Η πρωτεΐνη έχει μετατραπεί σε διατροφική εμμονή. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθημερινά εμφανίζονται influencers που ενθαρρύνουν την κατανάλωση περισσότερης πρωτεΐνης, είτε μέσω γευμάτων είτε με συμπληρώματα όπως τα γνωστά shakes. Οι εταιρείες τροφίμων δεν έμειναν αμέτοχες: πλέον τονίζουν την περιεκτικότητα των προϊόντων τους σε πρωτεΐνη, εκμεταλλευόμενες την τάση της αγοράς.
Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: όλη αυτή η επιπλέον πρωτεΐνη ωφελεί πραγματικά τον οργανισμό μας ή μπορεί να αποδειχθεί υπερβολή;
Γιατί η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη
Η πρωτεΐνη παίζει κρίσιμο ρόλο στη λειτουργία του σώματος. Είναι το βασικό υλικό για την οικοδόμηση των μυών, συμμετέχει στην παραγωγή ενζύμων και ορμονών, ενώ ενισχύει και την άμυνα του οργανισμού. Παράλληλα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως πηγή ενέργειας.
Οι επίσημες διατροφικές οδηγίες προτείνουν το 15–25% των ημερήσιων θερμίδων να προέρχεται από πρωτεΐνη. Συγκεκριμένα, για τους ενήλικες άνδρες η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη είναι 0,84 γραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους, ενώ για τις γυναίκες 0,75 γραμμάρια. Οι περισσότεροι ενήλικες ήδη καταναλώνουν επαρκείς ποσότητες πρωτεΐνης, ωστόσο, πολλοί εξακολουθούν να αναζητούν τρόπους να αυξήσουν ακόμη περισσότερο την πρόσληψη.
Η σύνδεση με την άσκηση
Για όσους κάνουν εντατική προπόνηση με αντιστάσεις, όπως άρση βαρών, η αυξημένη κατανάλωση πρωτεΐνης έως και 1,6 γραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους μπορεί να βοηθήσει στη μυϊκή ανάπτυξη. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι πέρα από αυτό το όριο δεν υπάρχουν επιπλέον οφέλη.
Για τον μέσο άνθρωπο, η υπερκατανάλωση πρωτεΐνης δεν έχει κανένα πλεονέκτημα. Αντίθετα, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα.
Τι συμβαίνει με την υπερβολική πρωτεΐνη
Η πρωτεΐνη που δεν χρησιμοποιείται από τον οργανισμό δεν αποβάλλεται απλώς. Καθώς αποτελεί πηγή ενέργειας, η περίσσεια μετατρέπεται σε λίπος και αποθηκεύεται.
Για άτομα με χρόνια νεφρική νόσο, η υψηλή πρόσληψη πρωτεΐνης μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη, καθώς επιβαρύνει τα νεφρά. Σε τέτοιες περιπτώσεις απαιτείται στενή παρακολούθηση από ειδικό διαιτολόγο.
Υπάρχει ακόμη και η σπάνια κατάσταση που ονομάζεται «πρωτεϊνική δηλητηρίαση». Πρόκειται για δηλητηρίαση που εμφανίζεται όταν κάποιος καταναλώνει σχεδόν αποκλειστικά άπαχη πρωτεΐνη, χωρίς τα απαραίτητα λιπαρά και υδατάνθρακες. Ο όρος συνδέεται με τον εξερευνητή Vilhjalmur Stefansson, ο οποίος περιέγραψε τις επικίνδυνες συνέπειες μιας διατροφής βασισμένης μόνο σε κρέας κουνελιού.
Από πού προέρχεται η πρωτεΐνη έχει σημασία
Οι πηγές πρωτεΐνης χωρίζονται σε φυτικές και ζωικές. Όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι η προέλευση κάνει μεγάλη διαφορά για την υγεία.
Υψηλή κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, ιδιαίτερα από καρκίνο, καθώς και με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Παράλληλα, πολλά ζωικά προϊόντα είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.
Αντίθετα, η πρωτεΐνη από φυτικές πηγές, όπως όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης και ξηροί καρποί, συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου, μειωμένες πιθανότητες για διαβήτη τύπου 2 και καλύτερα επίπεδα χοληστερόλης. Επιπλέον, τα φυτικά τρόφιμα περιέχουν φυτικές ίνες, οι οποίες συμβάλλουν στη βελτίωση της πέψης και μειώνουν τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών.
Η σημασία της ισορροπίας
Το κλειδί, λοιπόν, δεν είναι να καταναλώνουμε ολοένα και περισσότερη πρωτεΐνη, αλλά να διατηρούμε μια ισορροπία ανάμεσα σε ζωικές και φυτικές πηγές. Το σώμα μας χρειάζεται πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λιπαρά σε σωστές αναλογίες, σε συνδυασμό με βιταμίνες και μέταλλα, για να λειτουργεί σωστά.
Η τρέχουσα «μόδα της πρωτεΐνης» ίσως δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι όσο περισσότερο, τόσο καλύτερα. Στην πραγματικότητα, το ζητούμενο είναι η ποικιλία, η ποιότητα και η ισορροπία. Μόνο έτσι μπορούμε να υποστηρίξουμε την υγεία μας και να αποφύγουμε τις παγίδες μιας υπερβολικής κατανάλωσης που μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα αντί για λύσεις.
[via]
