτελέσματα ήταν ξεκάθαρα: όταν ο ένας σύντροφος λάμβανε διάγνωση για κάποια από αυτές τις παθήσεις, οι πιθανότητες ο άλλος να παρουσιάσει την ίδια ή άλλη ψυχική διαταραχή ήταν σημαντικά αυξημένες.

Σύμφωνα με τον Chun Chieh Fan, ερευνητή γενετικής πληθυσμών στο Laureate Institute for Brain Research στην Οκλαχόμα, «το πιο αξιοσημείωτο εύρημα είναι ότι το μοτίβο παραμένει σταθερό σε διαφορετικές χώρες, πολιτισμούς και γενιές». Η τάση δεν περιορίζεται λοιπόν σε συγκεκριμένα κοινωνικά ή γεωγραφικά πλαίσια· αντίθετα, δείχνει να αποτελεί καθολικό φαινόμενο.

Μάλιστα, η μελέτη αποκάλυψε ότι οι πιθανότητες να μοιράζονται οι σύντροφοι μια διάγνωση αυξάνονται ελαφρά με κάθε δεκαετία, από τη δεκαετία του 1930 έως εκείνη του 1990. Η αύξηση αυτή φάνηκε εντονότερη σε διαταραχές που σχετίζονται με τη χρήση ουσιών, ενώ παρατηρήθηκαν και πολιτισμικές διαφοροποιήσεις: στην Ταϊβάν, για παράδειγμα, τα παντρεμένα ζευγάρια παρουσίαζαν μεγαλύτερη πιθανότητα κοινής διάγνωσης OCD σε σύγκριση με τα σκανδιναβικά ζευγάρια.

Οι επιστήμονες προτείνουν διάφορες εξηγήσεις. Μία από αυτές είναι η «έλξη προς την ομοιότητα»: οι άνθρωποι τείνουν να έλκονται από άτομα που τους μοιάζουν, κυρίως επειδή θεωρούν ότι μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τα κοινά τους βιώματα.

Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι το κοινό περιβάλλον οδηγεί σταδιακά τους συντρόφους να αναπτύξουν παρόμοιες ψυχικές δυσκολίες. Οι πιέσεις της καθημερινότητας, οι κοινωνικοί περιορισμοί ή ακόμη και το στίγμα που συνοδεύει τις ψυχικές διαταραχές μπορεί να περιορίσουν τις επιλογές συντρόφου, ενισχύοντας τη συγκέντρωση παρόμοιων περιπτώσεων μέσα σε ένα ζευγάρι.

Η Jan Fullerton, ψυχιατρική γενετίστρια στο University of New South Wales στην Αυστραλία, υπογραμμίζει ότι οι κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες άγχους μπορούν να συμβάλουν στην εμφάνιση διαγνώσεων σε ζευγάρια, ακόμη κι αν ένας από τους δύο δεν είχε εμφανίσει νωρίτερα συμπτώματα. Η συνεχής πίεση ή οι κρίσεις μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο μπορεί να λειτουργήσουν ως καταλύτες για την εκδήλωση μιας προϋπάρχουσας, αλλά αδιάγνωστης, κατάστασης.

Πέρα από το κοινωνικό και ψυχολογικό επίπεδο, υπάρχουν και σοβαρές γενετικές προεκτάσεις. Η επιλογή συντρόφου με παρόμοια ψυχιατρικά χαρακτηριστικά αυξάνει την πιθανότητα να εμφανιστούν οι ίδιες διαταραχές στις επόμενες γενιές. Σύμφωνα με τη μελέτη, τα παιδιά γονέων που μοιράζονται την ίδια διάγνωση έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν την ίδια πάθηση, σε σχέση με παιδιά που έχουν μόνο έναν γονέα με τη συγκεκριμένη διαταραχή.

Η έρευνα αυτή δεν αποκαλύπτει μόνο στατιστικά δεδομένα, αλλά αγγίζει τον πυρήνα της ανθρώπινης συμβίωσης. Το μοίρασμα της ζωής με έναν σύντροφο περιλαμβάνει κοινές εμπειρίες, περιβάλλοντα και συναισθήματα. Όπως φαίνεται, περιλαμβάνει και την ψυχική υγεία.

[via]