Μετά από σχεδόν μισό αιώνα περιπέτειας στο Διάστημα, το θρυλικό διαστημικό σκάφος Voyager 1 της NASA απέφυγε την απώλεια επικοινωνίας με τη Γη χάρη σε ένα εξαιρετικό τεχνικό επίτευγμα: οι μηχανικοί της NASA κατάφεραν να επαναφέρουν σε λειτουργία τους εφεδρικούς προωθητήρες του σκάφους — εξαρτήματα που είχαν να χρησιμοποιηθούν από το 2004 και θεωρούνταν έκτοτε μη λειτουργικά.
Η ανάγκη για αυτήν την παρέμβαση προέκυψε καθώς οι κύριοι προωθητήρες του Voyager 1, υπεύθυνοι για τον προσανατολισμό του σκάφους ώστε να διατηρεί επαφή με τη Γη, άρχισαν να παρουσιάζουν φθορά λόγω συσσώρευσης καταλοίπων. Αν οι προωθητήρες αυτοί σταματούσαν οριστικά να λειτουργούν, το σκάφος δεν θα μπορούσε πλέον να στρέψει την κεραία του προς τη Γη, διακόπτοντας κάθε επικοινωνία με τον πλανήτη μας.
Η επιχείρηση αποκατάστασης έπρεπε να ολοκληρωθεί πριν τις 4 Μαΐου, καθώς από εκείνη την ημερομηνία η επίγεια κεραία που στέλνει εντολές στα Voyager 1 και 2 επρόκειτο να τεθεί εκτός λειτουργίας για αρκετούς μήνες λόγω εργασιών αναβάθμισης. Μια τέτοια καθυστέρηση θα σήμαινε πιθανή καταστροφή για το πρόγραμμα.
Τα Voyager 1 και Voyager 2 εκτοξεύθηκαν το 1977 με κύρια αποστολή την εξερεύνηση των εξωτερικών πλανητών του Ηλιακού μας Συστήματος. Αφού ολοκλήρωσαν αυτή την αποστολή, συνέχισαν τη διαδρομή τους προς τον διαστρικό χώρο. Το Voyager 1 βγήκε από το Ηλιακό Σύστημα το 2012 και το Voyager 2 το 2018. Μέχρι σήμερα έχουν διανύσει πάνω από 47 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, καθιστώντας τα τα πιο απομακρυσμένα αντικείμενα που έχει δημιουργήσει ποτέ ο άνθρωπος.
Παρά την απίστευτη αντοχή τους, η προχωρημένη ηλικία των δύο διαστημικών σκαφών και η τεράστια απόστασή τους από τη Γη έχουν επιφέρει σοβαρές τεχνικές προκλήσεις. Οι γεννήτριες ραδιοϊσοτόπων που τους παρέχουν ενέργεια εξασθενούν χρόνο με τον χρόνο, οδηγώντας τη NASA στο κλείσιμο οργάνων και θερμαντήρων για εξοικονόμηση ισχύος. Πρόσφατα, το Voyager 1 υπέστη και βλάβη σε ένα τσιπ μνήμης, η οποία ξεπεράστηκε με μια έξυπνη τροποποίηση του λογισμικού.
Η επαναλειτουργία των εφεδρικών προωθητήρων του Voyager 1 ήταν ζωτικής σημασίας. Αυτοί οι προωθητήρες είναι υπεύθυνοι για την εκτέλεση περιστροφικών κινήσεων, ώστε το σκάφος να διατηρεί σωστό προσανατολισμό. Οι αρχικοί προωθητήρες είχαν πάψει να λειτουργούν το 2004, όταν δύο μικροί θερμαντήρες που τους διατηρούσαν ενεργούς έπαψαν να λειτουργούν. Οι μηχανικοί δεν μπορούσαν να τους επισκευάσουν εξ αποστάσεως και τότε στράφηκαν στους εφεδρικούς.
Η ενεργοποίηση όμως των εφεδρικών προωθητήρων δεν ήταν απλή υπόθεση. Η ομάδα της NASA έπρεπε πρώτα να επαναφέρει σε λειτουργία τους σχετικούς θερμαντήρες. Αν η συσκευή προσανατολισμού (star tracker) αποκλίνει πολύ από το αστέρι-οδηγό της, τότε οι προωθητήρες πυροδοτούνται αυτόματα ως μέτρο ασφαλείας. Αν όμως οι θερμαντήρες δεν είχαν επανέλθει εγκαίρως, αυτή η πυροδότηση θα μπορούσε να προκαλέσει επικίνδυνη αύξηση πίεσης. Έπρεπε, λοιπόν, πρώτα να επανευθυγραμμιστεί το σύστημα καθοδήγησης με εξαιρετική ακρίβεια.
Δεδομένης της απόστασης του Voyager 1, το σήμα χρειάστηκε 23 ώρες για να επιστρέψει στη Γη. Η αγωνία της ομάδας κράτησε σχεδόν μία ημέρα. Όταν όμως το σκάφος απάντησε στις 20 Μαρτίου, η χαρά ήταν έκδηλη: μέσα σε 20 λεπτά από τη λήψη του σήματος, οι μηχανικοί είδαν τη θερμοκρασία των θερμαντήρων να ανεβαίνει ένδειξη ότι οι εφεδρικοί προωθητήρες λειτουργούσαν κανονικά.
«Ήταν μια ένδοξη στιγμή. Ηθικό στην ομάδα ήταν στα ύψη εκείνη την ημέρα», δήλωσε ο Todd Barber, υπεύθυνος προώθησης του προγράμματος. «Αυτοί οι προωθητήρες θεωρούνταν νεκροί. Και ήταν λογικό να το πιστεύουμε. Όμως ένας από τους μηχανικούς είχε τη διαίσθηση πως ίσως υπήρχε κάτι που μπορούσε να διορθωθεί — και τελικά είχε δίκιο».
Η επιτυχία αυτή αποτελεί ακόμη ένα εντυπωσιακό παράδειγμα τεχνικής εφευρετικότητας και επιμονής, αποδεικνύοντας ότι, παρά την ηλικία τους, τα Voyager παραμένουν χρήσιμα εργαλεία για την εξερεύνηση του Διαστήματος. Συνεχίζουν να μεταδίδουν πολύτιμα δεδομένα για τον διαστρικό χώρο, αποκαλύπτοντας πτυχές του Σύμπαντος που κανένα άλλο σκάφος δεν έχει καταφέρει να εξερευνήσει μέχρι σήμερα.
[via]
