Πριν λίγες ημέρες, το επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Aging Neuroscience δημοσίευσε μία μοναδική στο είδος της έρευνα κατά την οποία μελετήθηκε ο εγκέφαλος ενός άνδρα τις στιγμές που πέθαινε. Ο ασθενής ήταν ένας 87χρονος άνδρας ο οποίος εισήχθη στο νοσοκομείο μετά από σοβαρή πτώση και εγκεφαλική αιμορραγία. Στον ασθενή αυτόν έγινε αρχικά εγχείρηση για την αντιμετώπιση του τραυματισμού του, η κατάστασή του σταθεροποιήθηκε για σχεδόν δύο ημέρες, αλλά στη συνέχεια ξεκίνησε να εμφανίζει συνεχείς επιληπτικές κρίσεις.
Στον ασθενή οι γιατροί διενήργησαν ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ), ώστε να μελετήσουν την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου του, επιβεβαιώνοντας τις επιληπτικές του κρίσεις. Όμως κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της εξέτασης η καρδιά του άτυχου άνδρα σταμάτησε να χτυπάει και υπέστη καρδιακή ανακοπή, υποκύπτοντας τελικά στο τραύμα του και φεύγοντας από τη ζωή. Οι γιατροί δε σταμάτησαν το ΗΕΓ μέχρι που ο ασθενής πέθανε, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα τη συλλογή πολύτιμων ιατρικών πληροφοριών για τις τελευταίες του στιγμές.
Ανάλυση των δεδομένων υποδηλώνει την πιθανή στιγμιαία αναβίωση πολλών από τις αναμνήσεις των ανθρώπων καθώς αυτοί πεθαίνουν. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, για παράδειγμα, πριν η καρδιά του άντρα σταματήσει να χτυπάει αλλά και αμέσως μετά, παρατηρήθηκε αύξηση των εγκεφαλικών κυμάτων γάμμα, τα οποία σχετίζονται με τη μνήμη και τη μάθηση. Τα μοτίβα της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου που καταγράφηκαν μοιάζουν με αυτά που παρατηρούνται στους ανθρώπους όταν αυτοί ονειρεύονται ή αναπολούν αναμνήσεις τους.
Ως τώρα, είχαν γίνει σημαντικές προσπάθειες μελέτης του σώματος και του μυαλού μας καθώς πεθαίνουμε, με περιορισμένα όμως αποτελέσματα. Οι συλλεχθείσες πληροφορίες ως επί το πλείστον προέρχονται από την παρακολούθηση των ζωτικών λειτουργιών και της δραστηριότητας του εγκεφάλου ασθενών που αποσυνδέονται από τα μηχανήματα τεχνητής υποστήριξης. Φυσικά, και για ευνόητους λόγους, πολλές υποθέσεις έχουν γίνει με βάση τις μετρήσεις ζωτικών σημείων που έχουν παρατηρηθεί σε ελεγχόμενες μελέτες σε ζώα και όχι σε ανθρώπους.
Τα ευρήματα που παρουσιάζονται και συζητούνται στο συγκεκριμένο επιστημονικό άρθρο προέκυψαν από τη μελέτη ενός μόλις ανθρώπου, ο οποίος μάλιστα υπέστη εγκεφαλικό τραύμα και οίδημα, εμφάνισε επιληπτικές κρίσεις, και στον οποίο χορηγήθηκαν αντισπασμωδικά φάρμακα. Οι παράμετροι αυτοί πιθανώς να τροποποίησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα του συγκεκριμένου ασθενή διαφοροποιώντας τη από εκείνη του μέσου ανθρώπου που βιώνει τον θάνατο. Από την άλλη, συγγραφείς του άρθρου - όπως ο νευροχειρούργος Ajmal Zemmar του πανεπιστημίου του Louisville - σημειώνουν ότι πολλά από τα ευρήματά τους μπορούν να γενικευτούν, αφού συμβαδίζουν με αυτά που έχουν παρατηρηθεί σε ελεγχόμενες εργαστηριακές μελέτες σε αρουραίους που πεθαίνουν.
Η μελέτη όλων και περισσότερων περιπτώσεων θα μπορέσει να φωτίσει περαιτέρω τον τρόπο με τον οποίο πεθαίνουμε και το τι μας συμβαίνει. Σύμφωνα και με τις μαρτυρίες πολλών ανθρώπων που φτάνουν κοντά στον θάνατο, τη στιγμή που τα μάτια των αγαπημένων μας προσώπων κλείνουν και ετοιμάζονται να μας αφήσουν, ο εγκέφαλός τους ίσως επαλαμβάνει μερικές από τις ομορφότερες στιγμές της ζωής τους…
