Πώς ένα κοινό λιπαρό οξύ ενισχύει την άμυνα του οργανισμού απέναντι στον καρκίνο

Μια νέα έρευνα από το University of Hong Kong (HKUMed) ρίχνει φως σε έναν απρόσμενο σύμμαχο της αντικαρκινικής άμυνας του οργανισμού: το ελαιόλαδο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το ελαϊκό οξύ (oleic acid ή OA), ένα μονοακόρεστο λιπαρό οξύ που υπάρχει σε αφθονία στο ελαιόλαδο, στα αβοκάντο και στους ξηρούς καρπούς, έχει την ικανότητα να «υπερενεργοποιεί» εξειδικευμένα ανοσοκύτταρα που καταπολεμούν τους όγκους.

Αντίθετα, ένα άλλο φυσικό λιπαρό οξύ που συναντάται συχνά στη διατροφή, το παλμιτικό οξύ (palmitic acid ή PA), φαίνεται να έχει την ακριβώς αντίθετη δράση, αποδυναμώνοντας αυτά τα κύτταρα και καθιστώντας πιο δύσκολη την αντιμετώπιση του καρκίνου.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Signal Transduction and Targeted Therapy, επικεντρώθηκε σε έναν μικρό αλλά κρίσιμο πληθυσμό Τ-λεμφοκυττάρων, γνωστά ως γδ-T cells. Πρόκειται για κύτταρα που λειτουργούν ως ταχείες «μονάδες επέμβασης» του ανοσοποιητικού, ικανές να αναγνωρίζουν και να επιτίθενται σε καρκινικά κύτταρα πριν αυτά εξαπλωθούν.

Ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής Tu Wenwei από το Τμήμα Παιδιατρικής και Εφηβικής Ιατρικής του HKUMed, εξήγησε ότι τα συγκεκριμένα κύτταρα παρουσιάζουν συχνά δυσλειτουργίες σε άτομα με παχυσαρκία ή σε όσους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών. Το ερώτημα, λοιπόν, ήταν κατά πόσο η σύνθεση των λιπαρών στη διατροφή μπορεί να ενισχύσει ή να εμποδίσει τη δράση αυτών των κυττάρων.

Για να το διερευνήσουν, οι επιστήμονες απομόνωσαν ανθρώπινα γδ-T cells και τα καλλιέργησαν στο εργαστήριο. Μια ομάδα κυττάρων εκτέθηκε σε ελαϊκό οξύ (OA), ενώ μια δεύτερη σε παλμιτικό οξύ (PA), το οποίο βρίσκεται σε προϊόντα όπως το φοινικέλαιο, το κόκκινο κρέας και τα γαλακτοκομικά. Στη συνέχεια αξιολογήθηκαν η επιβίωση των κυττάρων, η μεταβολική τους δραστηριότητα και η ικανότητά τους να καταστρέφουν καρκινικά κύτταρα.

Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Τα κύτταρα που εκτέθηκαν στο OA εμφάνισαν αυξημένη ενεργειακή απόδοση, σταθερή λειτουργία των μιτοχονδρίων και πλήρη διατήρηση των μηχανισμών τους που σχετίζονται με την αντικαρκινική δράση. Με άλλα λόγια, το ελαιόλαδο λειτούργησε σαν «καύσιμο υψηλής απόδοσης» για τα κύτταρα του ανοσοποιητικού. Αντίθετα, τα κύτταρα που εκτέθηκαν στο PA υπέστησαν μεταβολική κατάρρευση και αυτοκαταστροφή μέσω φλεγμονωδών διεργασιών, οδηγώντας όχι μόνο στον θάνατό τους αλλά και σε ένα πιο τοξικό ανοσολογικό περιβάλλον.

Σύμφωνα με τον Tu Wenwei, τα ευρήματα δείχνουν πως μια διατροφή πλούσια σε OA – δηλαδή σε τρόφιμα όπως το ελαιόλαδο, τα αβοκάντο και οι ξηροί καρποί – μπορεί να ενισχύσει τη φυσική επιτήρηση του ανοσοποιητικού απέναντι στους όγκους, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα των θεραπειών που βασίζονται σε γδ-T cells. Παράλληλα, η αποφυγή τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε PA, όπως τα επεξεργασμένα προϊόντα και τα λιπαρά κρέατα, θα μπορούσε να μειώσει τις φλεγμονές και να προστατεύσει τα κύτταρα από πρόωρη φθορά.

Η έρευνα αυτή ενισχύει τη σημασία του πεδίου της «ανοσομεταβολικής» επιστήμης – ενός ταχέως αναπτυσσόμενου κλάδου που εξετάζει πώς τα θρεπτικά συστατικά επηρεάζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι τα μη κορεσμένα λιπαρά, όπως το OA, ευνοούν την καθαρότερη παραγωγή ενέργειας και την καλύτερη επιβίωση των κυττάρων, ενώ τα κορεσμένα, όπως το PA, προωθούν το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή.

Παρότι τα πειράματα πραγματοποιήθηκαν σε κυτταρικές καλλιέργειες και σε ζωικά μοντέλα, τα αποτελέσματα δίνουν νέα ώθηση στη συζήτηση για τον ρόλο της διατροφής στην πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου. Ο καθηγητής Tu σημείωσε ότι ακόμη και μικρές αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες – όπως η αυξημένη κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ελαϊκό οξύ και η μείωση του παλμιτικού – θα μπορούσαν να βελτιώσουν την απόκριση των ασθενών στις αντικαρκινικές θεραπείες.

Ωστόσο, οι ερευνητές τονίζουν ότι τα ευρήματα δεν πρέπει να ερμηνευθούν ως «άδεια» για υπερβολική κατανάλωση ελαιόλαδου ή συμπληρωμάτων. Προς το παρόν, τα αποτελέσματα χρειάζονται επιβεβαίωση μέσω κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους. Παρ’ όλα αυτά, η μελέτη προσθέτει ένα σημαντικό κομμάτι στο παζλ της εξατομικευμένης διατροφής για την υποστήριξη των θεραπειών κατά του καρκίνου.

Ανοίγει επίσης τον δρόμο για νέες φαρμακευτικές στρατηγικές που θα μπορούσαν να στοχεύσουν στους ίδιους μεταβολικούς μηχανισμούς που ενεργοποιεί το ελαϊκό οξύ, προσφέροντας μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στη μάχη κατά των όγκων. Αν τελικά αποδειχθεί ότι το «υγιεινό λίπος» της μεσογειακής διατροφής μπορεί να ενισχύσει πραγματικά την ανοσολογική άμυνα, τότε το ελαιόλαδο ίσως αναδειχθεί όχι μόνο σε σύμβολο καλής υγείας, αλλά και σε ισχυρό όπλο στην αντικαρκινική θεραπεία του μέλλοντος.

[via]