Μια ουσία του ανθρώπινου οργανισμού, η οποία σχετίζεται με τη διαχείριση της χοληστερόλης, ενδέχεται να ανοίγει τον δρόμο για νέες θεραπείες τόσο στην αντιμετώπιση της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας όσο και σε ορισμένες μορφές καρδιακής ανεπάρκειας. Αυτό είναι το κεντρικό συμπέρασμα πρόσφατης μελέτης από το Washington University School of Medicine, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications.
Η ομάδα των επιστημόνων επικεντρώθηκε στη δράση της απολιποπρωτεΐνης Μ(ApoM), ενός μορίου που φαίνεται να έχει καθοριστική σημασία για την ομαλή διαχείριση της χοληστερόλης στον οργανισμό. Χρησιμοποιώντας τόσο πειραματικά μοντέλα σε ποντίκια όσο και δείγματα ανθρώπινου πλάσματος, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ενίσχυση των επιπέδων της ApoM στο αίμα μπορεί να διορθώσει δυσλειτουργίες στον μεταβολισμό της χοληστερόλης, με αποτέλεσμα την πρόληψη ή και την αναστροφή κυτταρικών βλαβών που παρατηρούνται στο μάτι και στην καρδιά.
Ο Rajendra S. Apte, καθηγητής Οφθαλμολογίας και επικεφαλής της μελέτης, τονίζει ότι οι υπάρχουσες θεραπείες για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι περιορισμένες και εφαρμόζονται μόνο σε προχωρημένα στάδια. Όπως εξηγεί, η δυνατότητα αύξησης των επιπέδων της ApoM θα μπορούσε να προσφέρει ένα εντελώς νέο θεραπευτικό εργαλείο, πιθανώς ικανό να καθυστερήσει ή ακόμη και να προλάβει την εμφάνιση της νόσου.
Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, μια από τις βασικότερες αιτίες τύφλωσης στους ηλικιωμένους, σχετίζεται με τη συσσώρευση αποθέσεων χοληστερόλης κάτω από τον αμφιβληστροειδή. Στα αρχικά στάδια, οι ασθενείς συχνά δεν αντιλαμβάνονται αλλαγές στην όρασή τους, αλλά η παρουσία αυτών των αποθέσεων πυροδοτεί φλεγμονώδεις αντιδράσεις και σταδιακή απώλεια της κεντρικής όρασης. Η κατάσταση εξελίσσεται μερικές φορές σε πιο επιθετική μορφή, γνωστή ως "υγρή" εκφύλιση, όπου μη φυσιολογικά αγγεία προκαλούν περαιτέρω βλάβες.
Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι τα άτομα με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα ApoM στο αίμα, συγκριτικά με υγιή άτομα. Παρόμοιες ενδείξεις είχε καταγράψει και προηγούμενη εργασία του Ali Javaheri, καρδιολόγου στη WashU Medicine και συν-συγγραφέα της νέας μελέτης, αναφορικά με ασθενείς που πάσχουν από διαφορετικούς τύπους καρδιακής ανεπάρκειας.
Η ApoM φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στους μηχανισμούς της λεγόμενης «καλής» χοληστερόλης (HDL), βοηθώντας στην απομάκρυνση της πλεονάζουσας και φλεγμονώδους χοληστερόλης μέσω του ήπατος. Όταν τα επίπεδά της είναι χαμηλά, όπως συμβαίνει συχνά με την πάροδο της ηλικίας, τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς και του καρδιακού μυός αδυνατούν να διαχειριστούν σωστά τη συσσώρευση λιπιδίων, γεγονός που οδηγεί σε φλεγμονή και κυτταρική καταστροφή.
Προκειμένου να εξετάσουν εάν η αύξηση της ApoM θα μπορούσε να έχει θεραπευτικό όφελος, οι ερευνητές ενίσχυσαν τα επίπεδά της σε ποντίκια μέσω γενετικής τροποποίησης ή μεταγγίσεων πλάσματος από άλλα ποντίκια. Τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά: μειώθηκαν οι αποθέσεις χοληστερόλης στα μάτια των ζώων, βελτιώθηκε η λειτουργία των φωτοευαίσθητων κυττάρων και ενισχύθηκε η συνολική υγεία του αμφιβληστροειδούς.
Παράλληλα, ανακαλύφθηκε ότι η ApoM χρειάζεται να συνδεθεί με ένα άλλο μόριο, την 1-φωσφορική σφιγγοσίνη (S1P), για να επιφέρει τα ευεργετικά αποτελέσματά της. Η συνεργατική αυτή δράση φαίνεται να ενεργοποιεί μηχανισμούς διάσπασης της χοληστερόλης μέσα στα λυσοσώματα, τις κυτταρικές δομές που λειτουργούν ως «σύστημα αποβλήτων» του οργανισμού.
Η σημασία της έρευνας δεν περιορίζεται στην οφθαλμολογία. Καθώς η χαμηλή ApoM σχετίζεται και με την καρδιακή δυσλειτουργία, ενδεχόμενη αύξησή της στο μέλλον μπορεί να αποτελέσει θεραπευτική στρατηγική και για παθήσεις του καρδιαγγειακού συστήματος. Όπως σημειώνει ο Javaheri, η συγγένεια των κυττάρων του αμφιβληστροειδούς με εκείνα του καρδιακού μυός σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της χοληστερόλης, ανοίγει νέες προοπτικές για στοχευμένες θεραπείες που θα ωφελούν ταυτόχρονα την όραση και την καρδιακή λειτουργία.
[via]
