Μια νέα ευρωπαϊκή μελέτη υποδεικνύει ότι το δέρμα μπορεί να λειτουργεί σαν «καθρέφτης» του νου ή ακόμα και σαν προειδοποιητικό σήμα για επικείμενη ψυχική επιδείνωση. Σύμφωνα με τα ευρήματα που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο του European College of Neuropsychopharmacology (ECNP) στο Άμστερνταμ, άτομα που βιώνουν το πρώτο τους ψυχωτικό επεισόδιο και εμφανίζουν ταυτόχρονα δερματικά προβλήματα, όπως εξανθήματα ή φαγούρα, αντιμετωπίζουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο κατάθλιψης και αυτοκτονικών σκέψεων.
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Dr. Joaquín Galvañ από το Instituto de Investigación Sanitaria Gregorio Marañón της Μαδρίτης, ανέλυσε δεδομένα από 481 ασθενείς που βίωναν για πρώτη φορά ψυχωτικά συμπτώματα — δηλαδή παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις ή αποσύνδεση από την πραγματικότητα. Περίπου το 14,5% αυτών παρουσίαζε δερματικά προβλήματα, με τα ποσοστά να είναι υψηλότερα στις γυναίκες (24%) σε σχέση με τους άνδρες (9,8%).
Όλοι οι συμμετέχοντες έλαβαν αγωγή με αντιψυχωσικά φάρμακα για τέσσερις εβδομάδες. Όταν οι ερευνητές αξιολόγησαν την ψυχική τους κατάσταση στο τέλος της περιόδου, η εικόνα ήταν σαφής: όσοι είχαν δερματικά συμπτώματα εμφάνιζαν εντονότερη κατάθλιψη και σαφώς αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας. Συγκεκριμένα, περίπου το 25% των ασθενών με δερματικά προβλήματα ανέφεραν αυτοκτονικές σκέψεις ή απόπειρες, έναντι μόλις 7% εκείνων χωρίς δερματικές εκδηλώσεις.
Η παρουσία δερματικών παθήσεων φαίνεται να είναι δείκτης αυξημένου κινδύνου για χειρότερη ψυχική πορεία στους ασθενείς που ζουν το πρώτο τους ψυχωτικό επεισόδιο. Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι τέτοιες δερματικές ενδείξεις θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια, επιτρέποντας στους γιατρούς να παρέμβουν έγκαιρα και πιο στοχευμένα.
Η ιδέα ότι το δέρμα και ο εγκέφαλος «μιλούν» μεταξύ τους δεν είναι νέα, αλλά η συγκεκριμένη έρευνα είναι η πρώτη που εξετάζει τη σύνδεση από την αντίστροφη κατεύθυνση. Ενώ προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι έως και το 60% των ανθρώπων με χρόνιες δερματικές παθήσεις εμφανίζουν ψυχιατρικά συμπτώματα όπως άγχος ή κατάθλιψη, αυτή η νέα μελέτη διερεύνησε αν το αντίστροφο μπορεί επίσης να ισχύει: δηλαδή αν τα προβλήματα ψυχικής υγείας μπορούν να εκδηλωθούν και στο δέρμα.
Ο Galvañ θεωρεί ότι η εξήγηση ίσως κρύβεται στην κοινή προέλευση του εγκεφάλου και του δέρματος. Και τα δύο όργανα αναπτύσσονται από το ίδιο εμβρυϊκό στρώμα, το εξώδερμα, γεγονός που σημαίνει ότι μπορεί να μοιράζονται βιολογικούς μηχανισμούς ή φλεγμονώδεις διεργασίες.
Υποψιαζόμαστε ότι υπάρχουν κοινά μονοπάτια φλεγμονής ή ορμονικής ρύθμισης που επηρεάζουν και τα δύο συστήματα. Όμως για να το επιβεβαιώσουμε, χρειάζονται περαιτέρω μελέτες.
Αν οι επόμενες έρευνες επιβεβαιώσουν αυτή τη σχέση, οι γιατροί θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν τα δερματικά συμπτώματα ως «βιοδείκτες» κινδύνου για σοβαρότερα ψυχιατρικά προβλήματα. Όπως οι αιματολογικές εξετάσεις προειδοποιούν για πιθανό καρκίνο ή καρδιοπάθεια, έτσι ίσως και ένα επίμονο εξάνθημα ή ασυνήθιστη ευαισθησία στο φως να λειτουργεί ως προειδοποίηση για ψυχική επιβάρυνση.
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Eric Ruhe από το Radboud University της Ολλανδίας, ειδικός στην κατάθλιψη που δύσκολα αντιμετωπίζεται, θεωρεί τα ευρήματα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα.
Πρόκειται για μια νέα και πολλά υποσχόμενη σύνδεση ανάμεσα στις δερματικές παθήσεις και την ψύχωση. Αν επιβεβαιωθεί σε μελλοντικές μελέτες, θα μπορούσε να μας βοηθήσει όχι μόνο να προβλέψουμε ποιοι ασθενείς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, αλλά και να αναπτύξουμε νέους διαγνωστικούς ή θεραπευτικούς τρόπους.
Ο Ruhe μάλιστα πρότεινε ότι τα δερματικά κύτταρα ίσως θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως μοντέλο για να μελετηθούν οι νευρολογικές διεργασίες πίσω από τέτοιες διαταραχές.
Αφού το δέρμα και ο εγκέφαλος έχουν κοινή προέλευση, ίσως μπορούμε να καλλιεργήσουμε δερματικά κύτταρα στο εργαστήριο και να τα μελετήσουμε για να κατανοήσουμε ποια θεραπεία είναι καταλληλότερη για κάθε ασθενή.
Η σημασία αυτής της μελέτης εκτείνεται πέρα από τη συγκεκριμένη ομάδα ασθενών. Οι ερευνητές ήδη σχεδιάζουν να εξετάσουν αν η ίδια σχέση ισχύει και για άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως η διπολική διαταραχή, το άγχος, το ADHD ή η μείζων καταθλιπτική διαταραχή. Αν αποδειχθεί ότι η αλληλεπίδραση δέρματος-εγκεφάλου έχει ευρύτερη εφαρμογή, τότε ίσως ανοίξει ο δρόμος για μια νέα κατηγορία διαγνωστικών εργαλείων και παρεμβάσεων στην ψυχιατρική.
[source]
