Έρευνα: Οι κεφαλιές στο ποδόσφαιρο βλάπτουν τον εγκέφαλο ακόμη και χωρίς διάσειση

Το ποδόσφαιρο, το πιο δημοφιλές άθλημα στον κόσμο, βρίσκεται αντιμέτωπο με σοβαρά ερωτήματα γύρω από την υγεία των παικτών. Η μεγαλύτερη μελέτη του είδους της αποκάλυψε ότι οι επαναλαμβανόμενες κεφαλιές μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στον εγκέφαλο, ακόμη και σε ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές που δεν έχουν ιστορικό διάσεισης.

Η μελέτη, που πραγματοποιήθηκε σε 352 ενήλικες ερασιτέχνες παίκτες, έδειξε ότι όσοι εκτέλεσαν περισσότερες από 1000 κεφαλιές τον χρόνο παρουσίασαν μικροδομικές αλλαγές στον εγκέφαλο, ειδικά στις περιοχές πίσω από τα μάτια. Οι αλλοιώσεις αυτές παρατηρήθηκαν ανεξαρτήτως ηλικίας ή φύλου. Παράλληλα, οι ίδιοι παίκτες είχαν ελαφρώς αλλά στατιστικά σημαντικά χαμηλότερες επιδόσεις σε τεστ μνήμης και μάθησης.

«Αυτό που είναι σημαντικό στη μελέτη μας είναι ότι δείχνει, για πρώτη φορά με σαφήνεια, πως η έκθεση σε επαναλαμβανόμενα χτυπήματα στο κεφάλι προκαλεί συγκεκριμένες αλλαγές στον εγκέφαλο, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν τις γνωστικές λειτουργίες», εξηγεί ο Michael Lipton, νευροεπιστήμονας του Columbia University.

Η συζήτηση γύρω από τους τραυματισμούς στο κεφάλι αφορά κυρίως επαγγελματίες αθλητές σε αθλήματα όπως το αμερικανικό ποδόσφαιρο ή το ράγκμπι, όπου οι διασείσεις είναι συχνές. Ωστόσο, η νέα έρευνα δείχνει ότι ακόμη και τα ήπια, επαναλαμβανόμενα χτυπήματα μπορούν να έχουν σωρευτική επίδραση, πλήττοντας και ερασιτέχνες που δεν έχουν ποτέ διαγνωστεί με διάσειση.

Προηγούμενες μελέτες του Lipton είχαν εντοπίσει αλλαγές στη λευκή ουσία του εγκεφάλου σε παίκτες ποδοσφαίρου σε σύγκριση με κολυμβητές. Ωστόσο, η συσχέτιση αυτών των αλλαγών με μετρήσιμες επιπτώσεις στις γνωστικές λειτουργίες παρέμενε ασαφής.

Η ερευνητική ομάδα του Columbia ανέπτυξε μια καινοτόμο μέθοδο για να εξετάσει τις πιο λεπτές περιοχές του εγκεφάλου. Εστίασαν στη διεπιφάνεια ανάμεσα στη φαιά και τη λευκή ουσία (γνωστή ως gray-white matter interface ή GWI), μια περιοχή που μέχρι πρόσφατα ήταν δύσκολο να μελετηθεί με απεικονιστικές μεθόδους όπως η διάχυτη μαγνητική τομογραφία (dMRI).

Χρησιμοποιώντας αυτήν τη μέθοδο, οι επιστήμονες σάρωσαν τους εγκεφάλους ποδοσφαιριστών που έπαιζαν τουλάχιστον για πέντε χρόνια και είχαν αγωνιστική δραστηριότητα στους τελευταίους έξι μήνες. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντικές αλλοιώσεις στη μετωπιαία περιοχή, δηλαδή στο σημείο όπου συχνά χτυπά η μπάλα κατά την κεφαλιά.

Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι αυτές οι αλλοιώσεις μπορεί να οφείλονται σε ένα φαινόμενο που μοιάζει με «αντίκρουση», δηλαδή σε τραυματισμό που συμβαίνει στην αντίθετη πλευρά του κρανίου από εκεί όπου δέχεται το χτύπημα.

Η διδακτορική φοιτήτρια Joan Song, μέλος της ομάδας του Lipton, ανέπτυξε έναν τρόπο να χαρακτηρίζει τις αλλαγές που παρατηρούνται στις μαγνητικές τομογραφίες.

Σε υγιή άτομα υπάρχει μια καθαρή μετάβαση ανάμεσα στη φαιά και τη λευκή ουσία. Στη μελέτη εξετάσαμε αν αυτό το όριο γίνεται πιο ασαφές εξαιτίας των μικρών επαναλαμβανόμενων χτυπημάτων από τις κεφαλιές.

Πράγματι, τα ευρήματα έδειξαν ότι το όριο αυτό ήταν λιγότερο ευδιάκριτο στους παίκτες που εκτελούσαν περισσότερες κεφαλιές, γεγονός που αποτελεί ισχυρή ένδειξη μικροδομικών αλλοιώσεων.

Αν και απαιτούνται περαιτέρω έρευνες, τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η περιοχή GWI μπορεί να αποτελέσει κλειδί για τη μελέτη των νευρολογικών επιπτώσεων του ποδοσφαίρου στο μέλλον. Υπάρχει μάλιστα η υποψία ότι σχετίζεται με σοβαρές νευροεκφυλιστικές παθήσεις, όπως η χρόνια τραυματική εγκεφαλοπάθεια (CTE).

Η μελέτη φέρνει στο προσκήνιο μια δύσκολη αλήθεια: το αγαπημένο άθλημα εκατομμυρίων ανθρώπων ίσως κρύβει περισσότερους κινδύνους από όσους πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Οι κεφαλιές, μια τεχνική που θεωρείται αναπόσπαστο μέρος του παιχνιδιού, φαίνεται πως αφήνουν σημάδια που δεν φαίνονται με γυμνό μάτι αλλά καταγράφονται στον εγκέφαλο.

Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτή η γνώση: με περιορισμούς στις κεφαλιές, με αλλαγές στην προπόνηση ή με καλύτερη ενημέρωση των παικτών;

[via]