Ο Sir Tim Berners-Lee, ο άνθρωπος που εφηύρε τον Παγκόσμιο Ιστό δεν είναι κάποιος που μιλάει ελαφρά τη καρδία για το μέλλον του Διαδικτύου. Σε μια πρόσφατη, εκτενή συνέντευξη που παραχώρησε στο The Verge, ο δημιουργός του Web τοποθετείται με ψυχραιμία απέναντι στην τεχνητή νοημοσύνη και στις ανησυχίες ότι μπορεί να «καταστρέψει» το Διαδίκτυο όπως το ξέρουμε. Αντίθετα, πιστεύει ότι η AI όχι μόνο δεν θα σημάνει το τέλος του Web, αλλά θα επιταχύνει τη φυσική του εξέλιξη.
Κατά τον Berners-Lee, υπάρχει μια θεμελιώδης παρεξήγηση στη συζήτηση για το μέλλον του Διαδικτύου: πολλοί θεωρούν το Web ως μια συλλογή ιστοσελίδων που σταδιακά αντικαθίστανται από εφαρμογές και κλειστά οικοσυστήματα. Όμως, όπως υπενθυμίζει, ο Ιστός δεν είναι απλώς ένας κατάλογος πληροφοριών. Είναι μια πλατφόρμα πάνω στην οποία έχουν χτιστεί υπηρεσίες, εργαλεία και κοινότητες, μια δυναμική υποδομή που συνεχίζει να υποστηρίζει ό,τι συμβαίνει στο Διαδίκτυο, ακόμα κι αν δεν το βλέπουμε άμεσα.
Η τεχνητή νοημοσύνη, υποστηρίζει, δεν απειλεί αυτή τη δομή. Αντίθετα, την αναδιαμορφώνει. Οι παραγωγικοί αλγόριθμοι και τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα —όπως αυτά που τροφοδοτούν συστήματα τύπου ChatGPT— προσφέρουν έναν νέο τρόπο αλληλεπίδρασης με την πληροφορία. Μπορούν να φιλτράρουν, να συνοψίζουν και να συνδέουν δεδομένα με τρόπους που ο άνθρωπος δεν προλάβαινε ποτέ να κάνει. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι άλλοτε χρήσιμο και άλλοτε προβληματικό, όμως το κρίσιμο σημείο, όπως τονίζει ο Berners-Lee, είναι ότι όλη αυτή η γνώση προέρχεται από το ίδιο το Web.
Με άλλα λόγια, η τεχνητή νοημοσύνη τρέφεται από το ανοιχτό οικοσύστημα που εκείνος δημιούργησε πριν από τρεις δεκαετίες. Χωρίς τις ανοιχτές συνδέσεις, τις δημόσιες βάσεις δεδομένων και τα ελεύθερα προσβάσιμα περιεχόμενα, η AI δεν θα είχε πηγή γνώσης. Ο Berners-Lee το θέτει απλά: «Αν το Web σβήσει, η τεχνητή νοημοσύνη θα μείνει χωρίς καύσιμα».
Αυτό που τον ανησυχεί, ωστόσο, δεν είναι η ίδια η τεχνολογία, αλλά ο σταδιακά ολοένα και πιο κλειστός χαρακτήρας του Διαδικτύου. Οι ιδιωτικές πλατφόρμες, οι εφαρμογές που κρατούν τα δεδομένα τους απομονωμένα και η ολοένα μικρότερη διάθεση να κοινοποιούνται συνδέσεις, αποτελούν για εκείνον τη μεγαλύτερη απειλή. Το Web σχεδιάστηκε ως ένα ανοιχτό, διασυνδεδεμένο δίκτυο όπου ο καθένας μπορούσε να δημιουργήσει, να μοιραστεί και να εξερευνήσει πληροφορίες. Αν αυτό το πνεύμα χαθεί, ο Ιστός θα γίνει απλώς μια συλλογή κλειστών «νησίδων», ελεγχόμενων από λίγες εταιρείες.
Η ειρωνεία, όπως σημειώνει, είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε είτε να επιδεινώσει αυτή την τάση, είτε να τη διορθώσει. Αν οι μεγάλες πλατφόρμες χρησιμοποιήσουν την AI για να συγκρατήσουν τους χρήστες μέσα στα δικά τους περιβάλλοντα, το Διαδίκτυο θα γίνει ακόμα πιο συγκεντρωτικό. Αντίθετα, αν η τεχνολογία αξιοποιηθεί με ανοιχτά πρότυπα και διαλειτουργικότητα, μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την αναγέννηση του Web, κάτι που ο ίδιος ο Berners-Lee οραματίζεται από τη δεκαετία του 1990 με την έννοια του «semantic web».
Η ιδέα του semantic web βασιζόταν στη δυνατότητα των υπολογιστών να «κατανοούν» τα δεδομένα, συνδέοντάς τα με νόημα. Κάτι που τότε φαινόταν ουτοπικό, αλλά σήμερα, με την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης, μοιάζει επιτέλους εφικτό. Όπως εξηγεί, η AI μπορεί να κάνει προσβάσιμες και αξιοποιήσιμες πληροφορίες που μέχρι τώρα ήταν θαμμένες σε πολύπλοκες βάσεις ή διάσπαρτες σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Με αυτό τον τρόπο, Web και AI μπορούν να ενισχύουν αμοιβαία το ένα το άλλο: η τεχνητή νοημοσύνη κάνει το Web πιο κατανοητό, ενώ το Web προσφέρει το περιεχόμενο που τροφοδοτεί τη νοημοσύνη των συστημάτων.
Για τον Berners-Lee, λοιπόν, η πρόκληση δεν είναι να «προστατεύσουμε» το Διαδίκτυο από την AI, αλλά να εξασφαλίσουμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα ενσωματωθεί με τρόπο ανοιχτό, διαφανή και δίκαιο. Το μέλλον του Ιστού εξαρτάται από το κατά πόσο οι άνθρωποι θα επιμείνουν στις αρχές πάνω στις οποίες χτίστηκε: ελευθερία, διασύνδεση και συνεργασία.
[source]
