Σε μια εντυπωσιακή επιστημονική πρωτοβουλία, φυσικοί από το Loughborough University στο Ηνωμένο Βασίλειο κατασκεύασαν κυριολεκτικά το «μικρότερο βιολί στον κόσμο». Αν και η είδηση έκανε τον γύρο του Διαδικτύου περισσότερο λόγο του τίτλου, πρόκειται για ένα πρωτοποριακό τεχνολογικό επίτευγμα στο πεδίο της νανολιθογραφίας, με σοβαρές επιστημονικές προεκτάσεις.
Η ομάδα των ερευνητών χάραξε με εξαιρετική ακρίβεια την εικόνα ενός βιολιού σε μέγεθος μόλις 13 μικρόμετρα – λιγότερο από το ένα δέκατο του πάχους μιας ανθρώπινης τρίχας, που συνήθως φτάνει έως και τα 180 μικρόμετρα. Αν και φυσικά δεν πρόκειται για μουσικό όργανο που μπορεί να παιχτεί, η «σμίκρυνση» του βιολιού αποδεικνύει τις δυνατότητες που ανοίγονται στην κατασκευή ηλεκτρονικών συσκευών νέας γενιάς.
Όπως εξηγεί η φυσικός Kelly Morrison, η οποία συμμετείχε στο ερευνητικό project, η κατανόηση της συμπεριφοράς των υλικών σε νανοκλίμακα αποτελεί βασικό βήμα για την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών. Είτε πρόκειται για πιο αποδοτική επεξεργασία δεδομένων είτε για τη βελτίωση μεθόδων συλλογής ενέργειας, οι εφαρμογές είναι πολυάριθμες. «Πριν φτάσουμε στις εφαρμογές, όμως, πρέπει να κατανοήσουμε πλήρως τη βασική επιστήμη», σημειώνει η ίδια.
Η διαδικασία κατασκευής του μικροσκοπικού βιολιού ήταν ιδιαίτερα περίπλοκη και περιλάμβανε τέσσερα βασικά στάδια. Αρχικά, χρησιμοποιήθηκε μία θερμαινόμενη βελόνα εξαιρετικά μικρής ακτίνας για να χαραχθεί το σχέδιο του βιολιού πάνω σε ένα τσιπ επιστρωμένο με πολυμερές. Στη συνέχεια, διαλύθηκε το τμήμα του πολυμερούς που είχε χαραχθεί, δημιουργώντας ένα μικροσκοπικό καλούπι. Στο τρίτο στάδιο, αυτό το κενό γεμίστηκε με πλατίνα, υλικό που σχηματίζει τελικά το βιολί. Τέλος, αφαιρέθηκε το υπόλοιπο πολυμερές και το τσιπ, αφήνοντας μόνο τη μικροσκοπική κατασκευή.
Η τεχνική αυτή θυμίζει την παραδοσιακή μεταξοτυπία, όπου το μελάνι πιέζεται μέσα από ένα στένσιλ, μόνο που εδώ το μέγεθος είναι σχεδόν αόρατο στο γυμνό μάτι και τα εργαλεία είναι τεχνολογίας αιχμής. Κεντρικό ρόλο στη διαδικασία είχε το σύστημα NanoFrazor, ένα μηχάνημα γλυπτικής υψηλής ακριβείας το οποίο λειτουργεί σε περιβάλλον απόλυτα ελεγχόμενο, μέσα σε ειδικό κουτί προστασίας για να αποφεύγεται η μόλυνση από σκόνη ή άλλα μικροσωματίδια.
Η Morrison δηλώνει ενθουσιασμένη από το επίπεδο ελέγχου που προσφέρει το σύστημα και ανυπομονεί να δει τόσο τις δικές της μελλοντικές εφαρμογές όσο και εκείνες άλλων ερευνητών που θα αξιοποιήσουν την τεχνολογία.
Η ομάδα σχεδιάζει τώρα πιο φιλόδοξες έρευνες με χρήση διαφορετικών υλικών και νέων τεχνικών προσαρμογής τους σε ακραία μικρές διαστάσεις. Οι εξελίξεις στην μικροκλίμακα έχουν ευρύτερες επιπτώσεις, ιδιαίτερα στον χώρο της πληροφορικής και των προηγμένων υπολογιστικών συστημάτων.
Αν και η δημιουργία του μικρότερου βιολιού στον κόσμο ενδέχεται να φαίνεται εκ πρώτης όψεως ως ευφυολόγημα, η επιστημονική του αξία είναι αδιαμφισβήτητη. «Αυτό που μάθαμε μέσα από αυτή τη διαδικασία αποτελεί θεμέλιο για την τρέχουσα έρευνά μας», δηλώνει η Morrison. Το σύστημα νανολιθογραφίας, όπως εξηγεί, δίνει τη δυνατότητα σχεδιασμού πειραμάτων που εξετάζουν την απόκριση των υλικών σε φως, μαγνητισμό ή ηλεκτρισμό, ανοίγοντας νέους δρόμους στην κατανόηση της ύλης.
[via]
