Τον περασμένο Ιούλιο, η Ιαπωνία αιφνιδίασε τη διεθνή κοινότητα όταν ανακοίνωσε ότι τοποθέτησε για πρώτη φορά ένα πειραματικό ηλεκτρομαγνητικό κανόνι πάνω στο πλοίο JS Asuka. Ένα όπλο που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν περισσότερο σενάριο επιστημονικής φαντασίας παρά πραγματική στρατιωτική δυνατότητα, αφού ακόμη και οι ΗΠΑ το είχαν εγκαταλείψει έπειτα από χρόνια ερευνών. Η εικόνα ενός πολεμικού πλοίου να ταξιδεύει ήδη εξοπλισμένο με railgun έστειλε το μήνυμα ότι το Τόκιο παίρνει πολύ σοβαρά το στοίχημα της νέας εποχής στον ναυτικό πόλεμο.
Λίγες εβδομάδες αργότερα, η Υπηρεσία Προμηθειών, Τεχνολογίας και Εφοδιασμού (ATLA) επιβεβαίωσε πως ανάμεσα στον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2025 πραγματοποιήθηκε η πρώτη καταγεγραμμένη εκτόξευση ναυτικού railgun σε πραγματικό στόχο πλοίου. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημείο καμπής στον παγκόσμιο αγώνα για όπλα νέας γενιάς, καθώς για πρώτη φορά ένα κράτος πέτυχε αυτό που άλλοι εγκατέλειψαν ως τεχνικά ανέφικτο.
Η σημασία του επιτεύγματος γίνεται μεγαλύτερη αν αναλογιστεί κανείς ότι το Αμερικανικό Ναυτικό ηγήθηκε της έρευνας στον τομέα από το 2005 έως το 2022, αλλά τελικά αποσύρθηκε λόγω ανυπέρβλητων τεχνικών προβλημάτων και υπέρογκων δαπανών. Η Ιαπωνία, αντίθετα, επέμεινε και τώρα δείχνει να διαθέτει ένα προβάδισμα που μπορεί να αναδιαμορφώσει την ισορροπία ισχύος στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού.
Το railgun, χάρη στη χρήση ηλεκτρομαγνητικών δυνάμεων, μπορεί να εκτοξεύει βλήματα σε υπερηχητικές ταχύτητες που φτάνουν έως και Mach 6,5, με ενεργειακά φορτία πέντε megajoules. Τα πλεονεκτήματά του είναι σαφή: χαμηλότερο κόστος ανά βολή σε σύγκριση με τους πυραύλους, δυνατότητα αποθήκευσης περισσότερων πυρομαχικών και ευελιξία για επιθέσεις σε πλοία, χερσαίους στόχους αλλά και για την άμυνα απέναντι σε υπερηχητικούς πυραύλους.
Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν. Η κατανάλωση ενέργειας είναι τεράστια, τα συστήματα ψύξης εξαιρετικά περίπλοκα και η ανάγκη τροποποίησης των εσωτερικών χώρων των πλοίων για να φιλοξενήσουν το όπλο αποτελεί ακριβή και χρονοβόρα διαδικασία. Επιπλέον, η ταχεία φθορά του σωλήνα μετά από δεκάδες βολές περιορίζει την ακρίβεια και την ασφάλεια. Η επιλογή του JS Asuka ως δοκιμαστικής πλατφόρμας δείχνει ακριβώς αυτήν την ανάγκη για χώρο και ευελιξία, κάτι δύσκολο να επιτευχθεί στα ενεργά πλοία χωρίς σημαντικές ανακατασκευές.
Η Ιαπωνία δεν ξεκίνησε από το μηδέν. Από τα μέσα της δεκαετίας του 2010 επένδυσε σε δοκιμές σε χερσαίες εγκαταστάσεις και σε σχεδιασμό εκδόσεων τόσο για πλοία όσο και για οχήματα ξηράς. Το Υπουργείο Άμυνας έχει ήδη παρουσιάσει πιο συμπαγείς εκδόσεις σε μορφή πυργίσκων, σχεδιασμένες για να ενσωματωθούν σε μελλοντικά αντιτορπιλικά 13DDX ή ακόμα και σε πλοία της σύγχρονης κλάσης Maya.
Οι στόχοι που θέτει η ATLA είναι να βελτιωθεί η διάρκεια ζωής των κανονιών, να μειωθεί η ενεργειακή κατανάλωση και να αυξηθεί η πρακτική ταχύτητα βολής. Εφόσον αυτά επιτευχθούν, το railgun θα πάψει να είναι πειραματικό και θα αποκτήσει θέση στο οπλοστάσιο του Ιαπωνικού Ναυτικού.
Η τεχνολογική αυτή προσπάθεια αποκτά ξεχωριστή σημασία σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου η Κίνα αναπτύσσει μακράς εμβέλειας πυραύλους και η Ρωσία δοκιμάζει υπερηχητικά βλήματα. Η Ιαπωνία βλέπει το railgun ως πιθανή λύση απέναντι στον κορεσμό των αεράμυνων. Η ταχύτητα εκτόξευσης, το χαμηλό κόστος ανά βολή και η ικανότητα να αντιμετωπίζει γρήγορους στόχους το καθιστούν εναλλακτική στα πανάκριβα αναχαιτιστικά βλήματα, τα οποία είναι δύσκολο να αναπληρωθούν γρήγορα στη θάλασσα.
Η Ιαπωνία δεν είναι μόνη της στην αναζήτηση. Η Κίνα πειραματίζεται με railguns από τη δεκαετία του 1980, με ένα πλοίο του EPL Navy να εμφανίζεται το 2018 εξοπλισμένο με πρωτότυπο, αν και η πρόοδος παραμένει άγνωστη. Η Τουρκία έχει παρουσιάσει αντίστοιχα βήματα, ενώ οι ΗΠΑ, παρά το ότι έκλεισαν το πρόγραμμά τους, συνεχίζουν να αξιοποιούν την τεχνογνωσία στα πυρομαχικά για εφαρμογές ξηράς. Παράλληλα, η Ιαπωνία έχει συνάψει συνεργασίες με τη Γαλλία και διατηρεί δίαυλο επικοινωνίας με το Αμερικανικό Ναυτικό, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο μελλοντικής κοινής ανάπτυξης.
Εάν η Ιαπωνία καταφέρει να ξεπεράσει τα τεχνικά εμπόδια, θα γίνει η πρώτη χώρα που θα μετατρέψει μια τεχνολογική υπόσχεση σε πραγματική επιχειρησιακή ικανότητα. Αυτό θα μπορούσε να ανατρέψει την εξίσωση κόστους-απόδοσης στην άμυνα απέναντι σε υπερηχητικές απειλές και να οδηγήσει άλλες δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ ή η Κίνα, σε πιο επιθετικές κινήσεις στον ίδιο τομέα.
Η τάση δείχνει πως στο μέλλον θα υπάρξει συνύπαρξη διαφορετικών συστημάτων: πύραυλοι για στόχους μεγάλης αξίας, railguns για όγκο πυρός και χαμηλό κόστος, και όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας για βραχεία απόσταση. Μια πολυεπίπεδη αρχιτεκτονική άμυνας που θα διαμορφώσει το ναυτικό τοπίο του 21ου αιώνα.
Το railgun αποτελεί ταυτόχρονα υπόσχεση και πρόκληση. Όπως συνέβη με την πυρίτιδα ή τους κατευθυνόμενους πυραύλους σε παλαιότερες εποχές, η ουσία δεν είναι μόνο αν η τεχνολογία μπορεί να λειτουργήσει, αλλά αν μπορεί να προσαρμοστεί στις στρατηγικές, στα κόστη και στις ανάγκες κάθε χώρας.
[via]
