Μια νέα ανακάλυψη από το MIT ρίχνει φως σε έναν φυσικό μηχανισμό αυτοΐασης του ανθρώπινου οργανισμού. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένα κοινό αμινοξύ, η κυστεΐνη, μπορεί να ενεργοποιήσει την ικανότητα του εντέρου να επουλώνεται μόνο του, μια ιδιότητα που θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι βλάβες από ακτινοβολία και χημειοθεραπεία.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, δείχνει πως μια διατροφή πλούσια σε κυστεΐνη μπορεί να πυροδοτήσει μια σειρά ανοσολογικών διεργασιών που ενισχύουν την αναγέννηση των κυττάρων του λεπτού εντέρου. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια, αλλά τα αποτελέσματα αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο οι ίδιες αρχές να ισχύουν και στον άνθρωπο, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες θεραπείες μέσω διατροφής ή συμπληρωμάτων.
Ο Omer Yilmaz, επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής βιολογίας και διευθυντής του MIT Stem Cell Initiative, εξηγεί:
Αν παρέχουμε στους ασθενείς διατροφή ή συμπλήρωμα πλούσιο σε κυστεΐνη, ίσως μπορέσουμε να μειώσουμε τις βλάβες που προκαλούν η χημειοθεραπεία ή η ακτινοβολία. Το εντυπωσιακό είναι ότι δεν χρησιμοποιούμε κάποιο συνθετικό μόριο, αλλά αξιοποιούμε μια φυσική διατροφική ουσία.
Η σχέση διατροφής και υγείας είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες. Οι δίαιτες υψηλών λιπαρών σχετίζονται με παχυσαρκία και διαβήτη, ενώ η θερμιδική μείωση έχει συνδεθεί με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Ωστόσο, οι επιστήμονες του MIT επισημαίνουν πως γνωρίζουμε ελάχιστα για το πώς μεμονωμένα θρεπτικά συστατικά επηρεάζουν τα βλαστοκύτταρα και τη λειτουργία των ιστών.
Η ομάδα του Yilmaz, που έχει μελετήσει εδώ και χρόνια τη σχέση μεταξύ διατροφής και αναγέννησης, αποφάσισε να εξετάσει τα 20 αμινοξέα που αποτελούν τα δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών. Τα ποντίκια χωρίστηκαν σε ομάδες και τράφηκαν με δίαιτες εμπλουτισμένες σε κάθε διαφορετικό αμινοξύ. Η κυστεΐνη ξεχώρισε αμέσως: προκάλεσε θεαματική αύξηση στον αριθμό των βλαστοκυττάρων του εντέρου και των πρόδρομων κυττάρων που μετατρέπονται σε ώριμα εντερικά κύτταρα.
Η Fangtao Chi, μεταδιδακτορική ερευνήτρια και πρώτη συγγραφέας της μελέτης, εξηγεί πως η κυστεΐνη προκαλεί μια «αλυσιδωτή αντίδραση» μέσα στο σώμα. Όταν απορροφάται από τα εντερικά κύτταρα, μετατρέπεται σε έναν συν-παράγοντα που ονομάζεται CoA. Αυτός μετακινείται στο βλεννογόνο του εντέρου, όπου ενεργοποιεί μια κατηγορία ανοσοκυττάρων, τα CD8 T cells. Αυτά, με τη σειρά τους, αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται και να εκκρίνουν το μόριο IL-22, που είναι γνωστό για τον ρόλο του στην επούλωση των ιστών.
Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες πίστευαν ότι άλλοι τύποι κυττάρων παράγουν IL-22. Η ανακάλυψη ότι και τα CD8 T cells μπορούν να το κάνουν, ήταν έκπληξη. Αυτά τα κύτταρα συγκεντρώνονται κατά μήκος του εντερικού τοιχώματος, το ιδανικό σημείο για να ανταποκριθούν γρήγορα όταν υπάρξει βλάβη. Η ενεργοποίηση αυτή παρατηρήθηκε κυρίως στο λεπτό έντερο, όπου απορροφάται το μεγαλύτερο μέρος των πρωτεϊνών από τη διατροφή, και όχι σε άλλα τμήματα του πεπτικού συστήματος.
Οι ερευνητές έδειξαν ότι τα ποντίκια που κατανάλωναν δίαιτα πλούσια σε κυστεΐνη παρουσίαζαν πολύ καλύτερη αποκατάσταση του εντερικού ιστού μετά από έκθεση σε ακτινοβολία. Σε επιπλέον, μη δημοσιευμένα ακόμα πειράματα, η ίδια δίαιτα βοήθησε και στην επούλωση ζημιών που προκαλεί το αντικαρκινικό φάρμακο 5-φθοριοουρακίλη, το οποίο χρησιμοποιείται συχνά για θεραπείες παχέος εντέρου και παγκρέατος αλλά έχει σοβαρές παρενέργειες στο πεπτικό σύστημα.
Η κυστεΐνη βρίσκεται φυσικά σε τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες, όπως το κρέας, τα γαλακτοκομικά, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί. Αν και το σώμα μπορεί να συνθέσει κυστεΐνη από άλλο αμινοξύ, τη μεθειονίνη, η ενδογενής παραγωγή διανέμεται ομοιόμορφα σε όλο το σώμα. Αντίθετα, η κυστεΐνη που προέρχεται από τη διατροφή συγκεντρώνεται αρχικά στο έντερο, όπου φαίνεται να επιτελεί τον πιο κρίσιμο ρόλο.
Η κυστεΐνη ήταν γνωστή κυρίως για την αντιοξειδωτική της δράση, όμως η νέα μελέτη δείχνει ότι μπορεί να είναι κάτι πολύ περισσότερο. Η ομάδα του MIT σκοπεύει να ερευνήσει εάν το αμινοξύ αυτό μπορεί να ενεργοποιήσει παρόμοιους μηχανισμούς αναγέννησης και σε άλλους ιστούς, όπως για παράδειγμα, στους θύλακες των τριχών, που ίσως επωφεληθούν σε περιπτώσεις τριχόπτωσης λόγω θεραπείας. Παράλληλα, οι ερευνητές σκοπεύουν να εξετάσουν και άλλα αμινοξέα που ίσως επηρεάζουν την ανανέωση των βλαστοκυττάρων.
[source]
