Σε μια σημαντική ανακάλυψη που ανατρέπει πολλά δεδομένα για τη δυναμική των ουρανίων σωμάτων του Ηλιακού Συστήματος, επιστήμονες παρατήρησαν εντυπωσιακά καιρικά φαινόμενα στον Τιτάνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου, που παρουσιάζουν αξιοσημείωτες ομοιότητες με τον πλανήτη μας.
Χρησιμοποιώντας τα υπερσύγχρονα τηλεσκόπια James Webb και Keck II στη Χαβάη, οι επιστήμονες εντόπισαν σύννεφα να σχηματίζονται και να ανεβαίνουν στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα, ειδικά στο βόρειο ημισφαίριο, όπου βρίσκονται και οι περισσότερες «θάλασσες» του φεγγαριού. Η παρατήρηση αυτή θεωρείται ισχυρή ένδειξη ότι στον Τιτάνα πραγματοποιούνται κύκλοι βροχής, όχι με νερό όπως στη Γη, αλλά με ψυχρό μεθάνιο και αιθάνιο σε υγρή μορφή.
Ένας ξένος κόσμος με γήινα χαρακτηριστικά
Ο Τιτάνας βρίσκεται περίπου 1,4 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη και είναι γνωστός για τις ακραίες του συνθήκες. Η θερμοκρασία στην επιφάνειά του φτάνει στους -184 βαθμούς Κελσίου και η ατμόσφαιρα είναι καλυμμένη από ένα παχύ στρώμα ομίχλης με κιτρινωπή απόχρωση. Παρά το ακραίο ψύχος, η ατμόσφαιρά του μοιάζει με της Γης, καθώς αποτελείται κυρίως από άζωτο. Αλλά εκεί που στη Γη κυκλοφορεί νερό, στον Τιτάνα τη θέση του παίρνουν οι υδρογονάνθρακες.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Nature Astronomy, ενισχύει τη θεωρία ότι οι μεγάλες λίμνες και θάλασσες μεθανίου του Τιτάνα ανατροφοδοτούνται μέσω βροχής, πιθανώς με τρόπο παρόμοιο με τις θερινές καταιγίδες της Γης.
Όπως δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας και ερευνητής της NASA, Conor Nixon:
Καταφέραμε να δούμε σύννεφα μεθανίου να εξελίσσονται και να μετακινούνται κοντά στον βόρειο πόλο του Τιτάνα, στην περιοχή όπου η αποστολή Cassini είχε εντοπίσει τις μεγαλύτερες λίμνες του δορυφόρου.
Μια υπόσχεση για ζωή;
Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των επιστημόνων για τον Τιτάνα δεν περιορίζεται μόνο στις μετεωρολογικές του συνθήκες. Αν και παγωμένος, διαθέτει οργανικά συστατικά που θεωρούνται θεμελιώδη για την εμφάνιση ζωής, τουλάχιστον όπως τη γνωρίζουμε στη Γη. Αυτή η υπόθεση έχει οδηγήσει στη δημιουργία της αποστολής Dragonfly της NASA, προϋπολογισμού 3,35 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το διαστημικό όχημα τύπου drone, που βρίσκεται πλέον στη φάση κατασκευής, προγραμματίζεται να φτάσει στον Τιτάνα μέσα στη δεκαετία του 2030.
Τα νέα δεδομένα από το James Webb ενισχύουν την υπόθεση ότι στον Τιτάνα εκτελούνται χημικές διεργασίες παρόμοιες με εκείνες που μπορεί να οδήγησαν στην εμφάνιση ζωής στη Γη. Για πρώτη φορά εντοπίστηκε στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα μεθυλική ρίζα, ένα μικροσκοπικό, βραχύβιο μόριο που δείχνει πως πραγματοποιούνται εν εξελίξει χημικές αντιδράσεις. Στη Γη, παρόμοια μόρια συνδέονται με τα πρώιμα στάδια της οργανικής χημείας που οδήγησαν στη ζωή.
Καιρικοί κύκλοι με κοσμική σημασία
Η παρατήρηση νεφών στο βόρειο ημισφαίριο έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς εκεί συγκεντρώνεται η μεγαλύτερη ποσότητα υγρού μεθανίου. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η ηλιακή ακτινοβολία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στον Τιτάνα λειτουργεί ως πηγή ενέργειας, προκαλώντας ανύψωση των νεφών αντίστοιχα με τις καταιγίδες στη Γη. Παρότι δεν παρατηρήθηκε άμεσα βροχή, το φαινόμενο της ανόδου των νεφών αποτελεί ισχυρή ένδειξη ύπαρξης ενεργού μετεωρολογικού κύκλου.
Η ατμόσφαιρα του Τιτάνα φτάνει σε ύψος περίπου 45 χιλιομέτρων, με το κατώτατο στρώμα (τροπόσφαιρα) να επεκτείνεται έως και τα 28 χιλιόμετρα, δηλαδή σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερο από την αντίστοιχη της Γης, γεγονός που αποδίδεται στη χαμηλότερη βαρύτητα του δορυφόρου.
Ο φόβος της εξαφάνισης
Παρά τις ελπιδοφόρες ενδείξεις, οι επιστήμονες παραμένουν επιφυλακτικοί. Αν το μεθάνιο που εντοπίζεται στην ατμόσφαιρα δεν ανανεώνεται συνεχώς από το εσωτερικό του Τιτάνα, τότε σταδιακά θα εξαφανιστεί. Σε αυτό το ενδεχόμενο, ο Τιτάνας θα μπορούσε να χάσει την ατμόσφαιρά του και να μετατραπεί σε έναν έρημο κόσμο, όπως ο Άρης.
Η ανακάλυψη των νεφών στον Τιτάνα επιβεβαιώνει ότι, παρά τις εξαιρετικά διαφορετικές φυσικές συνθήκες, μπορεί να υπάρχουν μηχανισμοί κοινοί με αυτούς της Γης. Αυτή η εξωγήινη «καθημερινότητα» ανοίγει νέους δρόμους για την κατανόηση της δημιουργίας και της εξέλιξης των πλανητών, ενώ ενισχύει την ελπίδα πως ίσως —κάπου εκεί έξω— να μην είμαστε μόνοι.
[via]
