Για πρώτη φορά βλέπουμε τον Ήλιο από τόσο κοντά! [Video]

Σε μια από τις πιο φιλόδοξες και εντυπωσιακές αποστολές της, η NASA κατάφερε να φτάσει πιο κοντά από ποτέ στον Ήλιο, προσφέροντας νέα δεδομένα και εικόνες που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε τα φαινόμενα του Διαστήματος. Το Parker Solar Probe, που εκτοξεύτηκε το 2018, πραγματοποίησε μια ιστορική διείσδυση στην εξωτερική ατμόσφαιρα του Ήλιου, την κορώνα, προσεγγίζοντας σε απόσταση μόλις 3,8 εκατομμυρίων μιλίων από την επιφάνειά του.

Κατά τη διάρκεια αυτής της προσέγγισης, που σημειώθηκε στα τέλη του 2024, το Parker κατέγραψε πρωτοφανείς εικόνες μέσω του συστήματος Wide-Field Imager for Solar Probe (WISPR), οι οποίες αποκάλυψαν δυναμικά φαινόμενα όπως συγκρούσεις εκρήξεων πλάσματος, στροβιλισμούς μαγνητικών πεδίων και τις ζώνες προέλευσης του ηλιακού ανέμου. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια κατανόησης του τρόπου με τον οποίο γεννιέται και εξελίσσεται ο ηλιακός άνεμος, το ρεύμα φορτισμένων σωματιδίων που διαπερνά το Ηλιακό Σύστημα και επηρεάζει τη ζωή στη Γη.

Η Nicky Fox, επικεφαλής του Επιστημονικού Διευθυντηρίου της NASA, δήλωσε πως η αποστολή φέρνει τους επιστήμονες «κυριολεκτικά μέσα στην ατμόσφαιρα του Ήλιου» και βοηθά στην καλύτερη πρόβλεψη των καιρικών φαινομένων του διαστήματος, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν τόσο τους αστροναύτες όσο και τις τεχνολογικές υποδομές στον πλανήτη μας.

Οι εικόνες του WISPR κατέγραψαν κρίσιμα σημεία, όπως το ηλιοσφαιρικό ρεύμα, μια ζώνη όπου η κατεύθυνση του μαγνητικού πεδίου του Ήλιου αλλάζει, καθώς και συγκρούσεις μεταξύ μαζικών στεμματικών εκρήξεων (coronal mass ejections - CMEs), οι οποίες προκαλούν σοβαρές διαταραχές στο διαστημικό περιβάλλον. Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες μπόρεσαν να δουν αυτές τις συγκρούσεις με υψηλή ευκρίνεια και να μελετήσουν πώς συνδυάζονται οι CMEs, κάτι που αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για την πρόβλεψη των επιπτώσεών τους.

Ο Άγγελος Βουρλίδας, επιστήμονας του οργάνου WISPR στο Johns Hopkins Applied Physics Laboratory, τόνισε πως οι εικόνες δείχνουν τις CMEs να «στοιβάζονται» η μία πάνω στην άλλη, γεγονός που ενδέχεται να αλλάξει την πορεία τους και να επιταχύνει φορτισμένα σωματίδια, δημιουργώντας εντονότερες και πιο επικίνδυνες επιπτώσεις για δορυφόρους και επίγειες υποδομές.

Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα της αποστολής είναι οι παρατηρήσεις γύρω από τον ηλιακό άνεμο, ένα φαινόμενο που είχε πρώτος περιγράψει θεωρητικά ο Eugene Parker το 1958. Αν και η ύπαρξή του είχε επιβεβαιωθεί με αποστολές όπως οι Mariner 2, Helios, Ulysses και Wind, η Parker Solar Probe προσφέρει τώρα μια πιο λεπτομερή και κοντινή ματιά στη γένεση και τις μεταβολές του. Καθώς πλησίασε την απόσταση των 14,7 εκατομμυρίων μιλίων από τον Ήλιο, το Parker Solar Probe κατέγραψε κυματοειδείς διακυμάνσεις στα μαγνητικά πεδία – γνωστές ως switchbacks – οι οποίες αποδείχθηκε ότι είναι πολύ πιο συχνές από όσο πιστευόταν.

Αυτές οι διαταραχές σχετίζονται κυρίως με τον ταχύ ηλιακό άνεμο. Οι επιστήμονες, με τη βοήθεια των δεδομένων του Parker, εντόπισαν πως οι περιοχές προέλευσής τους βρίσκονται στην ορατή επιφάνεια του Ήλιου, εκεί όπου σχηματίζονται μαγνητικά «χωνιά». Οι switchbacks φαίνεται να διαδραματίζουν ρόλο στην επιτάχυνση του ταχέος ηλιακού ανέμου, λύνοντας ένα μυστήριο που απασχολούσε την επιστήμη εδώ και δεκαετίες.

Όμως, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα για την προέλευση του αργού ηλιακού ανέμου, ο οποίος κινείται με τη μισή ταχύτητα, αλλά είναι διπλάσιος σε πυκνότητα και παρουσιάζει μεγαλύτερη ποικιλομορφία. Το Parker βοήθησε στο να επιβεβαιωθεί ότι υπάρχουν δύο τύποι αυτού του ανέμου: ο Alfvénic, που παρουσιάζει τις χαρακτηριστικές μαγνητικές διακυμάνσεις, και ο non-Alfvénic, που δεν εμφανίζει τέτοια στοιχεία. Ο πρώτος πιστεύεται ότι ξεκινά από σκοτεινές, ψυχρές περιοχές της κορώνας – τις λεγόμενες coronal holes – ενώ ο δεύτερος ενδέχεται να εκκινεί από τις λεγόμενες helmet streamers, δηλαδή δομές με σχήμα θόλου που συνδέουν ενεργές περιοχές του Ήλιου.

Στην παρούσα του τροχιά, το Parker Solar Probe συνεχίζει να συλλέγει δεδομένα, με την επόμενη κοντινή  διέλευση από την κορώνα να έχει προγραμματιστεί για τις 15 Σεπτεμβρίου 2025. Ο Adam Szabo, επιστημονικός υπεύθυνος της αποστολής στο Goddard Space Flight Center της NASA, δήλωσε ότι «παρότι δεν έχουμε ακόμα πλήρη εικόνα, τα νέα δεδομένα είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικά και μας φέρνουν πιο κοντά στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο δημιουργείται και εξελίσσεται ο ηλιακός άνεμος».

Με το Parker Solar Probe, η ανθρωπότητα πραγματοποιεί ένα τεράστιο άλμα προς την κατανόηση του Ήλιου και των δυνάμεων που επηρεάζουν τη Γη, ενισχύοντας τις δυνατότητες πρόβλεψης και προφύλαξης από τα φαινόμενα του διαστημικού καιρού.

[via]