Μια εντυπωσιακή ανακάλυψη αλλάζει τα δεδομένα για την γεωλογική ιστορία της πιο απομονωμένης ηπείρου του πλανήτη. Ερευνητές εντόπισαν μια οροσειρά θαμμένη κάτω από πολλά χιλιόμετρα πάγου στην Ανταρκτική, αποκαλύπτοντας πτυχές του υπεδάφους που έως τώρα παρέμεναν άγνωστες. Στο επίκεντρο της έρευνας βρίσκεται η περιοχή των Transantarctic Mountains, μια αχανής ορεινή ζώνη μήκους άνω των 3.500 χιλιομέτρων, η οποία λειτουργεί ως φυσικό σύνορο ανάμεσα στην Ανατολική και τη Δυτική Ανταρκτική.
Σήμερα, οι εν λόγω ορεινοί σχηματισμοί δρουν ως φραγμός στην πορεία των τεράστιων παγόβουνων. Ωστόσο, νέα στοιχεία δείχνουν πως η δημιουργία τους σχετίζεται με ένα πολύ πιο ταραχώδες παρελθόν, γεμάτο γεωδυναμικές ανατροπές και κλιματικές μεταβολές. Την έρευνα καθοδήγησαν ο γεωλόγος Timothy Paulsen από το University of Wisconsin-Oshkosh και ο ειδικός στη θερμοχρονολογία Jeff Benowitz από το University of Colorado Boulder.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν μικροσκοπικούς κρυστάλλους από πυριγενή πετρώματα της περιοχής, χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνικές θερμικής ανασύστασης. Μέσα από αυτή τη διαδικασία κατάφεραν να «χαρτογραφήσουν» την εξελικτική πορεία του υπεδάφους, εντοπίζοντας αλλεπάλληλες φάσεις ανύψωσης των βουνών αλλά και ισχυρών διαβρώσεων που διαμόρφωσαν τη γεωμορφολογία της Ανταρκτικής.
Η σημασία της ανακάλυψης είναι διπλή: από τη μία, αποδεικνύει ότι η μορφολογία της ηπείρου συνδέεται στενά με μεγάλες τεκτονικές αλλαγές του παρελθόντος, από την άλλη, ενισχύει την άποψη ότι οι αρχαίοι παγετώνες του Νότιου Ημισφαιρίου, όπως εκείνοι της περιόδου της Gondwana πριν περίπου 300 εκατομμύρια χρόνια, διαμόρφωσαν το τοπίο μέσω εντυπωσιακών γεωλογικών διαδικασιών. Η Gondwana, η υπερήπειρος που υπήρχε τότε στο νότο, φαίνεται να έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανύψωση της οροσειράς και στην εδραίωση του σημερινού πολικού περιβάλλοντος.
Το υπόβαθρο των Transantarctic Mountains δεν είναι απλώς γεωλογικό κατάλοιπο, αλλά διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε δύο γεωλογικά διαφορετικούς «κόσμους»: στα ανατολικά συναντάται το σταθερό και αρχαίο Ανατολικό Ανταρκτικό Παγοκάλυμμα, ενώ στα δυτικά εκτείνεται το ενεργό και πολύ νεότερο σύστημα ρηγμάτων της Δυτικής Ανταρκτικής. Η διαφορά αυτή δεν είναι μόνο ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος, αλλά επηρεάζει μέχρι και σήμερα την κίνηση των παγοκαλυμμάτων και τη συμπεριφορά του πολικού κλίματος.
Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η πιθανή ύπαρξη μιας δεύτερης, εντελώς άγνωστης οροσειράς κάτω από τον πάγο της Ανατολικής Ανταρκτικής. Χάρη σε σύγχρονα δεδομένα από δορυφορικές εικόνες και ραντάρ, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι πρόκειται για σχηματισμό ηλικίας άνω των 500 εκατομμυρίων ετών, ο οποίος δεν έχει ποτέ έρθει στην επιφάνεια.
Η έρευνα αποδεικνύει πως ο πάγος της Ανταρκτικής δεν είναι μια αδρανής μάζα, αλλά καλύπτει ένα τοπίο βαθιάς γεωλογικής πολυπλοκότητας, σμιλεμένο από εκατομμύρια χρόνια δραστηριότητας.
[via]
