Σε ένα ιστορικό βήμα για τη σύγχρονη ιατρική και τη βιοτεχνολογία, η αμερικανική startup Absci, με έδρα την Ουάσινγκτον, ανακοίνωσε την έναρξη κλινικών δοκιμών Φάσης Ι για το ABS-101, το πρώτο φάρμακο που σχεδιάστηκε πλήρως με χρήση παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης (generative AI). Το σκεύασμα αυτό στοχεύει στη θεραπεία της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (IBD), ενώ η είδηση σηματοδοτεί την είσοδο της Absci στο κλειστό κλαμπ των εταιρειών με ενεργά κλινικά φάρμακα και μάλιστα με τρόπο που αμφισβητεί τις παραδοσιακές διαδικασίες φαρμακευτικής ανάπτυξης.
Από το εργαστήριο στην κλινική σε χρόνο-ρεκόρ
Το ABS-101 κατάφερε να φτάσει στη Φάση Ι των δοκιμών μέσα σε μόλις 24 μήνες και με κόστος μόλις 15 εκατομμυρίων δολαρίων, δραματικά λιγότερο από τα 50 έως 100 εκατομμύρια που συνήθως απαιτούνται σε αυτό το στάδιο. Όπως τόνισε ο ιδρυτής και CEO της εταιρείας, Sean McClain, η τεχνητή νοημοσύνη δεν μείωσε μόνο το κόστος και το χρόνο, αλλά βελτίωσε και την ποιότητα του παραγόμενου φαρμάκου.
Καινοτομία στη φαρμακευτική σχεδίαση
Το ABS-101 είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που στοχεύει την πρωτεΐνη TL1A στα ανοσοκύτταρα, η υπερέκφραση της οποίας έχει συσχετιστεί με διάφορες αυτοάνοσες φλεγμονώδεις παθήσεις. Το αντίσωμα σχεδιάστηκε εξολοκλήρου από την τεχνητή νοημοσύνη της Absci, χωρίς τη χρήση παραδοσιακών ζωικών μοντέλων ή βιολογικών διαδικασιών παραγωγής.
Η εταιρεία χρησιμοποίησε παραγωγική AI για να προβλέψει και να μοντελοποιήσει αντισώματα από το μηδέν, στοχεύοντας με ακρίβεια τις επιθυμητές πρωτεΐνες. Αυτή η προσέγγιση εξοικονομεί χρόνο και επιτρέπει μεγαλύτερη ακρίβεια στον σχεδιασμό, ενώ παράλληλα μειώνει την ανάγκη για εκτεταμένες δοκιμές στα πρώιμα στάδια.
Κλινική μελέτη με επίκεντρο την ασφάλεια
Η μελέτη Φάσης Ι του ABS-101 (ACTRN12625000212459p) είναι τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο και με αυξανόμενες δόσεις, και αποσκοπεί πρωτίστως στην αξιολόγηση της ασφάλειας και ανεκτικότητας του φαρμάκου σε υγιείς εθελοντές. Θα συμμετάσχουν περίπου 40 άτομα, ενώ τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται στο δεύτερο εξάμηνο του 2025.
Η δοκιμή θα εξετάσει επίσης φαρμακοκινητικές και φαρμακοδυναμικές παραμέτρους, καθώς και την ανοσογονικότητα, δηλαδή την πιθανότητα να προκαλέσει το φάρμακο την παραγωγή ανεπιθύμητων αντισωμάτων από το ανοσοποιητικό σύστημα. Η αποφυγή αυτής της αντίδρασης αποτελεί ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα του ABS-101, σύμφωνα με τον επικεφαλής ανάπτυξης φαρμάκων της Absci, Christian Stegmann.
Αντιμετώπιση της φαρμακευτικής αντίστασης και νέες μορφές χορήγησης
Σύμφωνα με τον Stegmann., το ABS-101 σχεδιάστηκε με στόχο τη μειωμένη ανοσογονικότητα, γεγονός που μπορεί να μειώσει την πιθανότητα δημιουργίας αντι-φαρμακευτικών αντισωμάτων από τους ασθενείς, ένα πρόβλημα που έχει οδηγήσει στο παρελθόν πολλούς στη διακοπή ή την αλλαγή θεραπείας.
Επιπλέον, το φάρμακο χορηγείται ήδη με υποδόρια ένεση και όχι με ενδοφλέβιο ορό, όπως συνηθίζεται σε αρχικά στάδια. Αυτή η μέθοδος είναι πιο κοντά στον τελικό τρόπο λήψης που θα προτιμούσαν οι ασθενείς – δηλαδή αυτοχορηγούμενη θεραπεία στο σπίτι – και επιταχύνει τον γενικό σχεδιασμό της κλινικής ανάπτυξης.
Ένα ψηφιακό εργαστήριο νέας εποχής
Η Absci έχει αναπτύξει μια υβριδική πλατφόρμα που συνδυάζει τα δικά της wet labs (εργαστήρια βιολογικών δοκιμών) με λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης για τον σχεδιασμό και την αξιολόγηση νέων φαρμάκων. Αυτή η «ψηφιακή φαρμακοβιομηχανία» υπόσχεται να μειώσει τη σπατάλη πόρων και χρόνου, κάτι που έχει καίρια σημασία σε μια εποχή όπου η ανάπτυξη νέων θεραπειών θεωρείται τόσο αναγκαία όσο και δαπανηρή.
Το μέλλον της φαρμακολογίας περνά από την τεχνητή νοημοσύνη
Η επιτυχία του ABS-101 δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί πλήρως – η διαδικασία έγκρισης απαιτεί την επιτυχή ολοκλήρωση των φάσεων Ι, ΙΙ και ΙΙΙ – ωστόσο το επίτευγμα της Absci είναι ήδη σταθμός για τον κλάδο. Δείχνει ότι η AI μπορεί να ξεπεράσει τα εμπόδια της παραδοσιακής φαρμακολογικής έρευνας, επιταχύνοντας την πορεία προς νέες θεραπείες, με λιγότερο κόστος και περισσότερο σχεδιαστικό έλεγχο.
Η AI μας επιτρέπει να μοντελοποιούμε όχι μόνο τη δράση του φαρμάκου, αλλά και χαρακτηριστικά όπως η παραγωγικότητα και η ανοχή του οργανισμού. Αυτό αλλάζει τα δεδομένα από την πρώτη κιόλας φορά.
Η Absci, με πάνω από μια δεκαετία ερευνητικής δουλειάς και τώρα με το πρώτο της κλινικό υποψήφιο φάρμακο, δείχνει ότι η συγχώνευση τεχνολογίας και βιολογίας μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα της επόμενης γενιάς θεραπειών. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι πια μόνο εργαλείο, αλλά συνεργάτης στην ανακάλυψη καινοτομίας.
[via]
