Η Ισπανία ζητά από την ΕΕ να καταργήσει τη θερινή ώρα: τέλος σε μια συνήθεια χωρίς νόημα;
Η Ισπανία βάζει και πάλι φωτιά στη συζήτηση για τη θερινή ώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο πρωθυπουργός της χώρας Pedro Sánchez ανακοίνωσε στο X ότι η κυβέρνησή του θα υποβάλει επισήμως στις Βρυξέλλες πρόταση για την οριστική κατάργηση του συστήματος αλλαγής ώρας, που εδώ και δεκαετίες μας αναγκάζει να μετακινούμε τους δείκτες του ρολογιού δύο φορές τον χρόνο, μία την άνοιξη και μία το φθινόπωρο.
Σύμφωνα με τον Sánchez, «η πρακτική αυτή δεν έχει πλέον κανένα λόγο ύπαρξης». Όπως τόνισε, τα ενεργειακά οφέλη από τη θερινή ώρα είναι πλέον ελάχιστα, ενώ οι επιπτώσεις στην υγεία και στην καθημερινότητα των πολιτών είναι σημαντικές. «Η αλλαγή της ώρας δύο φορές τον χρόνο δεν έχει πια νόημα. Βλάπτει τον ύπνο, τη διάθεση και τη ρουτίνα των ανθρώπων, ενώ η εξοικονόμηση ενέργειας είναι πρακτικά μηδαμινή», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η ισπανική κυβέρνηση σκοπεύει να θέσει το θέμα στο επόμενο Συμβούλιο Ενέργειας της ΕΕ, ζητώντας να ξεκινήσει η επίσημη διαδικασία επανεξέτασης του μηχανισμού. Αν η πρόταση βρει υποστηρικτές, ενδέχεται να σημάνει το τέλος μιας από τις πιο παλιές ευρωπαϊκές ρυθμίσεις της καθημερινότητας.
Η θερινή ώρα, που καθιερώθηκε στην Ευρώπη πριν από δεκαετίες, είχε αρχικά στόχο να εξοικονομεί ενέργεια αξιοποιώντας περισσότερο το φυσικό φως της ημέρας. Με την τεχνολογία φωτισμού και τις ενεργειακές ανάγκες να έχουν αλλάξει ριζικά, ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτού του μέτρου έχει αμφισβητηθεί πολλές φορές.
Οι στατιστικές δείχνουν ότι το ενεργειακό όφελος από τη θερινή ώρα είναι πλέον αμελητέο, ειδικά στις νοτιότερες χώρες της Ευρώπης, όπου οι ημέρες είναι ήδη μεγάλες. Αντίθετα, μελέτες επισημαίνουν πως η αλλαγή της ώρας μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στον κιρκάδιο κύκλο του οργανισμού, επηρεάζοντας τον ύπνο, την απόδοση στην εργασία, ακόμη και τη διάθεση των πολιτών, ιδιαίτερα τις πρώτες ημέρες μετά τη μετάβαση.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει την κατάργηση της θερινής ώρας. Το 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πραγματοποίησε δημόσια διαβούλευση, στην οποία πάνω από το 80% των συμμετεχόντων τάχθηκε υπέρ της κατάργησης της αλλαγής ώρας. Παρ’ όλα αυτά, το θέμα «κόλλησε» στα γρανάζια της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας: κάθε κράτος-μέλος έπρεπε να αποφασίσει ποια ώρα θα κρατήσει μόνιμα – τη θερινή ή τη χειμερινή – και να το συντονίσει με τους γείτονές του για να αποφευχθεί το χάος των πολλαπλών ζωνών ώρας στην ήπειρο.
Η συζήτηση έκτοτε μπήκε στον πάγο, καθώς η Ευρώπη στράφηκε σε πιο πιεστικά ζητήματα, όπως η ενεργειακή κρίση και η πράσινη μετάβαση. Τώρα, η πρωτοβουλία της Ισπανίας φαίνεται να αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον, θέτοντας ξανά στο τραπέζι το ερώτημα: έχει νόημα να συνεχίσουμε να αλλάζουμε την ώρα το 2025;
Η ιδέα της κατάργησης της θερινής ώρας δεν είναι μόνο τεχνικό ή ενεργειακό ζήτημα, αλλά αγγίζει άμεσα την καθημερινότητα εκατομμυρίων Ευρωπαίων. Πολλοί θεωρούν πως η εναλλαγή αυτή προκαλεί «μίνι jet lag» δύο φορές τον χρόνο, ιδίως για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Εργαστηριακές έρευνες έχουν δείξει αυξημένα ποσοστά ατυχημάτων και μειωμένη παραγωγικότητα τις ημέρες αμέσως μετά την αλλαγή της ώρας.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και υποστηρικτές της θερινής ώρας, οι οποίοι επιμένουν ότι το επιπλέον φως της ημέρας τα απογεύματα ενισχύει την κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα. Ειδικά για χώρες με τουριστική οικονομία, όπως η Ισπανία ή η Ελλάδα, η θερινή ώρα θεωρείται ότι παρατείνει τις ώρες εστίασης και ψυχαγωγίας.
Παρά την πρόταση της Μαδρίτης, η επερχόμενη αλλαγή παραμένει σε ισχύ. Όπως κάθε χρόνο, η μετάβαση από τη θερινή στη χειμερινή ώρα θα πραγματοποιηθεί τη νύχτα μεταξύ Σαββάτου 25 και Κυριακής 26 Οκτωβρίου, όταν τα ρολόγια θα γυρίσουν μία ώρα πίσω. Έτσι, οι Ευρωπαίοι θα κερδίσουν τουλάχιστον μια επιπλέον ώρα ύπνου, έστω κι αν είναι πιθανώς η τελευταία φορά που θα χρειαστεί να το κάνουν.
