Η νέα εποχή των αυτόνομων ρομπότ στο μέγεθος βακτηρίου

Μια τεχνολογική εξέλιξη που επαναπροσδιορίζει τα όρια της ρομποτικής και της ιατρικής έρχεται από τα εργαστήρια του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. Ερευνητές κατάφεραν να δημιουργήσουν τα μικρότερα προγραμματιζόμενα και πλήρως αυτόνομα ρομπότ που έχουν κατασκευαστεί ποτέ, με διαστάσεις που δεν ξεπερνούν αυτές ενός βακτηρίου.

Η είδηση, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, αποκαλύπτει μια συσκευή που μοιάζει περισσότερο με ζωντανό οργανισμό παρά με μηχανή, ανοίγοντας τον δρόμο για εφαρμογές που μέχρι χθες φάνταζαν ανέφικτες.

Τεχνολογία στο όριο του αόρατου

Τα νέα μικρο-ρομπότ είναι ουσιαστικά αόρατα στο γυμνό μάτι. Με διαστάσεις μόλις 0,2 x 0,3 χιλιοστά και πάχος 0,05 χιλιοστά, είναι συγκρίσιμα σε μέγεθος με μονοκύτταρους οργανισμούς. Παρά τη μικροσκοπική τους κλίμακα, διαθέτουν μια εκπληκτική πολυπλοκότητα: ενσωματώνουν αισθητήρες, «εγκέφαλο» για λήψη αποφάσεων και σύστημα κίνησης, όλα σε ένα σώμα μικρότερο από έναν κόκκο αλατιού.

Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό τους είναι η αυτονομία. Σε αντίθεση με προηγούμενες προσπάθειες που απαιτούσαν εξωτερική καθοδήγηση (μέσω μαγνητών ή καλωδίων), τα ρομπότ αυτά μπορούν να λειτουργούν ανεξάρτητα για μεγάλες χρονικές περιόδους, αντλώντας ενέργεια από το φως.

Κίνηση χωρίς μηχανικά μέρη

Η καινοτομία των ερευνητών, με επικεφαλής τον καθηγητή Marc Miskin, έγκειται στον τρόπο κίνησης. Σε αυτές τις διαστάσεις, το νερό συμπεριφέρεται περισσότερο ως ένα παχύρρευστο υγρό (όπως το μέλι), καθιστώντας άχρηστες τις παραδοσιακές έλικες ή τα γρανάζια.

Αντ' αυτού, η ομάδα ανέπτυξε ένα σύστημα πρόωσης που βασίζεται στον ηλεκτρισμό. Τα ρομπότ παράγουν ένα πεδίο που κινητοποιεί τα ιόντα στο υγρό περιβάλλον, τα οποία με τη σειρά τους παρασύρουν τα μόρια του νερού, ωθώντας τη συσκευή προς τα εμπρός. Η απουσία κινητών μηχανικών μερών δεν προσφέρει μόνο λύση στο πρόβλημα της κίνησης, αλλά αυξάνει κατακόρυφα την ανθεκτικότητα της συσκευής, επιτρέποντάς της να επιβιώνει σε σκληρά περιβάλλοντα.

Ευφυΐα και προσαρμοστικότητα

Πέρα από την απλή κίνηση, τα μικρο-ρομπότ επιδεικνύουν στοιχειώδη νοημοσύνη. Είναι προγραμματισμένα να αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους, όπως τις μεταβολές της θερμοκρασίας, και να αντιδρούν ανάλογα. Για παράδειγμα, μπορούν να κατευθυνθούν αυτόνομα προς θερμότερες ζώνες ή να συντονιστούν συλλογικά, κινούμενα σαν κοπάδι ψαριών.

Η κατασκευή τους βασίζεται στις ίδιες μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μικροτσιπ (ημιαγωγοί), γεγονός που καθιστά τη μαζική παραγωγή τους εξαιρετικά φθηνή και γρήγορη. Ένα μόνο πλακίδιο πυριτίου μπορεί να φιλοξενήσει εκατομμύρια τέτοια ρομπότ, μειώνοντας το κόστος ανά μονάδα σε αμελητέα επίπεδα.

Το μέλλον της Ιατρικής;

Αν και βρισκόμαστε στα πρώτα στάδια, οι προοπτικές είναι τεράστιες. Η ικανότητα δημιουργίας αυτόνομων συσκευών σε κυτταρική κλίμακα υπόσχεται επανάσταση στη βιοϊατρική. Φανταστείτε σμήνη τέτοιων ρομπότ να εισέρχονται στο ανθρώπινο σώμα για να χορηγήσουν φάρμακα με χειρουργική ακρίβεια σε συγκεκριμένα κύτταρα, να καθαρίζουν φραγμένες αρτηρίες ή να πραγματοποιούν διαγνωστικούς ελέγχους σε πραγματικό χρόνο, χωρίς να απαιτούνται επεμβατικές μέθοδοι.

Η ομάδα του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια έχει ήδη αποδείξει ότι είναι δυνατή η δημιουργία ενός «έξυπνου» μικροσκοπικού πράκτορα που μπορεί να «βλέπει», να «σκέφτεται» και να κινείται. Το επόμενο βήμα είναι η περαιτέρω ανάπτυξη των δυνατοτήτων τους, ώστε να αναλαμβάνουν πιο σύνθετες αποστολές, μετατρέποντας τη μικρο-ρομποτική από εργαστηριακό πείραμα σε καθημερινή ιατρική πρακτική.