Όταν μιλάμε για την εξερεύνηση του Διαστήματος, η Σελήνη αποτελεί σχεδόν αυτονόητο ενδιάμεσο σταθμό πριν από τον μεγάλο στόχο, τον Άρη. Αυτή είναι ακριβώς η στρατηγική που ακολουθεί η NASA με το πρόγραμμα Artemis, το οποίο δεν στοχεύει απλώς να επιστρέψουν οι αστροναύτες στο σεληνιακό έδαφος, αλλά κυρίως να μάθουν να ζουν εκεί για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Ο φυσικός μας δορυφόρος αντιμετωπίζεται πλέον ως ένα τεράστιο εργαστήριο που θα προετοιμάσει την Ανθρωπότητα για τις μελλοντικές διαπλανητικές αποστολές.
Ο στόχος διαφέρει ριζικά από την εποποιία του Apollo τη δεκαετία του ’60 και του ’70. Τότε οι αποστολές διαρκούσαν το πολύ δύο με τρεις ημέρες και είχαν αποκλειστικό σκοπό να αποδείξουν ότι μια προσελήνωση ήταν εφικτή. Σήμερα η προσέγγιση είναι εντελώς διαφορετική: η NASA επιδιώκει πιο εκτεταμένες και οργανωμένες παραμονές στην επιφάνεια της Σελήνης. Όπως δήλωσε ο Jacob Bleacher, επικεφαλής επιστήμονας για την εξερεύνηση στη NASA, σε ειδικό εργαστήριο αφιερωμένο στην αποστολή Artemis 4:
Μάθαμε πολλά από το Apollo, αλλά πλέον ακολουθούμε άλλο μονοπάτι. Θέλουμε να κατανοήσουμε πώς είναι να ζεις μακριά από τη Γη.
Η τέταρτη επανδρωμένη πτήση του προγράμματος, που δεν αναμένεται πριν από το 2028, θεωρείται κομβική. Οι αστροναύτες θα παραμείνουν περίπου έξι ημέρες στη σεληνιακή επιφάνεια, πραγματοποιώντας ερευνητικές δραστηριότητες, συλλογή δειγμάτων και έως τέσσερις περιπάτους στο Διάστημα σε απόσταση που μπορεί να φτάσει τα δύο χιλιόμετρα από το σκάφος προσεδάφισης. Η περιοχή που έχει επιλεγεί για αυτή την αποστολή είναι ο νότιος πόλος της Σελήνης, ένα σημείο που συγκεντρώνει τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς πιστεύεται ότι φιλοξενεί αποθέματα πάγου νερού αλλά και στρατηγικά ορυκτά. Αυτοί οι πόροι θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για μόνιμες εγκαταστάσεις και να μειώσουν την εξάρτηση από εφόδια που θα μεταφέρονται από τη Γη.
Ωστόσο, η τελική επιλογή του ακριβούς σημείου προσεδάφισης απαιτεί χρόνο και προσεκτική αξιολόγηση. Το ειδικό εργαστήριο της NASA συγκέντρωσε επιστήμονες και ακαδημαϊκές ομάδες, ώστε να καθορίσουν τα κριτήρια προτεραιότητας. Δεν εξετάζεται μόνο η γεωλογία της Σελήνης ή η εξέλιξη του εδάφους της, αλλά και η μελέτη του Ήλιου καθώς και εφαρμογές φυσικών επιστημών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή του κρατήρα South Pole–Aitken, μία από τις αρχαιότερες δομές του Ηλιακού μας Συστήματος, η οποία έχει αναδειχθεί από δύο διαφορετικές δεκαετείς έρευνες ως στόχος υψηλής επιστημονικής αξίας.
Το Artemis δεν είναι αποκλειστικά ένα αμερικανικό εγχείρημα. Μέσω των συμφωνιών που φέρουν το ίδιο όνομα, δεκάδες χώρες συμμετέχουν στη δημιουργία ενός κοινού πλαισίου για την εξερεύνηση του διαστήματος. Παράλληλα, η συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες θεωρείται απαραίτητη για την επιτυχία του σχεδίου. Ο Bleacher τόνισε ότι η οικονομική βιωσιμότητα εξαρτάται από τη δημιουργία μιας πραγματικής «σεληνιακής οικονομίας», στην οποία η NASA θα λειτουργεί ως καταλύτης αλλά θα αφήνει χώρο και για εμπορικούς και διεθνείς εταίρους.
Η πορεία του προγράμματος είναι ήδη καθορισμένη. Το Artemis 1, χωρίς πλήρωμα, ολοκλήρωσε πτήση γύρω από τη Σελήνη το 2022, ανοίγοντας τον δρόμο για τα επόμενα βήματα. Το Artemis 2, με τέσσερις αστροναύτες, αναμένεται να πραγματοποιήσει παρόμοιο ταξίδι το 2026, λειτουργώντας ως πρόβα τζενεράλε για το Artemis 3, την πρώτη νέα επανδρωμένη προσελήνωση που έχει προγραμματιστεί για το 2027 με τη στήριξη του διαστημικού σκάφους Starship της SpaceX. Το Artemis 4 θα αποτελέσει την επόμενη κρίσιμη φάση, αυτή στην οποία θα δοκιμαστούν για πρώτη φορά μακρύτερες και πιο περίπλοκες παραμονές στην επιφάνεια.
Η σημασία αυτών των αποστολών ξεπερνά κατά πολύ την ίδια τη Σελήνη. Η δυνατότητα να εγκατασταθεί μια ανθρώπινη βάση στον δορυφόρο μας θα επιτρέψει στους επιστήμονες να δοκιμάσουν τεχνολογίες και διαδικασίες που θα είναι απαραίτητες για τον Άρη και πέρα από αυτόν. Από την παραγωγή νερού και καυσίμων επιτόπου μέχρι την ανάπτυξη συστημάτων υποστήριξης ζωής που θα αντέχουν σε ακραίες συνθήκες, όλα όσα θα μάθει η NASA στη Σελήνη θα αποτελέσουν εφαλτήριο για την επόμενη εποχή της διαστημικής εξερεύνησης.
[via]
