Οι παγετώνες είναι οι μεγάλοι γλύπτες του πλανήτη. Δημιούργησαν τις βαθιές κοιλάδες του Banff, διαμόρφωσαν το τοπίο του Ontario αφήνοντας πίσω τους τα γόνιμα εδάφη των καναδικών πεδιάδων και συνεχίζουν να μεταμορφώνουν την επιφάνεια της Γης. Όμως, πόσο γρήγορα πραγματοποιείται αυτή η αργή αλλά ισχυρή διαδικασία;
Μια διεθνής ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τη γεωγράφο Sophie Norris από το University of Victoria έδωσε πρόσφατα την πληρέστερη μέχρι σήμερα απάντηση. Η μελέτη τους, που δημοσιεύτηκε στις 7 Αυγούστου στο Nature Geoscience, εκτιμά την ταχύτητα με την οποία οι παγετώνες διαβρώνουν το υπέδαφος και προβλέπει τα μελλοντικά ποσοστά διάβρωσης για περισσότερους από 180.000 παγετώνες σε όλο τον κόσμο.
Για την ανάλυσή τους, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τεχνικές μηχανικής μάθησης, με στόχο να προβλέψουν την ένταση της διάβρωσης για το 85% των σύγχρονων παγετώνων. Μέσα από εξισώσεις παλινδρόμησης, υπολόγισαν ότι το 99% αυτών διαβρώνει την επιφάνεια της Γης με ρυθμό που κυμαίνεται από 0,02 έως 2,68 χιλιοστά τον χρόνο — περίπου όσο το πάχος μιας πιστωτικής κάρτας.
Όπως εξηγεί η Norris, οι συνθήκες που οδηγούν στη διάβρωση κάτω από έναν παγετώνα είναι πιο περίπλοκες από όσο πιστευόταν στο παρελθόν. Παράγοντες όπως η θερμοκρασία, η ποσότητα νερού κάτω από τον παγετώνα, η γεωλογική σύσταση των πετρωμάτων και η θερμότητα που αναδύεται από το εσωτερικό της Γης, επηρεάζουν καθοριστικά την ταχύτητα της διαδικασίας.
Η μέτρηση της διάβρωσης σε ενεργούς παγετώνες είναι εξαιρετικά δύσκολη, κυρίως λόγω της απομακρυσμένης τους θέσης και των ακραίων περιβαλλοντικών συνθηκών. Ο John Gosse από το Dalhousie University τονίζει ότι η μελέτη αυτή παρέχει πολύτιμες εκτιμήσεις ακόμη και για τις πιο δυσπρόσιτες περιοχές του πλανήτη, καλύπτοντας ένα κενό γνώσης που μέχρι σήμερα βασιζόταν σε αποσπασματικές μετρήσεις.
Η κατανόηση των παραγόντων που διαμορφώνουν τη διάβρωση κάτω από τους παγετώνες δεν αφορά μόνο τη γεωλογία ή τη χαρτογράφηση τοπίων. Τα ευρήματα έχουν πρακτικές εφαρμογές στην περιβαλλοντική διαχείριση, τον σχεδιασμό μακροχρόνιας αποθήκευσης πυρηνικών αποβλήτων και την παρακολούθηση της μετακίνησης ιζημάτων και θρεπτικών ουσιών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η γνώση αυτή είναι κρίσιμη για έργα που απαιτούν σταθερότητα του υπεδάφους σε βάθος χρόνου, καθώς η αργή αλλά σταθερή δράση των παγετώνων μπορεί να επηρεάσει υποδομές, αποθέματα πόρων ή συστήματα αποθήκευσης που θεωρούνται «ασφαλή» για χιλιάδες χρόνια.
Με την κλιματική αλλαγή να επηρεάζει την ταχύτητα τήξης και την κίνηση των παγετώνων, η δυνατότητα πρόβλεψης της διάβρωσης αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Οι επιστήμονες μπορούν πλέον να υπολογίζουν πώς θα αλλάξει το τοπίο σε βάθος δεκαετιών ή αιώνων, κάτι που είναι ανεκτίμητο για τον σχεδιασμό υποδομών, την προστασία οικοσυστημάτων και την πρόληψη γεωλογικών κινδύνων.
Η εργασία της Norris και της ομάδας της δείχνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λειτουργήσει ως ισχυρό εργαλείο για την αποκωδικοποίηση φυσικών διαδικασιών που εξελίσσονται αργά αλλά έχουν τεράστιο αντίκτυπο στον πλανήτη. Από τα παγωμένα τοπία του Καναδικού Αρκτικού έως τις απομονωμένες κορυφές της Παταγονίας, οι παγετώνες συνεχίζουν το έργο τους, και τώρα γνωρίζουμε καλύτερα από ποτέ πόσο γρήγορα αυτό συντελείται.
[via]
