Καθώς η χρήση των αποκαλούμενων «λιγότερο θανατηφόρων» όπλων γίνεται όλο και πιο συχνή σε διαδηλώσεις, οι ειδικοί προειδοποιούν για τις σοβαρές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μόνιμες βλάβες που μπορεί να προκαλέσουν στο ανθρώπινο σώμα. Πρόσφατα, κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στο Λος Άντζελες ενάντια στις μεταναστευτικές πολιτικές της κυβέρνησης Trump, οι αρχές προχώρησαν σε ευρεία χρήση δακρυγόνων, χειροβομβίδων κρότου-λάμψης και πλαστικών σφαιρών. Σε ένα χαρακτηριστικό περιστατικό, η ρεπόρτερ Lauren Tomasi του αυστραλιανού δικτύου 9News χτυπήθηκε από πλαστική σφαίρα κατά τη διάρκεια ζωντανής μετάδοσης.
Αν και τα μέσα αυτά δεν προορίζονται για θανατηφόρα χρήση, η πραγματικότητα είναι ότι μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας, από αναπνευστική δυσχέρεια και εγκεφαλικές κακώσεις έως και τύφλωση ή ακόμη και θάνατο. Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Σικάγο, η αστυνομική βία στις ΗΠΑ οδηγεί κάθε χρόνο σε περίπου 75.000 μη θανατηφόρους τραυματισμούς που απαιτούν νοσηλεία, καθώς και σε 600 έως 1.100 θανάτους.
Τα αποτελέσματα της έκθεσης ποικίλουν ανάλογα με το είδος του όπλου. Τα χημικά ερεθιστικά, όπως το δακρυγόνο και το σπρέι πιπεριού, προκαλούν έντονο κάψιμο στα μάτια, στο δέρμα και στο αναπνευστικό σύστημα. Το δακρυγόνο περιέχει ουσίες όπως CS ή CN, που ενεργοποιούν τους υποδοχείς πόνου, ενώ το σπρέι πιπεριού, που βασίζεται σε συμπυκνωμένο έλαιο πιπεριάς (OC), προκαλεί ιδιαίτερα ισχυρό ερεθισμό.
Η γιατρός Diane Calello από το New Jersey Poison Center επισημαίνει πως τα άμεσα συμπτώματα είναι συχνά έντονα: δύσπνοια, ερεθισμοί και αναπνευστικές επιπλοκές, ιδιαίτερα σε άτομα με άσθμα ή άλλες χρόνιες παθήσεις. Παιδιά και καπνιστές διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, καθώς τα χημικά παραμένουν κοντά στο έδαφος, όπου η συγκέντρωσή τους είναι μεγαλύτερη.
Μακροπρόθεσμα, η έκθεση σε υψηλές δόσεις ή σε κλειστούς χώρους μπορεί να προκαλέσει πιο σοβαρές βλάβες, όπως απώλεια όρασης ή νευρολογικά προβλήματα. Στρατιωτική μελέτη του 2014 διαπίστωσε πως ακόμη και μία μόνο έκθεση στο CS tear gas αυξάνει τον κίνδυνο αναπνευστικών λοιμώξεων, όπως γρίπη και πνευμονία. Αυτές οι διαπιστώσεις ώθησαν την American Thoracic Society να ζητήσει το 2020 μορατόριουμ στη χρήση αυτών των χημικών κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων, ειδικά εν μέσω πανδημίας.
Ο καθηγητής Sven-Eric Jordt του Duke University υπογραμμίζει πως η επιστημονική βάση που στηρίζει τη χρήση δακρυγόνων είναι ξεπερασμένη, βασισμένη κυρίως σε στρατιωτικές μελέτες από τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, οι οποίες επικεντρώνονταν σε υγιείς νέους άνδρες. Δεν λαμβάνουν υπόψη τις επιδράσεις σε ευρύτερο πληθυσμό, ούτε τις νέες τεχνολογίες που επιτρέπουν εκτενέστερη διασπορά των χημικών.
Πέρα από τα χημικά, τραυματισμοί προκύπτουν και από την ίδια τη χρήση των μέσων ρίψης, όπως μεταλλικά δοχεία ή σφαίρες πιπεριού από σκληρό πλαστικό. Οι πλαστικές σφαίρες, που συχνά φέρουν μεταλλικό πυρήνα, δεν είναι τόσο «ήπιες» όσο υποδηλώνει το όνομά τους. Η Rohini Haar, γιατρός επειγόντων και σύμβουλος των Physicians for Human Rights, σημειώνει πως έχουν καταγραφεί περιπτώσεις θανάτων, τραυματισμών στον εγκέφαλο, τύφλωσης και παραμορφώσεων από τέτοια πυρά.
Μελέτη του 2017 κατέδειξε ότι 3% των ανθρώπων που δέχθηκαν τέτοια πυρά κατέληξαν, ενώ 15% υπέστησαν μόνιμες βλάβες. Σε διαδηλώσεις του 2020 μετά τη δολοφονία του George Floyd, τουλάχιστον 115 άνθρωποι τραυματίστηκαν σοβαρά στο κεφάλι από πλαστικές ή ελαστικές σφαίρες. Ως αποτέλεσμα, η American Academy of Ophthalmology κάλεσε την αστυνομία να σταματήσει τη χρήση τέτοιων μέσων για τον έλεγχο πλήθους.
Οι ειδικοί συστήνουν σε όσους εκτεθούν σε χημικά να απομακρύνονται άμεσα, να αναζητούν υψηλότερα σημεία και να καλύπτουν στόμα και μύτη. Η αφαίρεση ρούχων και το καλό πλύσιμο με σαπούνι μπορεί να περιορίσει την έκθεση. Σε περίπτωση έντονων συμπτωμάτων, απαιτείται άμεση ιατρική φροντίδα. Όσοι συμμετέχουν σε διαδηλώσεις, συνιστάται να φορούν μακρυμάνικα ρούχα, κλειστά παπούτσια, προστατευτικά γυαλιά και μάσκες τύπου N95.
[via]
