Πως οι δορυφόροι αποφεύγουν τα «διαστημικά σκουπίδια»

Τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί οι αποστολές δορυφόρων που τίθενται σε τροχιά γύρω από τη Γη, ειδικά μετά τη δραματική πρόοδο που έχουν σημειώσει οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες (βλ. SpaceX). Η ύπαρξη τόσων πολλών δορυφόρων έχει δημιουργήσει, βέβαια, ένα τεράστιο πρόβλημα διότι υπάρχουν πάρα πολλοί που έχουν ολοκληρώσει την αποστολή τους και έχουν μείνει να “κόβουν βόλτες” ανενεργοί, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνουν τις πορείες των ενεργών δορυφόρων (περίπου 3000).

Το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο στην περίπτωση δορυφόρων που έχουν καταστραφεί από συγκρούσεις μεταξύ τους ή με άλλα συντρίμμια και η NASA υπολογίζει πως υπάρχουν τουλάχιστον 26,000 κομμάτια “διαστημικών σκουπιδιών” με μέγεθος όσο μια μπάλα του softball ή μεγαλύτερα που θα μπορούσαν να διαλύσουν έναν διερχόμενο ενεργό δορυφόρο σε περίπτωση σύγκρουσης, πάνω από 500,000 κομμάτια σε μέγεθος μπίλιας που μπορούν επίσης να προκαλέσουν ζημιά σε διαστημικά σκάφη ή δορυφόρους, αλλά και πάνω από 100 εκατομμύρια κομμάτια σε μορφή κόκκου που θα μπορούσαν να τρυπήσουν μια στολή αστροναύτη.

Αντιλαμβάνεστε ότι τα “διαστημικά σκουπίδια” αποτελούν ένα τρομερό πονοκέφαλο για τις διαστημικές υπηρεσίες, τις τρέχουσες και τις μελλοντικές αποστολές. Έχουν εκπονηθεί αρκετές μελέτες για την αντιμετώπιση του προβλήματος και ίσως είχατε ακούσει πριν λίγο καιρό για το project CRD2 της JAXA (η διαστημική υπηρεσία της Ιαπωνίας), αλλά θα χρειαστεί να περιμένουμε μέχρι τα τέλη του 2022 για να δούμε αν θα λειτουργήσει.

Για την ώρα, οι διαστημικές υπηρεσίες έχουν αναπτύξει συστήματα που τους προειδοποιούν για ενδεχόμενη σύγκρουση δορυφόρου με κάποιο διαστημικό σκουπίδι και ο ESA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος) μας δείχνει στο video που ακολουθεί πως αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις.

Όταν λάβουν ειδοποίηση για υψηλό ρίσκο σύγκρουσης, οι μηχανικοί του ESA στη Γερμανία δίνουν εντολή στον δορυφόρο που κινδυνεύει να εκτελέσει μια μικρή αλλαγή πορείας προκειμένου να την αποφύγει. Κάθε τέτοια αλλαγή, όμως, έχει το κόστος της τόσο σε εργατοώρες για τους μηχανικούς που θα πρέπει να υπολογίσουν με απόλυτη ακρίβεια τις κινήσεις, όσο και στα διαθέσιμα καύσιμα του δορυφόρου που ξοδεύονται με ταχύτερο ρυθμό και προφανώς ελαττώνουν τη διάρκεια ζωής της αποστολής του. Παράλληλα, κάποια όργανα του δορυφόρου θα πρέπει να πάψουν να λειτουργούν για κάποιο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να μη συλλέγουν πολύτιμες πληροφορίες.

Ο ESA τονίζει ότι η πλειοψηφία των ειδοποιήσεων δεν φτάνει σε τόσο κρίσιμο σημείο για να εκτελεστεί όντως η αλλαγή πορείας, παρόλα αυτά, ο αριθμός των ειδοποιήσεων έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια και έχει φτάσει στο σημείο να λαμβάνει εκατοντάδες κάθε εβδομάδα. Προειδοποιεί, επίσης, ότι η εκθετική αύξηση των δορυφόρων που τίθενται σε τροχιά (βλ. Starlink) θα καταστήσει ανεπαρκή τη σημερινή μέθοδο αποφυγής συγκρούσεων μέσα στα επόμενα χρόνια.

Εκτός από την πρωτοβουλία της JAXA για το “καθάρισμα”, η NASA συνεργάζεται στενά με τη SpaceX για να βρουν νέες μεθόδους αποφυγής των συγκρούσεων, ενώ ο ESA αναπτύσσει τεχνολογίες για ενσωμάτωση συστημάτων που θα επιτρέπουν στον εκάστοτε δορυφόρο να αποφεύγει αυτόματα τα εμπόδια χωρίς παρέμβαση των μηχανικών.

*Ακολουθήστε το Techgear.gr στο Google News για να ενημερώνεστε άμεσα για όλα τα νέα άρθρα!