Στο κέντρο δοκιμών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) στην Ολλανδία, μια νέα αποστολή παίρνει σιγά σιγά μορφή. Το διαστημικό σκάφος PLATO, που φιλοδοξεί να ανοίξει έναν νέο κύκλο ανακαλύψεων εξωπλανητών, πέρασε ένα κρίσιμο στάδιο προετοιμασίας: την πλήρη ανάπτυξη των δύο τεράστιων ηλιακών πάνελ του, τα οποία θα του προσφέρουν ενέργεια στο ταξίδι του πέρα από τη Γη.
Η δοκιμή αυτή, που πραγματοποιήθηκε με εξαιρετική ακρίβεια, επιβεβαίωσε ότι το μηχανικό σύστημα ανάπτυξης των «φτερών» λειτουργεί άψογα. Οι μηχανικοί χρησιμοποίησαν ένα σύστημα τροχαλιών που αναπαριστούσε την έλλειψη βαρύτητας, προσομοιώνοντας τις συνθήκες που θα επικρατούν όταν το σκάφος βρεθεί στο Διάστημα. Μετά την επιτυχημένη ανάπτυξη, τα πάνελ δοκιμάστηκαν με μια ειδική πηγή φωτός που μιμείται την ηλιακή ακτινοβολία, για να διασφαλιστεί ότι μπορούν να παράγουν επαρκή ηλεκτρική ενέργεια. Το αποτέλεσμα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, καθώς ολόκληρη η αποστολή του PLATO θα βασιστεί αποκλειστικά στη δύναμη του Ήλιου.
Το PLATO —ακρωνύμιο του Planetary Transits and Oscillations of Stars— είναι μία από τις πιο φιλόδοξες επιστημονικές αποστολές του ESA των τελευταίων ετών. Με εκτιμώμενο κόστος περίπου 4 δισεκατομμύρια ευρώ, η αποστολή στοχεύει να ανακαλύψει πλανήτες με χαρακτηριστικά παρόμοια με της Γης, εξερευνώντας την «κατοικήσιμη ζώνη» γύρω από μακρινά άστρα. Η εκτόξευσή του προγραμματίζεται για τον Δεκέμβριο, με έναν πύραυλο Ariane 6, σηματοδοτώντας τη συμμετοχή της Ευρώπης στη νέα εποχή της αναζήτησης εξωπλανητών.
Πριν όμως το σκάφος πάρει το πράσινο φως για το ταξίδι του, πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να αντέξει τις σκληρές συνθήκες του Διαστήματος. Το PLATO υποβάλλεται αυτή την περίοδο σε μια σειρά από δοκιμές που περιλαμβάνουν δονήσεις, ακουστικά τεστ και θερμικές προσομοιώσεις που αναπαράγουν τις ακραίες συνθήκες της εκτόξευσης και του κενού του Διαστήματος. Στο πίσω τμήμα του, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, βρίσκονται η θερμική ασπίδα και τα ηλιακά πάνελ, τα οποία θα προστατεύουν τα ευαίσθητα οπτικά όργανα από την υπερθέρμανση.
Μόλις βρεθεί σε τροχιά, το PLATO θα ξεκινήσει μια από τις πιο λεπτομερείς αστρονομικές παρατηρήσεις που έχουν επιχειρηθεί ποτέ. Με 26 εξαιρετικά ευαίσθητες κάμερες, το διαστημικό σκάφος θα παρακολουθεί διαρκώς περισσότερα από 150.000 φωτεινά άστρα, ψάχνοντας μικροσκοπικές μεταβολές στη φωτεινότητά τους. Αυτές οι μεταβολές μπορεί να υποδηλώνουν τη διέλευση ενός πλανήτη μπροστά από τον δίσκο του άστρου.
Από αυτές τις παρατηρήσεις, οι επιστήμονες θα μπορέσουν να υπολογίσουν όχι μόνο το μέγεθος των εξωπλανητών, αλλά και την απόστασή τους από το μητρικό τους άστρο, καθορίζοντας αν βρίσκονται στη ζώνη όπου μπορεί να υπάρχει υγρό νερό και, ενδεχομένως, ζωή. Για να επιτύχει αυτή την ακριβή μέτρηση, το PLATO πρέπει να λειτουργεί με απόλυτη σταθερότητα και σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Οι κάμερές του θα ψύχονται διαρκώς στους –80°C, ώστε να αποφεύγεται οποιαδήποτε παραμόρφωση των εικόνων.
Πέρα από την αναζήτηση εξωπλανητών, η αποστολή του PLATO έχει και μια δεύτερη, εξίσου σημαντική επιστημονική αποστολή: τη μελέτη των ταλαντώσεων των άστρων. Αυτές οι μικρές, περιοδικές μεταβολές στη φωτεινότητά τους επιτρέπουν στους αστρονόμους να κατανοήσουν τη δομή και τη σύσταση του εσωτερικού τους, κάτι σαν «αστρικό υπερηχογράφημα». Τα δεδομένα που θα συλλεχθούν θα βελτιώσουν σημαντικά τη γνώση μας για τη ζωή και την εξέλιξη των άστρων, προσφέροντας πολύτιμα στοιχεία για τη γένεση των πλανητικών συστημάτων.
Η αποστολή προγραμματίζεται να διαρκέσει τουλάχιστον τέσσερα χρόνια, αλλά ο ESA ελπίζει ότι το PLATO θα μπορέσει να συνεχίσει τις παρατηρήσεις του για πολύ περισσότερο, αν τα συστήματα παραμείνουν σταθερά. Τα δεδομένα θα αναλυθούν από ένα δίκτυο επιστημόνων σε όλη την Ευρώπη, οι οποίοι θα τα συγκρίνουν με τις πληροφορίες από προηγούμενες αποστολές, όπως το Kepler και το TESS της NASA.
[source]
