Η ιδέα μοιάζει απλή: αν ένας τεράστιος αστεροειδής κατευθύνεται προς τη Γη, στέλνουμε ένα διαστημικό σκάφος να τον χτυπήσει και να τον εκτρέψει από την πορεία του. Αυτή τη λογική ακολούθησε η NASA το 2022 με την αποστολή DART, η οποία κατάφερε να μεταβάλει σημαντικά την τροχιά του αστεροειδούς Dimorphos. Η επιτυχία εκείνη απέδειξε ότι η πλανητική άμυνα είναι εφικτή, τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο.
Ωστόσο, νέα έρευνα από το University of Illinois δείχνει ότι η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη και ίσως πιο ανησυχητική. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι μια κακοστοχευμένη εκτροπή μπορεί να μην αποτρέψει τελικά τη σύγκρουση, αλλά απλώς να την αναβάλει για μερικά χρόνια ή και δεκαετίες.
Ο λόγος βρίσκεται σε περιοχές του Διαστήματος που ονομάζονται «βαρυτικές κλειδαρότρυπες». Πρόκειται για μικρές ζώνες στις οποίες η βαρυτική έλξη ενός πλανήτη μπορεί να αλλοιώσει την τροχιά ενός αστεροειδούς, στέλνοντάς τον πίσω σε πορεία σύγκρουσης με τη Γη σε μεταγενέστερο χρόνο.
Όπως εξηγεί ο Rahil Makadia από τη NASA,
Ακόμα κι αν σπρώξουμε εσκεμμένα έναν αστεροειδή μακριά από τη Γη, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα παρασυρθεί σε κάποια βαρυτική τρύπα. Διαφορετικά, θα βρεθούμε ξανά αντιμέτωποι με τον ίδιο κίνδυνο στο μέλλον.
Για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα, η ομάδα του Makadia δημιούργησε «χάρτες πιθανότητας». Οι χάρτες αυτοί υποδεικνύουν ποια σημεία στην επιφάνεια ενός αστεροειδούς είναι ασφαλέστερα για να δεχτούν το χτύπημα ενός σκάφους, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος να οδηγηθεί ο βράχος σε μια βαρυτική κλειδαρότρυπα.
Η κατασκευή τέτοιων χαρτών απαιτεί λεπτομερή γνώση των χαρακτηριστικών κάθε αστεροειδούς: το σχήμα του, την περιστροφή του, τη μάζα του και τις ιδιαιτερότητες της επιφάνειάς του. Ιδανικά, τα δεδομένα αυτά προκύπτουν από αποστολές που φτάνουν σε κοντινή τροχιά, συλλέγοντας εικόνες υψηλής ανάλυσης και ακριβείς μετρήσεις. Αν όμως ένας αστεροειδής εντοπιστεί αργά, λίγο πριν την πιθανή πρόσκρουση, οι επιστήμονες μπορούν να κατασκευάσουν πιο πρόχειρους χάρτες χρησιμοποιώντας μόνο παρατηρήσεις από επίγεια τηλεσκόπια.
Ήδη έχουν δημιουργηθεί τέτοιοι χάρτες για γνωστούς αστεροειδείς όπως ο Bennu, με σαφείς ενδείξεις για τις «βέλτιστες» περιοχές πρόσκρουσης. Οι χάρτες αυτοί λαμβάνουν υπόψη ακόμη και τις αναπόφευκτες αστοχίες μιας διαστημικής αποστολής, καθώς ακόμα και το πιο ακριβές σκάφος μπορεί να χάσει τον στόχο του κατά μερικά μέτρα.
Στην περίπτωση του DART, ο Dimorphos επιλέχθηκε ακριβώς επειδή το σύστημα Didymos στο οποίο ανήκει είναι τόσο μεγάλο, ώστε να αποκλείεται ο κίνδυνος να εκτραπεί σε πορεία σύγκρουσης με τη Γη. Όμως οι μελλοντικές αποστολές δεν θα έχουν την ίδια «ασφάλεια». Για πραγματικές απειλές θα χρειαστεί ακρίβεια και σχεδιασμός σε επίπεδο χιλιοστού.
Σημαντικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια αναμένεται να παίξει η αποστολή Hera του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, η οποία θα φτάσει στον χώρο της πρόσκρουσης του DART τον Δεκέμβριο του 2026. Τα δεδομένα που θα συλλέξει θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να βελτιώσουν περαιτέρω τις τεχνικές χαρτογράφησης και εκτροπής.
Μέχρι σήμερα, η Ανθρωπότητα στάθηκε τυχερή: κανένας μεγάλος αστεροειδής δεν έχει βρεθεί σε τροχιά άμεσης σύγκρουσης με τον πλανήτη μας. Όμως, καθώς οι αστρονόμοι συνεχίζουν να σαρώνουν τον ουρανό με ολοένα πιο εξελιγμένα όργανα, η ανακάλυψη ενός επικίνδυνου διαστημικού βράχου είναι θέμα χρόνου.
Η δουλειά του Makadia και της ομάδας του δείχνει ότι η πλανητική άμυνα δεν είναι ζήτημα «απλά να χτυπήσουμε τον αστεροειδή». Είναι μια λεπτή ισορροπία που απαιτεί γνώση, ακριβή δεδομένα και υπολογισμούς με τεράστια ακρίβεια. Και όταν έρθει η στιγμή, θα πρέπει να ξέρουμε όχι μόνο πότε και πώς θα χτυπήσουμε, αλλά κυρίως πού.
[via]
