Νέα έρευνα συνδέει εμβόλιο κατά του COVID-19 με αλλοιώσεις στον κερατοειδή του ματιού

Ανησυχίες προκαλούν τα αποτελέσματα νέας έρευνας, σύμφωνα με την οποία το εμβόλιο των Pfizer-BioNTech για την COVID-19 ενδέχεται να επηρεάζει την υγεία των ματιών και συγκεκριμένα τον κερατοειδή χιτώνα, που αποτελεί το διαφανές πρόσθιο τμήμα του ματιού και επιτρέπει στο φως να εισέλθει.

Η μελέτη, που πραγματοποιήθηκε στην Τουρκία, εξέτασε 64 άτομα πριν τη λήψη της πρώτης δόσης του εμβολίου Pfizer-BioNTech και δύο μήνες μετά τη δεύτερη. Οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν σε αλλαγές στο ενδοθήλιο του κερατοειδούς, ένα λεπτό στρώμα εξειδικευμένων κυττάρων που διατηρούν τη διαύγεια του κερατοειδούς απομακρύνοντας την περίσσεια υγρών.

Τα αποτελέσματα έδειξαν αύξηση στο πάχος του κερατοειδούς, μείωση στον αριθμό των ενδοθηλιακών κυττάρων και μεταβολές στο μέγεθος και σχήμα αυτών των κυττάρων. Αν και οι συμμετέχοντες δεν παρουσίασαν άμεσα προβλήματα όρασης, οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτές οι μικροαλλαγές μπορεί να υποδηλώνουν προσωρινή εξασθένιση του ενδοθηλίου.

Για άτομα με υγιή μάτια, τέτοιες μεταβολές είναι πιθανό να μην έχουν άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινή όραση. Ωστόσο, σε περίπτωση που οι αλλαγές αυτές αποδειχθούν μόνιμες ή επιδεινωθούν με την πάροδο των ετών, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε θόλωση του κερατοειδούς ή ακόμα και σε απώλεια όρασης, ειδικά σε ασθενείς με προϋπάρχουσες οφθαλμικές παθήσεις ή με ιστορικό μεταμόσχευσης κερατοειδούς.

Καταστάσεις όπως το οίδημα του κερατοειδούς, η φυσαλιδώδης κερατοπάθεια και η αποσυμπίεση του κερατοειδούς συνδέονται με μειωμένη κυτταρική πυκνότητα και πάχυνση του χιτώνα και μπορεί να εξελιχθούν σε σοβαρές μορφές απώλειας όρασης εάν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν αύξηση στο πάχος του κερατοειδούς από 528 σε 542 μικρόμετρα, δηλαδή περίπου κατά 2%. Αν και αυτό το ποσοστό δεν θεωρείται από μόνο του επικίνδυνο, η παρατεταμένη πάχυνση μπορεί να επηρεάσει τη διαύγεια του οφθαλμού.

Παράλληλα, ο αριθμός των ενδοθηλιακών κυττάρων ανά τετραγωνικό χιλιοστό μειώθηκε από 2.597 σε 2.378, μια μείωση της τάξης του 8%. Το εύρος των φυσιολογικών τιμών κυμαίνεται μεταξύ 2.000 και 3.000 κυττάρων για έναν υγιή ενήλικα, γεγονός που σημαίνει πως η μέση τιμή της μελέτης παραμένει εντός ασφαλούς ορίου. Ωστόσο, σε άτομα που ήδη έχουν χαμηλό αριθμό κυττάρων λόγω ηλικίας, προηγούμενων επεμβάσεων ή ασθενειών, η περαιτέρω μείωση θα μπορούσε να επιδεινώσει την οφθαλμική υγεία.

Επιπλέον, παρατηρήθηκε αύξηση στον δείκτη ποικιλομορφίας μεγέθους των κυττάρων, από 39 σε 42, υποδηλώνοντας απώλεια ομοιομορφίας. Όταν πεθαίνουν κύτταρα, τα γειτονικά διευρύνονται για να καλύψουν τα κενά, οδηγώντας σε μεγαλύτερες διαφορές στο μέγεθος – κάτι που θεωρείται ένδειξη στρες ή δυσλειτουργίας του ενδοθηλίου.

Το ποσοστό των κυττάρων με εξαγωνικό σχήμα, που θεωρείται ιδανικό για τη λειτουργία και τη συνοχή του ενδοθηλίου, μειώθηκε επίσης από 50% σε 48%. Αν και η μείωση είναι μικρή, οι ερευνητές σημειώνουν ότι μπορεί να αντανακλά μια αντίδραση των κυττάρων σε εσωτερική πίεση ή φλεγμονή.

Η ομάδα ανέλυσε συνολικά 128 μάτια (64 ζεύγη) χρησιμοποιώντας σύγχρονο εξοπλισμό όπως τοπογραφία κερατοειδούς Sirius για μέτρηση του σχήματος και του πάχους του κερατοειδούς και το κατοπτρικό μικροσκόπιο Tomey EM-4000 για καταγραφή του αριθμού και της μορφολογίας των ενδοθηλιακών κυττάρων. Επιπλέον, κάθε συμμετέχων υποβλήθηκε σε πλήρη οφθαλμολογική εξέταση, που περιλάμβανε έλεγχο οπτικής οξύτητας, πίεσης και απεικόνιση των εμπρόσθιων και οπίσθιων δομών του οφθαλμού.

Η παρακολούθηση έγινε περίπου 75 ημέρες μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου. Οι μεταβολές που εντοπίστηκαν συγκρίθηκαν με τις αρχικές μετρήσεις πριν από τον εμβολιασμό.

Οι επιστήμονες δεν τάχθηκαν κατά του εμβολιασμού, επισημαίνοντας ότι απαιτείται περαιτέρω μελέτη για την αξιολόγηση της μακροχρόνιας επίδρασης των αλλαγών αυτών. Η δημοσίευση της μελέτης στο επιστημονικό περιοδικό Ophthalmic Epidemiology προτείνει ιδιαίτερη παρακολούθηση του ενδοθηλίου σε άτομα με χαμηλό αριθμό κυττάρων ή με ιστορικό μεταμόσχευσης κερατοειδούς.

[via]