Τα τελευταία χρόνια φάρμακα όπως το Ozempic, το Wegovy και το Trulicity έχουν βρεθεί στο επίκεντρο της συζήτησης γύρω από την παχυσαρκία και την απώλεια βάρους. Ως αγωνιστές του υποδοχέα GLP-1, καταφέρνουν να μειώνουν την όρεξη και να παρατείνουν το αίσθημα κορεσμού, με αποτέλεσμα εκατομμύρια ασθενείς να βλέπουν σημαντική μείωση κιλών. Ωστόσο, υπάρχει ένα μεγάλο «αλλά»: όταν διακόπτεται η θεραπεία, το αίσθημα πληρότητας εξαφανίζεται και τα κιλά συχνά επιστρέφουν.
Μια νέα φαρμακευτική προσέγγιση, όμως, φαίνεται να αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού. Στο ετήσιο συνέδριο της European Association for the Study of Diabetes, που πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη, ερευνητές της εταιρείας βιοτεχνολογίας Resalis Therapeutics από το Τορίνο παρουσίασαν το RES-010, ένα φάρμακο που δεν στοχεύει την όρεξη, αλλά τον ίδιο τον μεταβολισμό.
Το «κλειδί» βρίσκεται στο RNA
Το RES-010 βασίζεται σε μια καινοτόμο τεχνική: τη χρήση αντίστροφης αλληλουχίας ολιγονουκλεοτιδίου, ενός συνθετικού τμήματος γενετικού υλικού που μπλοκάρει τη δράση ενός συγκεκριμένου RNA, γνωστού ως miR-22. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το miR-22 λειτουργεί σαν «κεντρικός ελεγκτής» σε πολλές διαδικασίες που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως ο μεταβολισμός του λίπους, η λειτουργία των μιτοχονδρίων και η αναδιαμόρφωση του λιπώδους ιστού.
Όταν σε πειραματόζωα χορηγήθηκε εβδομαδιαία δόση του RES-010 για πέντε μήνες, παρατηρήθηκε απώλεια βάρους κατά 12% μεγαλύτερη σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Το πιο εντυπωσιακό, ωστόσο, ήταν ότι τα ζώα κατανάλωναν την ίδια ποσότητα θερμίδων. Αυτό σημαίνει ότι το φάρμακο δεν μείωσε την όρεξη, αλλά «επανεκπαίδευσε» τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα επεξεργάζονται το λίπος και την ενέργεια.
Επαναπρογραμματισμός του μεταβολισμού
Όπως εξηγεί ο Riccardo Panella, συνιδρυτής και CEO της Resalis, το RES-010 δρα με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο από τα γνωστά GLP-1 φάρμακα.
Αντί να περιορίζει την όρεξη, αλλάζει τον τρόπο που το σώμα χρησιμοποιεί το λίπος. Ενισχύει την παραγωγή και τη δράση των μιτοχονδρίων – των «μπαταριών» των κυττάρων – και συμβάλλει στη μετατροπή του λευκού λίπους, που αποθηκεύει ενέργεια, σε καφέ λίπος, το οποίο την καίει.
Αυτός ο μηχανισμός έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς στοχεύει σε θεμελιώδεις μεταβολικές οδούς. Έτσι, η πιθανότητα επανάκτησης βάρους μετά τη διακοπή της θεραπείας φαίνεται να μειώνεται αισθητά.
Προστατεύοντας τη μυϊκή μάζα
Ένα ακόμα πλεονέκτημα του RES-010 είναι ότι φαίνεται να επιδρά αποκλειστικά στα λιποκύτταρα, χωρίς να επηρεάζει τη μυϊκή και οστική μάζα. Στις δοκιμές με μη ανθρώπινα πρωτεύοντα, τα ζώα που έλαβαν το νέο φάρμακο έχασαν 15% του λιπώδους ιστού τους, αλλά μόλις 1% της άλιπης μάζας τους. Αντίθετα, όσα έλαβαν semaglutide (το δραστικό συστατικό του Ozempic) έχασαν μεν 16% λίπος, αλλά και 8% μυϊκή μάζα.
«Η άλιπη μάζα, και ιδιαίτερα οι σκελετικοί μύες, είναι ζωτικής σημασίας για τη δύναμη, την αντοχή και τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα», τονίζει ο Panella. «Η απώλειά της μπορεί να είναι επιβλαβής».
Συνδυαστικές θεραπείες και μόνιμα αποτελέσματα
Ένα ακόμα εύρημα που ενισχύει την ελπίδα για μόνιμη απώλεια βάρους αφορά τον συνδυασμό του RES-010 με το semaglutide. Όταν τα ζώα έπαιρναν μόνο σεμαγλουτίδη, η διακοπή της θεραπείας οδηγούσε στην επιστροφή των κιλών. Όταν όμως λάμβαναν και τα δύο φάρμακα μαζί, η απώλεια διατηρήθηκε ακόμα και μετά τη διακοπή τους. Αυτό υποδηλώνει ότι το RES-010 μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά με τα υπάρχοντα φάρμακα, προσφέροντας μια πιο ολοκληρωμένη και βιώσιμη λύση.
Οι κλινικές δοκιμές στον άνθρωπο
Η πρώτη φάση των κλινικών δοκιμών στον άνθρωπο έχει ήδη ξεκινήσει στην Ολλανδία από τον Νοέμβριο του 2024. Τα αποτελέσματα αναμένονται στις αρχές του 2026. Αν τα δεδομένα επιβεβαιώσουν τα μέχρι τώρα ευρήματα σε ζώα, το RES-010 μπορεί να αποτελέσει μια πραγματική ανατροπή στον τρόπο αντιμετώπισης της παχυσαρκίας.
Μια νέα εποχή στη φαρμακολογία της παχυσαρκίας
Η παχυσαρκία είναι μια πολυπαραγοντική νόσος, που δεν σχετίζεται μόνο με την κατανάλωση θερμίδων, αλλά και με τον τρόπο που το σώμα τις αξιοποιεί. Το RES-010 έρχεται να επιβεβαιώσει αυτήν τη διάσταση, επιχειρώντας να «επανεκπαιδεύσει» τον μεταβολισμό, ώστε να καίει το λίπος πιο αποτελεσματικά και με πιο μόνιμα αποτελέσματα.
Ενώ τα φάρμακα τύπου GLP-1 έχουν ήδη αλλάξει το τοπίο, η νέα αυτή προσέγγιση ίσως ανοίξει τον δρόμο για θεραπείες που δεν απλώς βοηθούν στην απώλεια κιλών όσο διαρκεί η χρήση τους, αλλά προσφέρουν πραγματική, διαρκή αλλαγή στον τρόπο που λειτουργεί το σώμα.
[via]
