Αποκατάσταση έργων τέχνης: Μέσα σε λίγες ώρες γίνεται δουλειά που κάποτε ήθελε χρόνια!

Μια νέα τεχνολογική προσέγγιση που αναπτύχθηκε στο MIT υπόσχεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αποκαθίστανται φθαρμένοι πίνακες ζωγραφικής, προσφέροντας λύσεις με φυσική εφαρμογή επάνω στο ίδιο το έργο – και όχι απλώς ψηφιακά αντίγραφα. Η μέθοδος αυτή, που επιτρέπει αποκατάσταση έργων σε λίγες μόλις ώρες, δημιουργήθηκε από τον Alex Kachkine, μεταπτυχιακό φοιτητή Μηχανολογίας στο MIT και ερασιτέχνη συντηρητή έργων τέχνης.

Το καινοτόμο σύστημα στηρίζεται σε μια προσωρινή, αποσπώμενη μάσκα που εφαρμόζεται πάνω στον πίνακα, προσφέροντας οπτική και χρωματική αποκατάσταση χωρίς να αλλοιώνεται η αυθεντική επιφάνεια. Η μάσκα αυτή τυπώνεται με ακρίβεια μέσω inkjet εκτύπωσης σε λεπτό διαφανές φιλμ πολυμερούς, με δύο στρώσεις: η μία σε λευκό και η άλλη στις απαραίτητες αποχρώσεις που προσομοιώνουν τα αρχικά χρώματα του πίνακα. Όπως εξηγεί ο Kachkine, απαιτείται και λευκή μελάνη για την πλήρη αναπαραγωγή του χρωματικού φάσματος.

Αφορμή για την ανάπτυξη της τεχνικής στάθηκε η παρατήρηση ότι πολλές γκαλερί και μουσεία διατηρούν σημαντικά έργα σε αποθήκες, καθώς η συντήρησή τους με παραδοσιακές μεθόδους θεωρείται ιδιαίτερα χρονοβόρα και δαπανηρή. Ο ίδιος ξεκίνησε δοκιμές με έναν κατεστραμμένο πίνακα του 15ου αιώνα από τη συλλογή του. Αφού καθάρισε την επιφάνεια με συμβατικές τεχνικές, απομάκρυνε τις προηγούμενες αποκαταστάσεις και σάρωσε το έργο σε υψηλή ανάλυση.

Με τη βοήθεια υφιστάμενων αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης, δημιούργησε ένα ψηφιακό μοντέλο του πίνακα όπως πιθανώς έμοιαζε αρχικά, χωρίς φθορές. Κατόπιν, με ειδικό λογισμικό δικής του ανάπτυξης, χαρτογράφησε τα σημεία που παρουσίαζαν φθορά, ξεθώριασμα ή ρωγμές, καθώς και τις ακριβείς αποχρώσεις που έπρεπε να εφαρμοστούν ώστε να αποκατασταθεί η αρχική εικόνα.

Το αποτέλεσμα ήταν μια ψηφιακή "μάσκα" αποκατάστασης, η οποία μετατράπηκε σε φυσικό υλικό μέσω εκτύπωσης. Η εφαρμογή της γίνεται με ευθυγράμμιση πάνω στην επιφάνεια του πίνακα και σταθεροποίηση μέσω μιας πολύ λεπτής επίστρωσης βερνικιού. Το κρίσιμο σημείο της μεθόδου είναι η αναστρεψιμότητά της: τόσο η μάσκα όσο και το βερνίκι μπορούν να αφαιρεθούν εύκολα με υπάρχοντα χημικά μέσα συντήρησης, χωρίς να προκληθεί καμία φθορά στο αυθεντικό έργο.

Για τη δοκιμή του συστήματος, χρησιμοποιήθηκαν 57.314 διαφορετικά χρώματα σε 5.612 ξεχωριστές περιοχές του πίνακα, με συνολική διάρκεια αποκατάστασης μόλις τρεισήμισι ώρες. Αν η ίδια εργασία είχε εκτελεστεί χειρωνακτικά, θα απαιτούσε περίπου 66 φορές περισσότερο χρόνο, σύμφωνα με τον υπολογισμό του δημιουργού της.

Εκτός από την πρακτική εφαρμογή, η τεχνική αυτή προσφέρει και αρχειακή αξία: το ψηφιακό μοντέλο λειτουργεί ως τεκμηρίωση για μελλοντικές επεμβάσεις, καταγράφοντας με ακρίβεια τις αλλαγές που έγιναν στο έργο.

[via]