Μια τεχνολογική καινοτομία με στόχο τη μείωση των εκπομπών και την αποθήκευση ενέργειας σε βιομηχανική κλίμακα παρουσιάστηκε αυτή την εβδομάδα στη Φινλανδία. Στην πόλη Pornainen, στα νότια της χώρας, τέθηκε σε λειτουργία η μεγαλύτερη μπαταρία άμμου που έχει κατασκευαστεί ποτέ, με ικανότητα αποθήκευσης 100 MWh. Η εγκατάσταση αυτή, που ανέλαβε να αντικαταστήσει το παλαιό εργοστάσιο βιομάζας με ξυλοτεμάχια, αναμένεται να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του τοπικού συστήματος θέρμανσης έως και 70%.
Ένα έργο-σταθμός για την ενεργειακή μετάβαση
Το έργο αναπτύχθηκε από τη φινλανδική εταιρεία Polar Night Energy, η οποία πριν λίγα χρόνια παρουσίασε και την πρώτη εμπορική μπαταρία άμμου παγκοσμίως. Το νέο σύστημα, με διαστάσεις περίπου 13 μέτρα ύψος και 15 μέτρα διάμετρο, είναι δέκα φορές μεγαλύτερο από το αρχικό πείραμα και διαθέτει ενεργειακή απόδοση γύρω στο 90%. Σύμφωνα με τους δημιουργούς του, μπορεί να αποθηκεύσει θερμότητα αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες ολόκληρης της πόλης για διάστημα μίας εβδομάδας.
Πώς λειτουργεί η μπαταρία άμμου
Η βασική ιδέα είναι απλή αλλά ιδιαίτερα αποτελεσματική: όταν υπάρχει περίσσεια ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές –όπως η αιολική και η ηλιακή– αυτή αξιοποιείται για να θερμάνει άμμο που βρίσκεται μέσα σε έναν μεγάλο μονωμένο κυλινδρικό θάλαμο. Μέσω ενός κλειστού συστήματος σωληνώσεων με αέρα, η θερμοκρασία της άμμου μπορεί να φτάσει έως και τους 600 βαθμούς Κελσίου. Η θερμότητα αυτή παραμένει αποθηκευμένη για μεγάλο χρονικό διάστημα, λειτουργώντας όπως μια μπαταρία, όχι όμως για ηλεκτρικό ρεύμα, αλλά για θερμική ενέργεια.
Όταν υπάρχει ανάγκη, ψυχρός αέρας περνά μέσα από το σύστημα, θερμαίνεται από την άμμο και μπορεί να φτάσει μέχρι τους 400 βαθμούς Κελσίου. Στη συνέχεια, η θερμότητα αυτή αξιοποιείται για να παραχθεί ατμός σε βιομηχανικές διεργασίες ή για να θερμανθεί νερό που διοχετεύεται σε δίκτυα τηλεθέρμανσης μέσω ειδικών εναλλακτών θερμότητας. Έτσι, το Pornainen καλύπτει πλέον μεγάλο μέρος των θερμικών του αναγκών με μια λύση καθαρή, αποδοτική και σχεδόν χωρίς απώλειες.
Όχι ηλεκτρισμός – τουλάχιστον προς το παρόν
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μπαταρία δεν παράγει απευθείας ηλεκτρικό ρεύμα. Η Polar Night Energy εργάζεται ήδη σε συστήματα που θα μπορούσαν να μετατρέψουν τη θερμότητα σε ηλεκτρισμό, πιθανότατα με τη χρήση ατμοστροβίλων, ωστόσο αυτή η τεχνολογία βρίσκεται ακόμη υπό ανάπτυξη. Παρά ταύτα, η εφαρμογή στο Pornainen δείχνει πως η αποθήκευση θερμικής ενέργειας μπορεί να παίξει κομβικό ρόλο στη σταθεροποίηση των δικτύων ηλεκτροδότησης, ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Φινλανδία, όπου η παραγωγή από ΑΠΕ παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις.
Ήδη αποδίδει καρπούς
Παρότι η εγκατάσταση εγκαινιάστηκε επίσημα μόλις τώρα, λειτουργεί από τον Ιούνιο και, σύμφωνα με την εταιρεία, οι πρώτες μετρήσεις δείχνουν πως ξεπερνά τις προσδοκίες αποδοτικότητας. Ήδη πολλά δημόσια κτίρια της πόλης, όπως το δημαρχείο, θερμαίνονται με την ενέργεια που προέρχεται από την μπαταρία άμμου. Στο μέλλον, η εγκατάσταση αναμένεται να παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία του Pornainen προς την κλιματική ουδετερότητα.
Ένα παράδειγμα για άλλες χώρες
Η επιτυχία αυτού του πρωτοποριακού έργου μπορεί να λειτουργήσει ως μοντέλο για άλλες περιοχές με παρόμοιες κλιματολογικές συνθήκες και ενεργειακές ανάγκες. Η δυνατότητα αποθήκευσης μεγάλων ποσοτήτων θερμότητας για εβδομάδες ή και μήνες επιτρέπει τη βέλτιστη αξιοποίηση της πράσινης ενέργειας, μειώνοντας ταυτόχρονα την εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα.
Οι ανησυχίες για την αγορά
Παρά την αισιοδοξία, δεν λείπουν και οι προβληματισμοί. Η Polar Night Energy μιλά για «προτιμώμενους προορισμούς στο cloud» όταν αναφέρεται σε πιθανές συνεργασίες με άλλες πλατφόρμες αποθήκευσης δεδομένων, χωρίς ωστόσο να δίνει σαφείς λεπτομέρειες για το ποιες υπηρεσίες θα μπορούσαν να ενταχθούν εκτός του OneDrive. Στο παρελθόν, η εταιρεία Nextcloud είχε εκφράσει ενστάσεις σχετικά με την ενσωμάτωση υπηρεσιών της Microsoft στο λογισμικό Windows, καταγγέλλοντας ότι αποκλείονται αποκεντρωμένες λύσεις.
Ένα βήμα πιο κοντά στο μέλλον
Παρά τις όποιες ανησυχίες, η πραγματικότητα είναι ότι η μπαταρία άμμου στο Pornainen αποτελεί ένα τεχνολογικό ορόσημο. Δείχνει πώς οι τοπικές κοινωνίες μπορούν να επενδύσουν σε καινοτόμες λύσεις που μειώνουν δραστικά τις εκπομπές, προσφέρουν ενεργειακή ασφάλεια και ανοίγουν τον δρόμο για μια βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση. Αντί να στηρίζονται σε κλασικές μεθόδους παραγωγής θερμότητας, όπως τα ορυκτά καύσιμα ή η βιομάζα, οι πόλεις μπορούν να υιοθετήσουν τεχνολογίες που αξιοποιούν πλήρως τις δυνατότητες των ΑΠΕ.
[via]
