Νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες για τα πλαστικά μπουκάλια και την ανακύκλωση με χημικές μεθόδους

Η Ευρώπη παράγει κάθε χρόνο περίπου 32 εκατομμύρια τόνους πλαστικών αποβλήτων, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη για πιο αποτελεσματική διαχείριση και μετάβαση σε ένα πραγματικά κυκλικό οικονομικό μοντέλο. Η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν περιορίζεται απλώς στη φάση της απόρριψης των απορριμμάτων, αλλά ξεκινά ήδη από την παραγωγή και τον σχεδιασμό των προϊόντων. Η προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας περνά μέσα από την καθιέρωση προτύπων που ενθαρρύνουν βιώσιμες πρακτικές και μειώνουν τη ρύπανση στην πηγή.

Ανάμεσα στα πιο διαδεδομένα πλαστικά απορρίμματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται εκείνα της μιας χρήσης, τα οποία παρουσιάζουν και τη μεγαλύτερη πιθανότητα να καταλήξουν στη θάλασσα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ, περίπου το 70% των απορριμμάτων που εντοπίζονται στις ευρωπαϊκές ακτές αποτελείται από δέκα είδη πλαστικών μιας χρήσης: μπατονέτες, μαχαιροπίρουνα και πιάτα, καλαμάκια, μπαλόνια και στηρίγματα, δοχεία τροφίμων, ποτήρια και μπουκάλια ποτών, αποτσίγαρα, πλαστικές σακούλες, περιτυλίγματα και υγρά μαντηλάκια ή είδη υγιεινής.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιχειρεί να μειώσει δραστικά τη χρήση αυτών των υλικών, προωθώντας παράλληλα νέες απαιτήσεις σχεδιασμού για τα προϊόντα. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μέτρα είναι η υποχρέωση οι τάπες των πλαστικών μπουκαλιών να παραμένουν συνδεδεμένες με το μπουκάλι καθ’ όλη τη διάρκεια χρήσης του. Το μέτρο αυτό, που περιλαμβάνεται στο άρθρο 6 της Οδηγίας 2019/904 της 5ης Ιουνίου 2019, έχει στόχο να μειώσει τα μικρά πλαστικά απορρίμματα που διαφεύγουν εύκολα στο περιβάλλον.

Η οδηγία προβλέπει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να διασφαλίσουν πως τα πλαστικά δοχεία ποτών έως τριών λίτρων, όπως μπουκάλια και συσκευασίες χυμών ή αναψυκτικών, μπορούν να διατίθενται στην αγορά μόνο εφόσον τα καπάκια και τα πώματα παραμένουν προσαρτημένα σε αυτά. Από την υποχρέωση εξαιρούνται τα δοχεία από γυαλί ή μέταλλο που διαθέτουν πλαστικά καπάκια, καθώς και οι συσκευασίες για ιατρική χρήση.

Επιπλέον, από το 2025, όλα τα πλαστικά μπουκάλια ποτών από PET (πολυαιθυλενιοτερεφθαλικό) θα πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον 25% ανακυκλωμένο πλαστικό. Το ποσοστό αυτό υπολογίζεται ως μέσος όρος για όλα τα μπουκάλια που κυκλοφορούν στην αγορά κάθε κράτους μέλους. Από το 2030, το ποσοστό θα αυξηθεί στο 30% και θα επεκταθεί σε όλα τα πλαστικά μπουκάλια ποτών, ανεξαρτήτως τύπου.

Πιο συγκεκριμένα:

• Από το 2025: 25% ανακυκλωμένο πλαστικό σε όλα τα πλαστικά μπουκάλια ποτών μιας χρήσης (SUP PET).
• Από το 2030: 30% ανακυκλωμένο πλαστικό σε όλα τα πλαστικά μπουκάλια ποτών μιας χρήσης.

Πέρα όμως από τις υποχρεώσεις αυτές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινείται πλέον και προς ένα πιο φιλόδοξο βήμα: την εισαγωγή κανόνων για το ποσοστό χημικά ανακυκλωμένου πλαστικού στις συσκευασίες ποτών. Το 2025 ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση για τις νέες ρυθμίσεις, με στόχο την υιοθέτηση μέτρων που θα υποστηρίζουν τις καινοτόμες τεχνολογίες ανακύκλωσης και θα μειώνουν την ανάγκη για καύση ή ταφή πλαστικών αποβλήτων.

Η χημική ανακύκλωση θεωρείται συμπληρωματική προς τη μηχανική. Ενώ η μηχανική ανακύκλωση είναι λιγότερο ρυπογόνα και πιο αποδοτική ενεργειακά, δεν είναι πάντα εφικτή – ειδικά όταν απαιτούνται αυστηρές προδιαγραφές ποιότητας, όπως στην περίπτωση των υλικών που προορίζονται για συσκευασίες τροφίμων. Εκεί έρχεται να καλύψει το κενό η χημική ανακύκλωση, μετατρέποντας το πλαστικό σε πρώτες ύλες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά στην παραγωγή.

Με τις νέες ευρωπαϊκές ρυθμίσεις, θα καθιερωθούν κοινοί κανόνες για τη διαφάνεια και την ακριβή μέτρηση του ποσοστού χημικά ανακυκλωμένου περιεχομένου στις φιάλες ποτών μιας χρήσης. Παράλληλα, η ΕΕ διευκρινίζει ότι από τον υπολογισμό αυτό θα εξαιρούνται τα πλαστικά απόβλητα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή καυσίμων ή για ανάκτηση ενέργειας, σύμφωνα με την Οδηγία-Πλαίσιο για τα Απόβλητα.

Οι γνώμες των ενδιαφερομένων φορέων συγκεντρώθηκαν έως τις 19 Αυγούστου, ενώ η τελική υιοθέτηση των νέων κανόνων αναμένεται μέσα στο φθινόπωρο.

[via]