Ξεσπάσματα ηφαιστείων στην Καμτσάτκα: Μια αλυσιδωτή έκρηξη μετά τον σεισμό των 8,8 Ρίχτερ

Ένα εντυπωσιακό φαινόμενο εξελίσσεται στα ανατολικά της Ρωσίας, καθώς έξι ηφαίστεια στην απομακρυσμένη Χερσόνησο της Καμτσάτκα έχουν εκραγεί σχεδόν ταυτόχρονα, λίγες ημέρες μετά τον ισχυρό σεισμό των 8,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που συγκλόνισε την περιοχή. Οι επιστήμονες προσπαθούν ακόμη να αποσαφηνίσουν τον βαθμό στον οποίο το σεισμικό γεγονός συνέβαλε σε αυτή την ηφαιστειακή δραστηριότητα, ωστόσο δεν χωρά αμφιβολία ότι πρόκειται για ένα σπάνιο και εντυπωσιακό φυσικό φαινόμενο.

Η πρώτη έκρηξη σημειώθηκε στο ηφαίστειο Klyuchevskaya στις 30 Ιουλίου. Σύμφωνα με γεωλόγους, το ηφαίστειο είχε ήδη παρουσιάσει σημάδια αναστάτωσης πριν από τον σεισμό, κάτι που ενισχύει την εκτίμηση ότι η δόνηση δεν αποτέλεσε την αιτία, αλλά πιθανότατα ενίσχυσε την ένταση της έκρηξης. Σύντομα ακολούθησαν εκρήξεις σε πέντε ακόμη ηφαίστεια: Shiveluch, Bezymianny, Karymsky, Avachinsky και Krasheninnikov, με τις δραστηριότητες να συνεχίζονται μέχρι και σήμερα.

Όλα τα παραπάνω ηφαίστεια βρίσκονται πάνω στον λεγόμενο Δακτύλιο της Φωτιάς, ένα τόξο γύρω από τον Ειρηνικό Ωκεανό που φημίζεται για την υψηλή του σεισμικότητα και τις έντονες ηφαιστειακές εκρήξεις. Η Καμτσάτκα, με το σχετικά αραιοκατοικημένο της έδαφος, δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει άμεσο κίνδυνο για ανθρώπινες ζωές. Ωστόσο, οι στήλες στάχτης που εκτοξεύονται από τα ηφαίστεια ενδέχεται να δημιουργήσουν προβλήματα στην εναέρια κυκλοφορία. Όπως σημείωσε ο σεισμολόγος Harold Tobin από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, εάν κάποιο αεροσκάφος περάσει μέσα από αυτά τα νέφη, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει σοβαρά τεχνικά προβλήματα.

Παρά την εντυπωσιακή συγκυρία των πολλαπλών εκρήξεων, οι ειδικοί δεν θεωρούν το φαινόμενο ασυνήθιστο σε παγκόσμιο επίπεδο. Όπως εξηγεί ο Tobin, περίπου 40 με 50 ηφαίστεια βρίσκονται σε κατάσταση ενεργού έκρηξης ανά πάσα στιγμή στον πλανήτη. Η Καμτσάτκα αποτελεί μια ιδιαίτερα δραστήρια ηφαιστειακή περιοχή, και η τρέχουσα κατάσταση δεν αποκλίνει σημαντικά από τη συνηθισμένη της συμπεριφορά.

Το ερώτημα, ωστόσο, που παραμένει είναι το εξής: προκάλεσε ο σεισμός τις εκρήξεις; Οι ειδικοί απαντούν ότι δεν υπάρχει ένας μοναδικός μηχανισμός που να συνδέει απευθείας σεισμούς και ηφαιστειακές εκρήξεις. Ωστόσο, στα λεγόμενα σημεία κατάδυσης των τεκτονικών πλακών —όπως στην περίπτωση της Καμτσάτκα— τα δύο φαινόμενα μπορούν να εμφανιστούν κοντά χρονικά και χωρικά.

Ο γεωφυσικός Paul Segall από το Πανεπιστήμιο Stanford υπενθυμίζει ότι κάτι παρόμοιο συνέβη και μετά τον μεγαλύτερο σεισμό που έχει καταγραφεί ποτέ, αυτόν της Βαλδίβια στη Χιλή το 1960, με ένταση 9,5 Ρίχτερ. Τότε, μια σειρά από ηφαιστειακές εκρήξεις ακολούθησαν τον σεισμό, πιθανόν εξαιτίας αλλαγών στις πιέσεις του φλοιού της Γης ή μετακίνησης του μάγματος λόγω της δόνησης.

Σε ό,τι αφορά τη Ρωσία, το ηφαίστειο Klyuchevskoy είχε ήδη δείξει τάσεις ενεργοποίησης πριν από τον σεισμό, αλλά όπως ανέφερε εκπρόσωπος του US Geological Survey, η σεισμική δραστηριότητα πιθανότατα ενίσχυσε την έκρηξή του, ιδιαίτερα ως προς την έκλυση στάχτης.

Η πιο αξιοσημείωτη εξέλιξη, ωστόσο, είναι η αφύπνιση του ηφαιστείου Krasheninnikov, το οποίο παρέμενε ανενεργό για σχεδόν πέντε αιώνες. Ο Harold Tobin τονίζει ότι η χρονική σύμπτωση της έκρηξης με τον σεισμό είναι είτε ένα εξαιρετικά σπάνιο γεγονός είτε αποτέλεσμα διαταραχής του μαγματικού του συστήματος από τα σεισμικά κύματα. Όμως, όπως παραδέχεται, είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξακριβωθεί με βεβαιότητα ο ρόλος του σεισμού σε μία μόνο έκρηξη.

Στο μεταξύ, το Υπουργείο Εκτάκτων Καταστάσεων της Ρωσίας για την Περιφέρεια της Καμτσάτκα ανέφερε αυξημένη θερμική δραστηριότητα και στο ηφαίστειο Mutnovsky. Αν και δεν έχει ακόμη εκραγεί, δορυφορικές εικόνες δείχνουν θερμική ανωμαλία στην περιοχή, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας νέας έκρηξης.

[via]