Μια σημαντική αστρονομική ανακάλυψη έρχεται να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον για τα ακραία όρια του Ηλιακού μας Συστήματος. Επιστήμονες ανακοίνωσαν την ταυτοποίηση ενός νέου πιθανού νάνου πλανήτη, με την κωδική ονομασία 2017 OF201, ο οποίος κινείται σε μια εξαιρετικά ελλειπτική τροχιά πολύ πέρα από την τροχιά του Πλούτωνα. Η ανακάλυψη, εκτός από τη σημασία της για την κατανόηση της δομής του Ηλιακού Συστήματος, έρχεται να αμφισβητήσει τη θεωρία περί ύπαρξης ενός αόρατου μεγάλου πλανήτη, του λεγόμενου Πλανήτη Εννέα.
Ο 2017 OF201 έχει διάμετρο περίπου 700 χιλιομέτρων, μέγεθος που θεωρείται επαρκές για την κατάταξή του ως νάνος πλανήτης. Ωστόσο, η σημασία του έγκειται κυρίως στην τροχιακή του συμπεριφορά. Σύμφωνα με τον αστροφυσικό Sihao Cheng από το Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών στο Πρίνστον του Νιου Τζέρσεϊ, ο πλανήτης αυτός διαθέτει αποήλιο – το πιο απομακρυσμένο σημείο της τροχιάς του από τον Ήλιο – που ξεπερνά τις 1.600 αστρονομικές μονάδες, δηλαδή πάνω από 1.600 φορές την απόσταση Γης-Ήλιου. Αντίστοιχα, το περιήλιο του (το πλησιέστερο σημείο στην τροχιά του από τον Ήλιο) είναι στις 44,5 αστρονομικές μονάδες, σχεδόν όσο και η τροχιά του Πλούτωνα.
Η ανακάλυψη του 2017 OF201 έγινε δυνατή μέσα από την ανάλυση αρχείων δεδομένων που συλλέχθηκαν στο πλαίσιο των ερευνών Dark Energy Camera Legacy Survey (DECaLS) και Canada France Hawaii Telescope (CFHT). Κατά την περίοδο 2011-2018, ο νέος νάνος πλανήτης παρατηρήθηκε συνολικά 19 φορές, γεγονός που επέτρεψε στους ερευνητές να χαρτογραφήσουν με μεγάλη ακρίβεια τα χαρακτηριστικά της τροχιάς του.
Η τροχιά του αντικειμένου δεν μοιάζει με εκείνες άλλων παρόμοιων σωμάτων που έχουν βρεθεί στην περιοχή πέρα από τον Ποσειδώνα, γνωστών ως αντικείμενα μετά τον Ποσειδώνα (Trans-Neptunian Objects – TNOs). Αν και παλαιότερες ανακαλύψεις παρόμοιων τροχιών θεωρήθηκαν ως ενδείξεις της παρουσίας ενός άγνωστου και τεράστιου πλανήτη στα εξώτατα του Ηλιακού Συστήματος, ο 2017 OF201 ακολουθεί μια εντελώς διαφορετική πορεία. Αυτό έχει προκαλέσει έντονο επιστημονικό ενδιαφέρον, διότι υποδηλώνει ότι ίσως δεν υπάρχει τελικά ο περιβόητος Πλανήτης Εννέα, τουλάχιστον με τη μορφή που είχε αρχικά υποτεθεί.
Οι επιστήμονες διεξήγαγαν προσομοιώσεις της τροχιάς του 2017 OF201, τόσο με την υπόθεση ύπαρξης του Πλανήτη Εννέα όσο και χωρίς αυτήν. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: στην απουσία του Πλανήτη Εννέα, η τροχιά του νάνου πλανήτη είναι σταθερή και διατηρείται για εκατομμύρια χρόνια. Αντίθετα, με την παρουσία του υποτιθέμενου πλανήτη, οι βαρυτικές παρεμβάσεις με τον Ποσειδώνα θα οδηγούσαν τον 2017 OF201 εκτός Ηλιακού Συστήματος μέσα σε 100 εκατομμύρια χρόνια. Αυτό το εύρημα συνιστά ένα από τα πιο ισχυρά επιχειρήματα έως σήμερα ενάντια στην ύπαρξη του Πλανήτη Εννέα.
Πέραν του ίδιου του αντικειμένου, η σημασία της ανακάλυψης επεκτείνεται και στην πιθανότητα ύπαρξης πολλών άλλων παρόμοιων σωμάτων που παραμένουν αόρατα. Όπως εξηγεί ο Cheng, ο 2017 OF201 περνάει μόνο το 1% του χρόνου της τροχιάς του σε απόσταση τέτοια ώστε να είναι ανιχνεύσιμος από τη Γη. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε τέτοιο ανιχνευθέν αντικείμενο, μπορεί να υπάρχουν εκατοντάδες άλλα με παρόμοια χαρακτηριστικά που δεν έχουμε ακόμη εντοπίσει. Η εκτίμηση αυτή επαναφέρει στο προσκήνιο την ανάγκη για πιο εξελιγμένα μέσα παρατήρησης και εντατικότερες έρευνες στην ευρύτερη περιοχή του Ζωντανού Ηλιακού Συστήματος, γνωστή και ως Ζώνη του Kuiper και Εσωτερικό Νέφος Oort.
Η ανακάλυψη του 2017 OF201 έχει πλέον επισημοποιηθεί από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση. Καθώς η τεχνολογία παρατήρησης εξελίσσεται, γίνεται σαφές ότι το Ηλιακό μας Σύστημα συνεχίζει να κρύβει πολλά μυστικά. Και κάθε νέο σώμα που ανακαλύπτεται πέρα από τα γνωστά όρια, προσθέτει ένα ακόμη κρίσιμο κομμάτι στο παζλ της κατανόησης της προέλευσης και της εξέλιξης του πλανητικού μας περιβάλλοντος.
[via]
