Για αιώνες, η χαρακτηριστική κόκκινη απόχρωση του Άρη έχει προβληματίσει επιστήμονες και παρατηρητές του ουρανού. Η επικρατούσα θεωρία μέχρι πρόσφατα υποστήριζε ότι το χρώμα του οφείλεται στην παρουσία αιματίτη, ενός σιδηρούχου ορυκτού που σχηματίζεται σε ξηρές συνθήκες. Ωστόσο, μια νέα μελέτη από το Brown University και το University of Bern φαίνεται να ανατρέπει αυτή τη θεωρία, προτείνοντας πως το νερό ίσως να ευθύνεται για τη δημιουργία της διάσημης «σκουριασμένης» όψης του πλανήτη.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications, προτείνει ότι ο φερριυδρίτης –ένα σιδηρούχο οξείδιο-υδροξείδιο που σχηματίζεται παρουσία νερού και οξυγόνου– είναι το κυρίαρχο ορυκτό στη λεπτή σκόνη που καλύπτει την επιφάνεια του Άρη. Οι επιστήμονες βασίστηκαν σε δεδομένα από τροχιακές αποστολές, επιτόπια παρατήρηση από rover και εργαστηριακά πειράματα για να καταλήξουν σε αυτό το συμπέρασμα.
Ο Adomas Valantinas, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Brown University και επικεφαλής της μελέτης, εξήγησε πως «η ερώτηση γιατί ο Άρης είναι κόκκινος έχει απασχολήσει την ανθρωπότητα για αιώνες. Από την ανάλυσή μας, φαίνεται πως ο φερριυδρίτης είναι πανταχού παρών όχι μόνο στη σκόνη, αλλά και πιθανόν στα βραχώδη στρώματα του πλανήτη».
Ο φερριυδρίτης σχηματίζεται όταν ο σίδηρος αντιδρά με οξυγόνο και νερό. Στη Γη, το συναντάμε συχνά σε ηφαιστειακά περιβάλλοντα. Η παρουσία του στον Άρη υποδηλώνει ότι στο παρελθόν ο πλανήτης διέθετε υγρό περιβάλλον – σε αντίθεση με τις ξηρές συνθήκες υπό τις οποίες σχηματίζεται ο αιματίτης.
Για την επιβεβαίωση της θεωρίας, οι επιστήμονες δημιούργησαν στο εργαστήριο περιβάλλον παρόμοιο με αυτό του Άρη. Τρίβοντας ορυκτά σε πολύ μικρά σωματίδια –σε μέγεθος μόλις το 1/100 της ανθρώπινης τρίχας– κατόρθωσαν να προσομοιώσουν τη σύσταση της αρειανής σκόνης και να μελετήσουν πώς αντανακλά το φως. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως ο φερριυδρίτης παραμένει σταθερός στο ψυχρό και ξηρό κλίμα του Άρη, αλλά η εσωτερική του δομή διατηρεί ενδείξεις ότι σχηματίστηκε σε περιόδους με παρουσία νερού.
«Από τη μελέτη γνωρίζουμε ότι για να σχηματιστεί ο φερριυδρίτης πρέπει να υπήρχαν συνθήκες όπου το νερό και το οξυγόνο μπορούσαν να αντιδράσουν με τον σίδηρο», εξηγεί ο Valantinas. «Αυτό σημαίνει ότι το παρελθόν του Άρη ήταν πολύ διαφορετικό από το σημερινό του περιβάλλον».
Για να εντοπίσουν την παρουσία του ορυκτού στην επιφάνεια του πλανήτη, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από τροχιακά παρατηρητήρια όπως το Mars Reconnaissance Orbiter της NASA και τα Mars Express και Trace Gas Orbiter της ESA. Επιπλέον, χρησιμοποίησαν φασματικά δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από ρόβερ όπως τα Curiosity, Pathfinder και Opportunity. Όλα συγκλίνουν στην ίδια κατεύθυνση: ο φερριυδρίτης φαίνεται να είναι διαδεδομένος σε μεγάλο μέρος της αρειανής επιφάνειας.
Η νέα θεωρία έρχεται να αντικρούσει την έως τώρα άποψη ότι ο Άρης οξειδώθηκε σταδιακά υπό ξηρές συνθήκες. Αντιθέτως, προτείνει ότι κάποτε ο πλανήτης διέθετε υγρό κλίμα και στη συνέχεια πέρασε σε πιο ξηρή περίοδο, μια μετάβαση που θεωρείται κρίσιμη για την κατανόηση του κλίματος και της πιθανότητας ύπαρξης ζωής στον Άρη.
Ο Jack Mustard, ανώτερος συγγραφέας της μελέτης, χαρακτήρισε την έρευνα ως «μια ευκαιρία να ξανακοιτάξουμε το παρελθόν του Άρη με βάση τις αρχές σχηματισμού ορυκτών». Αν και τα νέα ευρήματα ενισχύουν σημαντικά τον ρόλο του φερριυδρίτη, οι επιστήμονες τονίζουν ότι οριστική απόδειξη θα δοθεί μόνο όταν επιστραφούν στη Γη δείγματα από την επιφάνεια του Άρη, τα οποία συλλέγει ήδη το rover Perseverance της NASA.
[via]
