Παρότι η Σκοτεινή Ύλη παραμένει ο μεγάλος άγνωστος του Σύμπαντος, μια νέα μελέτη φέρνει στο φως μια απρόσμενα «κοινότοπη» συμπεριφορά της. Ερευνητές από το University of Geneva πραγματοποίησαν μία από τις πιο ακριβείς δοκιμές μέχρι σήμερα για να διαπιστώσουν αν αυτό το αόρατο υλικό ακολουθεί τους ίδιους φυσικούς κανόνες που διέπουν την ύλη που μπορούμε να δούμε. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η Σκοτεινή Ύλη φαίνεται να υπακούει σε γνώριμους νόμους της φυσικής, αν και η πιθανότητα μιας αδιόρατης πέμπτης δύναμης συνεχίζει να πλανάται.
Η Σκοτεινή Ύλη είναι αόρατη, δεν εκπέμπει ούτε αντανακλά φως, και όμως αποτελεί περίπου το 85% όλης της ύλης στο Σύμπαν. Την αντιλαμβανόμαστε μόνο μέσω της βαρύτητας: της δύναμης που ασκεί πάνω σε γαλαξίες, άστρα και κοσμικές δομές. Το ερώτημα που απασχολεί εδώ και δεκαετίες την επιστημονική κοινότητα είναι αν η Σκοτεινή Ύλη ακολουθεί αποκλειστικά τη βαρύτητα ή αν υπόκειται σε κάποιον άγνωστο μηχανισμό που δεν έχουμε ακόμη ανιχνεύσει.
Η ομάδα του University of Geneva, σε συνεργασία με διεθνείς φορείς, αποφάσισε να εξετάσει μία πολύ συγκεκριμένη συμπεριφορά: τον τρόπο με τον οποίο η Σκοτεινή Ύλη πέφτει μέσα σε βαρυτικά «πηγάδια». Αυτές οι κοσμικές κοιλότητες δημιουργούνται από μεγάλες συγκεντρώσεις μάζας, οι οποίες καμπυλώνουν τον χωρόχρονο. Η ορατή ύλη (πλανήτες, άστρα, γαλαξίες) κινείται μέσα σε αυτές τις καμπυλώσεις με βάση την γενική σχετικότητα του Einstein και τις κλασικές εξισώσεις ρευστοδυναμικής, όπως οι εξισώσεις του Euler. Η ερώτηση ήταν απλή: συμπεριφέρεται παρόμοια και η Σκοτεινή Ύλη;
Για να δώσουν απάντηση, οι ερευνητές συνέκριναν τις ταχύτητες με τις οποίες κινούνται οι γαλαξίες με το βάθος των βαρυτικών πηγαδιών στα οποία «βυθίζονται». Όπως εξηγεί η Camille Bonvin, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Department of Theoretical Physics του UNIGE, οι γαλαξίες αποτελούνται κυρίως από Σκοτεινή Ύλη. Άρα ο τρόπος που επιταχύνονται ή επιβραδύνονται μέσα στα βαρυτικά τοπία προσφέρει ένα έμμεσο, αλλά ισχυρό παράθυρο στη συμπεριφορά της.
Αν η Σκοτεινή Ύλη ακολουθεί μόνο τη βαρύτητα, τότε οι γαλαξίες θα πρέπει να κινούνται ακριβώς όπως προβλέπουν οι γνωστοί φυσικοί νόμοι. Αν όμως υπάρχει μια πέμπτη δύναμη που επιδρά αποκλειστικά ή κατά προτεραιότητα στη Σκοτεινή Ύλη, τότε οι τροχιές των γαλαξιών θα εμφάνιζαν μικρές αποκλίσεις.
Τα αποτελέσματα της μελέτης, που δημοσιεύθηκαν στο Nature Communications, ήταν εντυπωσιακά καθαρά: η Σκοτεινή Ύλη φαίνεται να υπακούει στις εξισώσεις του Euler, όπως ακριβώς η ορατή ύλη. Με άλλα λόγια, στις παρατηρήσεις δεν εμφανίστηκε καμία σημαντική υποψία αλλόκοτης συμπεριφοράς. Ωστόσο, όπως τονίζει η Nastassia Grimm, πρώτη συγγραφέας της εργασίας, αυτό δεν αρκεί για να αποκλειστεί πλήρως η ύπαρξη και μιας πέμπτης δύναμης. Αν αυτή υπάρχει, δεν μπορεί να είναι ισχυρότερη από περίπου 7% της βαρύτητας, διαφορετικά θα είχε ήδη προδώσει την παρουσία της στις μετρήσεις.
Η εύρεση αυτών των ορίων αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό βήμα για την Κοσμολογία. Ακόμη και μια μικρή απόκλιση στη συμπεριφορά της Σκοτεινής Ύλης θα μπορούσε να ανατρέψει δεκαετίες θεωρητικής δουλειάς, ανοίγοντας τον δρόμο σε μια εντελώς νέα φυσική. Το ότι δεν βρέθηκε ακόμη κάτι «εξωτικό» δεν σημαίνει ότι η αναζήτηση έχει τελειώσει, αλλά ότι μπαίνει σε ακόμη πιο λεπτομερή φάση.
Και αυτή η λεπτομέρεια θα προέλθει από τα επόμενα μεγάλα πειράματα. Όπως εξηγεί ο Isaac Tutusaus, ερευνητής στα ICE-CSIC και IEEC, οι επικείμενες παρατηρήσεις από τα LSST και DESI θα έχουν την ικανότητα να ανιχνεύσουν δυνάμεις ασθενέστερες ακόμη και από 2% της βαρύτητας. Αυτό σημαίνει ότι τα επόμενα χρόνια θα είναι κρίσιμα για το αν θα ανακαλύψουμε ένα νέο κομμάτι φυσικής ή αν η Σκοτεινή Ύλη θα συνεχίσει να φαίνεται εκπληκτικά… φυσιολογική.
