Μια εντυπωσιακή ανακάλυψη έρχεται να αναδείξει τον αστεροειδή Ryugu ως μια πραγματική «χρονοκάψουλα» του Ηλιακού μας Συστήματος. Ερευνητές εντόπισαν σε δείγματα που συλλέχθηκαν από το διαστημόπλοιο Hayabusa2 της Ιαπωνικής Διαστημικής Υπηρεσίας (JAXA) μικροσκοπικούς κόκκους υλικού, οι οποίοι περιέχουν ορυκτά που σχηματίστηκαν πριν από τη δημιουργία της Γης. Τα ορυκτά αυτά, σε άθικτη μορφή για δισεκατομμύρια χρόνια, ρίχνουν φως στις συνθήκες που επικρατούσαν πολύ πριν σταθεροποιηθεί ο φλοιός του πλανήτη μας.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Brookhaven National Laboratory, οι οποίοι αξιοποίησαν εξελιγμένα εργαλεία απεικόνισης με ακτίνες Χ για να εξετάσουν τη χημεία των δειγμάτων με μοναδική λεπτομέρεια. Η ανάλυση αποκάλυψε ένα μωσαϊκό ορυκτών και στοιχείων, τα οποία συνδέονται με το αρχέγονο μητρικό σώμα του Ryugu. Πρόκειται για έναν πλούτο πληροφοριών που αφηγείται την ιστορία του αστεροειδούς και τις πρώιμες αλληλεπιδράσεις του με ρευστά υλικά.
Ο Ryugu ανήκει στην κατηγορία των ανθρακούχων αστεροειδών και εκτιμάται ότι προήλθε από τις ψυχρές εξωτερικές περιοχές του Ηλιακού μας Συστήματος. Περισσότερα από 4,7 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, το μητρικό του σώμα θερμάνθηκε ήπια μέσω ραδιενεργού διάσπασης. Αυτή η θέρμανση οδήγησε στην τήξη πάγων, όπως νερού και διοξειδίου του άνθρακα, απελευθερώνοντας υγρά που διείσδυσαν στο πέτρωμα και προκάλεσαν χημικές αντιδράσεις. Το αποτέλεσμα ήταν ο σχηματισμός μιας εντυπωσιακής ποικιλίας ορυκτών, μερικά γνωστά στη Γη και άλλα τελείως άγνωστα.
Αρκούσαν μόλις δύο κόκκοι δείγματος – ένας από την επιφάνεια και ένας από το υπέδαφος του αστεροειδούς – για να αποκαλυφθεί αυτός ο θησαυρός. Οι ερευνητές αναγνώρισαν ανθρακικά ορυκτά όπως δολομίτη με μαγγάνιο και ανκερίτη, σιδηρούχα ορυκτά όπως πυρροτίνη και μαγνητίτη, θειούχα του χαλκού, αλλά και υδροξυαπατίτη, το ίδιο ορυκτό που βρίσκεται στα ανθρώπινα δόντια και κόκαλα. Εντοπίστηκε επίσης ένα σπάνιο φωσφίδιο που δεν υπάρχει στη Γη, καθώς και ίχνη στοιχείων όπως σελήνιο, θείο, πυρίτιο και ασβέστιο. Η πολυμορφία αυτή μαρτυρά τις περίπλοκες χημικές διεργασίες που συντελέστηκαν στο μακρινό παρελθόν.
Η σημασία της ανακάλυψης είναι τεράστια, διότι η Γη έχει χάσει τα περισσότερα από τα αρχαιότερα πετρώματά της λόγω τεκτονικών και διαβρωτικών διαδικασιών. Έτσι, τα δείγματα από τον Ryugu αποτελούν ένα μοναδικό «παράθυρο» στο πώς σχηματίστηκαν οι πλανήτες και ποιος ήταν ο ρόλος των αστεροειδών στη μεταφορά νερού και οργανικών μορίων που ενδεχομένως συνέβαλαν στην εμφάνιση της ζωής στη Γη.
Όπως εξηγούν οι ερευνητές, οι πληροφορίες από τον Ryugu δεν αφορούν μόνο τον ίδιο τον αστεροειδή, αλλά συμβάλλουν και στην κατανόηση της ακολουθίας διεργασιών που διαμόρφωσαν τη χημεία πολλών ανθρακούχων σωμάτων του Ηλιακού μας Συστήματος. Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι οι αστεροειδείς λειτουργούν ως «χρονομηχανές», διατηρώντας ανέπαφα χημικά ίχνη που έχουν σβηστεί από την αέναη γεωλογική δραστηριότητα της Γης.
Η επιτυχία της αποστολής Hayabusa2, που επέστρεψε στη Γη δείγματα του Ryugu το 2020, έθεσε νέα πρότυπα για την επιστημονική αξία τέτοιων εγχειρημάτων. Η NASA έχει ήδη λάβει μέρος των δειγμάτων και σχεδιάζει να τα μελετήσει με τις ίδιες μεθόδους, ενώ η αποστολή OSIRIS-REx έχει φέρει υλικό από τον αστεροειδή Bennu. Η σύγκριση μεταξύ Bennu και Ryugu αναμένεται να αποκαλύψει κρίσιμες διαφορές στον τρόπο με τον οποίο σχηματίστηκαν και εξελίχθηκαν οι ανθρακούχοι αστεροειδείς.
Το ενδιαφέρον για τέτοιες αποστολές αυξάνεται με ταχύ ρυθμό. Η JAXA ετοιμάζει την αποστολή MMX για τη συλλογή δειγμάτων από τον δορυφόρο του Άρη, Φόβο, ενώ μελλοντικά σχέδια περιλαμβάνουν στόχευση μεταλλικών αστεροειδών ή ακόμη και κομητών. Η συνεχής συλλογή υλικών από διαφορετικά σώματα του Ηλιακού Συστήματος υπόσχεται να ξεδιαλύνει τα μυστήρια της πλανητικής γένεσης και της προέλευσης των πρώτων οργανικών συστατικών.
[via]
