Με το τέλος της λειτουργίας του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) να έχει ήδη δρομολογηθεί για το 2030 μέσω μιας ελεγχόμενης πτώσης στον Ειρηνικό Ωκεανό, η NASA βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίσιμη πρόκληση: την εξασφάλιση της συνεχούς παρουσίας των ΗΠΑ σε τροχιά. Η ανάγκη για διαδοχή του ISS δεν είναι απλώς τεχνολογική, αλλά βαθιά στρατηγική. Και ενώ ο χρόνος πιέζει, η αμερικανική διαστημική υπηρεσία αναπροσαρμόζει τα σχέδιά της, μεταβάλλοντας ριζικά το τοπίο για τις ιδιωτικές εταιρείες που επιδιώκουν να κατασκευάσουν τους σταθμούς του μέλλοντος.
Η νέα στρατηγική, που φέρει την υπογραφή του προσωρινού διοικητή της NASA, Sean Duffy, ανατρέπει τις αρχικές προσεγγίσεις, δημιουργώντας νέα δεδομένα στον ανταγωνισμό μεταξύ των εταιρειών του κλάδου. Εταιρείες όπως η Vast, που συνεργάζεται στενά με τη SpaceX, φαίνεται πλέον να αποκτούν προβάδισμα. Αντίθετα, παραδοσιακοί «παίκτες» του διαστημικού τομέα όπως η Blue Origin και η Voyager Space καλούνται να επαναπροσδιορίσουν τα σχέδιά τους υπό νέα οικονομικά και τεχνικά δεδομένα.
Ο λόγος πίσω από αυτή την αλλαγή πορείας είναι ξεκάθαρος: η χρηματοδότηση. Το αρχικό πλάνο της NASA προέβλεπε την επιλογή ενός ή δύο προμηθευτών με συμβόλαια σταθερής τιμής για την κατασκευή και πιστοποίηση των νέων διαστημικών σταθμών. Όμως, σύμφωνα με τα έγγραφα που υπέγραψε ο Duffy, το πρόγραμμα αντιμετωπίζει ένα χρηματοδοτικό έλλειμμα που φτάνει τα 3,7 δισεκατομμύρια ευρώ σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις για την ολοκλήρωσή του.
Μπροστά σε αυτό το οικονομικό αδιέξοδο, η NASA αποφάσισε να εγκαταλείψει την αυστηρή προσέγγιση των σταθερών συμβολαίων και να επιστρέψει σε πιο ευέλικτες συμφωνίες τύπου Space Act Agreements. Οι συμφωνίες αυτές προσφέρουν στις εταιρείες μεγαλύτερη ελευθερία σχεδιασμού και υλοποίησης, ενώ ταυτόχρονα ανοίγει και νέος διαγωνισμός, στον οποίο η NASA σκοπεύει να επιλέξει τουλάχιστον δύο — και ιδανικά τρεις — παρόχους για την επόμενη φάση του προγράμματος.
Η αλλαγή αυτή έχει και τεχνικές επιπτώσεις, καθώς επαναπροσδιορίζονται τα ελάχιστα απαιτούμενα χαρακτηριστικά για έναν διαστημικό σταθμό. Αν προηγουμένως η φιλοδοξία ήταν η πλήρης επιχειρησιακή λειτουργία, τώρα η NASA δηλώνει ότι είναι ικανοποιημένη με έναν σταθμό που μπορεί να φιλοξενεί τέσσερα άτομα για αποστολές διάρκειας ενός μήνα. Αυτό το νέο πρότυπο φαίνεται να ταιριάζει απόλυτα με το σχέδιο Haven-1 της Vast, ενός μικρού σταθμού που έχει σχεδιαστεί για τετραμελές πλήρωμα και βασίζεται στο σκάφος Dragon της SpaceX για την υποστήριξη ζωής.
Αντίθετα, οι φιλόδοξες προσεγγίσεις εταιρειών όπως η Blue Origin και η Voyager Space, που στόχευαν στη δημιουργία μεγαλύτερων και μονίμων εγκαταστάσεων σε τροχιά, εμφανίζονται πλέον δυσανάλογες σε σχέση με το νέο πλαίσιο χρηματοδότησης και τις χρονικές προθεσμίες. Το μοντέλο τους απαιτεί πολύ μεγαλύτερους πόρους και περισσότερο χρόνο, στοιχεία που πλέον δεν προσφέρονται.
Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα υποσχόμενα έργα θα μεταφραστούν σε λειτουργικές υποδομές, η NASA εισάγει έναν ακόμα όρο: τουλάχιστον το 25% της χρηματοδότησης κάθε φάσης σχεδιασμού θα παρακρατείται και θα αποδεσμεύεται μόνο μετά από επιτυχή δοκιμή σε τροχιά με πλήρωμα. Με άλλα λόγια, η πλήρης πιστοποίηση κάθε σταθμού θα δίνεται μόνο αφού αποδειχθεί στην πράξη ότι μπορεί να λειτουργήσει με ανθρώπινη παρουσία στο Διάστημα.
Σύμφωνα με τον Phil McAlister, ο οποίος ηγήθηκε της εμπορικής διαστημικής διεύθυνσης της NASA μέχρι το 2024, η νέα στρατηγική — όσο ριζική κι αν φαίνεται — είναι απαραίτητη για να υπάρξει ουσιαστική πιθανότητα επιτυχίας. Όπως επισημαίνει, η παλιά προσέγγιση απλώς δεν ήταν βιώσιμη στο σημερινό δημοσιονομικό και τεχνολογικό περιβάλλον.
[via]
