Ένα τεστ τριών λεπτών μπορεί να εντοπίσει το Αλτσχάιμερ χρόνια πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα

Μια νέα ελπιδοφόρα μέθοδος για την έγκαιρη διάγνωση του Αλτσχάιμερ παρουσίασαν επιστήμονες του University of Bath. Πρόκειται για το Fastball EEG, ένα απλό και σύντομο τεστ εγκεφαλικών κυμάτων που μπορεί να ανιχνεύσει προβλήματα μνήμης δεκαετίες πριν γίνει επίσημη διάγνωση. Το πιο σημαντικό: η μέθοδος αυτή μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα στο σπίτι, ανοίγοντας τον δρόμο για μαζικό και προσιτό έλεγχο.

Το Fastball λειτουργεί διαφορετικά από τα κλασικά τεστ μνήμης. Δεν απαιτεί από τον εξεταζόμενο να θυμηθεί ή να απαντήσει σε ερωτήσεις. Αντίθετα, καταγράφει παθητικά την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου ενώ ο συμμετέχων παρακολουθεί μια σειρά εικόνων. Με αυτόν τον τρόπο, οι ερευνητές εντοπίζουν τυχόν αποκλίσεις που σχετίζονται με πρώιμες βλάβες στη μνήμη.

Η πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Brain Communications από επιστήμονες του University of Bath και του University of Bristol, έδειξε ότι η μέθοδος μπορεί να ανιχνεύσει αξιόπιστα γνωστικές δυσκολίες σε άτομα με ήπια νοητική διαταραχή (MCI) – μια κατάσταση που συχνά εξελίσσεται σε Αλτσχάιμερ. Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι το τεστ αποδείχθηκε αποτελεσματικό και σε πραγματικές συνθήκες, δηλαδή μέσα στο ίδιο το σπίτι των εθελοντών.

Ο επικεφαλής της έρευνας, Dr George Stothart, γνωστικός νευροεπιστήμονας του University of Bath, τόνισε ότι με τα υπάρχοντα εργαλεία χάνεται πολύτιμος χρόνος:

Με τις τρέχουσες μεθόδους διάγνωσης, ουσιαστικά παραβλέπουμε τα πρώτα 10 έως 20 χρόνια εξέλιξης της νόσου. Το Fastball μας δίνει τη δυνατότητα να εντοπίζουμε τη φθορά της μνήμης πολύ νωρίτερα, με έναν γρήγορο και αντικειμενικό τρόπο.

Η ανακάλυψη αποκτά ιδιαίτερη σημασία σήμερα, καθώς νέα φάρμακα όπως τα donanemab και lecanemab έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά μόνο στα πρώιμα στάδια του Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, στην Αγγλία εκτιμάται ότι έως και το ένα τρίτο των ανθρώπων που ζουν με άνοια παραμένουν αδιάγνωστοι. Αυτό σημαίνει καθυστερημένες θεραπείες, μειωμένη υποστήριξη για τους ασθενείς και λιγότερες ευκαιρίες για έρευνα. Ένα εργαλείο όπως το Fastball θα μπορούσε να ανατρέψει αυτή την κατάσταση.

Η απλότητα του τεστ είναι καθοριστική. Το Fastball EEG δεν ζητά καμία ενεργή συμμετοχή πέρα από το να παρακολουθήσει κανείς εικόνες σε μια οθόνη. Αυτή η παθητική διαδικασία το καθιστά πιο αντικειμενικό από τα παραδοσιακά τεστ μνήμης, τα οποία συχνά επηρεάζονται από την εκπαίδευση, τη γλώσσα ή την ψυχολογική κατάσταση του εξεταζόμενου. Επιπλέον, η ευκολία χρήσης του σημαίνει ότι θα μπορούσε να ενσωματωθεί όχι μόνο σε εξειδικευμένες κλινικές αλλά και σε ιατρεία γενικών γιατρών ή ακόμη και για περιοδική παρακολούθηση στο σπίτι.

Τα αποτελέσματα της μελέτης είναι ενθαρρυντικά:

• Εντόπισε πρώιμες δυσκολίες μνήμης σε άτομα με MCI, που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ.
• Παρείχε αξιόπιστες μετρήσεις ακόμη και σε μη κλινικό περιβάλλον, αποδεικνύοντας ότι είναι εφαρμόσιμο στην καθημερινότητα.
• Ανέδειξε μειωμένες αντιδράσεις μνήμης σε ασθενείς που στη συνέχεια προχώρησαν σε διάγνωση άνοιας.

Ο Dr Stothart επισημαίνει ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για πρακτικά και ακριβή διαγνωστικά εργαλεία σε μεγάλη κλίμακα. «Το Fastball είναι φθηνό, φορητό και λειτουργεί σε πραγματικές συνθήκες. Μπορεί να αποτελέσει μια ριζική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο εντοπίζουμε τη νόσο», σημειώνει.

Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από την Academy of Medical Sciences και υποστηρίχθηκε από τον φιλανθρωπικό οργανισμό BRACE Dementia Research. Ο Chris Williams, διευθύνων σύμβουλος της BRACE, χαρακτήρισε το Fastball «ένα απίστευτο εργαλείο που μπορεί να προσφέρει λύση σε όσους για οποιονδήποτε λόγο δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε διάγνωση άνοιας μέσα από το υγειονομικό σύστημα».

Η BRACE στηρίζει εδώ και χρόνια την ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας και σκοπεύει να συνεχίσει να συμβάλλει στην εξέλιξή της. Οι ερευνητές ήδη σχεδιάζουν πώς θα βελτιώσουν περαιτέρω το Fastball, ώστε να γίνει ακόμη πιο αξιόπιστο και εύχρηστο.

Η προοπτική είναι σαφής: αν το Fastball ενσωματωθεί ευρέως, θα μπορούσε να επιτρέψει την έγκαιρη διάγνωση χιλιάδων ανθρώπων, ανοίγοντας τον δρόμο για πιο έγκαιρη θεραπεία και καλύτερη ποιότητα ζωής.

[via]