Μια νέα έρευνα δείχνει ότι έως το 2100, η Ευρώπη θα μπορούσε να βιώνει καλοκαίρια που θα διαρκούν περίπου έξι εβδομάδες περισσότερο σε σχέση με σήμερα, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.
Η βασική αιτία, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι η επιτάχυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη λόγω ανθρώπινων δραστηριοτήτων — με κυριότερο παράγοντα την καύση άνθρακα για φθηνή ηλεκτρική ενέργεια. Αυτές οι εκπομπές οδηγούν στη μείωση της λεγόμενης latitudinal temperature gradient (LTG), δηλαδή της διαφοράς θερμοκρασίας μεταξύ του Βόρειου Πόλου και του ισημερινού. Το LTG έχει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των ανέμων που διασχίζουν τον Ατλαντικό Ωκεανό και δημιουργούν τους εποχιακούς κύκλους στην Ευρώπη. Όσο μειώνεται η θερμοκρασιακή αυτή διαφορά, τόσο παρατείνονται τα θερμά μοτίβα και τα κύματα καύσωνα στην ήπειρο.
Η Dr. Laura Boyall, μία από τις συγγραφείς της μελέτης, σημείωσε πως η συγκεκριμένη διαδικασία δεν είναι κάτι τελείως νέο για τον πλανήτη: στο παρελθόν υπήρξαν περίοδοι που το LTG μειώθηκε και άλλαξε τη διάρκεια των εποχών. Η ίδια όμως επισήμανε ότι η τωρινή κατάσταση είναι πρωτοφανής λόγω της ταχύτητας, του μεγέθους και κυρίως της αιτίας του φαινομένου — δηλαδή της ανθρώπινης παρέμβασης.
Για να φτάσουν σε αυτά τα συμπεράσματα, οι επιστήμονες δεν βασίστηκαν μόνο σε σύγχρονα κλιματικά δεδομένα. Ερεύνησαν το παρελθόν του ευρωπαϊκού κλίματος εξετάζοντας στρώματα λάσπης στον πυθμένα λιμνών. Τα ιζήματα αυτά εναποτίθενται εποχιακά, και λειτουργούν σαν ένα φυσικό ημερολόγιο που αποτυπώνει εναλλάξ περιόδους καλοκαιριού και χειμώνα μέχρι και 10.000 χρόνια πριν. Χάρη σε αυτό το αρχείο, οι ερευνητές κατάφεραν να δημιουργήσουν μια λεπτομερή εικόνα των εποχικών αλλαγών στην Ευρώπη στο πέρασμα των χιλιετιών.
Περίπου 6.000 χρόνια πριν, σύμφωνα με την ανάλυση, το LTG είχε μειωθεί αρκετά ώστε τα ευρωπαϊκά καλοκαίρια να διαρκούν σχεδόν οκτώ μήνες. Η διαφορά τότε οφειλόταν σε φυσικές κλιματικές διακυμάνσεις, σε αντίθεση με το σήμερα όπου η ανθρώπινη επίδραση είναι καθοριστική. Το πρόβλημα επιτείνεται από το γεγονός ότι η Αρκτική θερμαίνεται τέσσερις φορές πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, με αποτέλεσμα η πτώση του LTG να επιταχύνεται. Σύμφωνα με τα μοντέλα των επιστημόνων, για κάθε έναν βαθμό Κελσίου μείωσης του LTG, το ευρωπαϊκό καλοκαίρι θα επεκτείνεται κατά έξι ημέρες.
Αν οι τρέχουσες κλιματικές προβλέψεις επαληθευτούν, τότε έως το τέλος του αιώνα οι Ευρωπαίοι θα βιώνουν ένα καλοκαίρι 42 ημερών μακρύτερο από αυτό που ζούμε σήμερα. Με απλά λόγια, τα θερμά επεισόδια στην ήπειρο θα γίνουν πιο έντονα, πιο παρατεταμένα και πιο συχνά.
Η Dr. Celia Martin-Puertas, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας από το Royal Holloway του University of London, υπογράμμισε ότι η κατανόηση της κλιματικής ιστορίας της Ευρώπης βοηθά να προβλεφθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια οι μελλοντικές εξελίξεις. Σύμφωνα με την ίδια, τα ευρήματα αποδεικνύουν πόσο στενά συνδεδεμένος είναι ο ευρωπαϊκός καιρός με τη γενική δυναμική του κλίματος του πλανήτη — κάτι που σημαίνει πως οι τοπικές εποχές δεν προκύπτουν αποκομμένες, αλλά επηρεάζονται από φαινόμενα που εκτείνονται σε ολόκληρο το βόρειο ημισφαίριο.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στις 19 Νοεμβρίου στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications και αναμένεται να πυροδοτήσει συζητήσεις γύρω από το πώς θα πρέπει να προσαρμοστούν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες, τα ενεργειακά δίκτυα και τα συστήματα υγείας σε ένα μέλλον με ολοένα και πιο παρατεταμένη ζέστη. Περισσότερες ημέρες καλοκαιριού μπορεί να ακούγονται αρχικά θελκτικές, αλλά παράλληλα συνεπάγονται αυξημένο κίνδυνο για ακραίες θερμοκρασίες, ξηρασίες και δασικές πυρκαγιές, με επιπτώσεις που θα αγγίζουν τόσο την οικονομία όσο και την καθημερινότητα.
