Η Google δεν σταματά να κοιτάζει προς τα άστρα – κυριολεκτικά αυτή τη φορά. Η εταιρεία ανακοίνωσε ένα νέο, φιλόδοξο ερευνητικό σχέδιο που θυμίζει τις παλιές εποχές του Google X: ένα project με το όνομα Project Suncatcher, το οποίο στοχεύει να μεταφέρει την επεξεργασία δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης έξω από τη Γη. Πώς; Τοποθετώντας τους εξειδικευμένους AI επεξεργαστές της, τα Tensor Processing Units (TPUs), σε δορυφόρους που θα κινούνται σε τροχιά και θα λειτουργούν αποκλειστικά με ηλιακή ενέργεια.
Η Google περιγράφει το Project Suncatcher ως μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση στο πρόβλημα της ενεργειακής κατανάλωσης που συνοδεύει τα σύγχρονα AI data centers. Με την εκρηκτική αύξηση της ζήτησης για υπολογιστική ισχύ – κυρίως λόγω των γιγαντιαίων γλωσσικών μοντέλων και των νευρωνικών δικτύων που απαιτούν χιλιάδες εξυπηρετητές – οι εγκαταστάσεις αυτές έχουν αρχίσει να επιβαρύνουν σημαντικά τα ενεργειακά δίκτυα και το περιβάλλον.
Η ιδέα της Google είναι απλή στη σύλληψη αλλά εξαιρετικά δύσκλη σε εκτέλεση: να αξιοποιήσει την ανεξάντλητη ηλιακή ενέργεια του Διαστήματος. Οι δορυφόροι θα φέρουν φωτοβολταϊκά πάνελ που, σύμφωνα με την εταιρεία, μπορούν να παράγουν ενέργεια σχεδόν συνεχώς — οκτώ φορές περισσότερο από ό,τι τα αντίστοιχα επίγεια συστήματα, λόγω της απουσίας νύχτας και ατμοσφαιρικών παρεμβολών.
Όπως το περιγράφει ο Travis Beals, ανώτερος διευθυντής της Google για τα “Paradigms of Intelligence”: «Στο μέλλον, το Διάστημα μπορεί να αποδειχθεί το ιδανικό μέρος για την ανάπτυξη της υπολογιστικής ισχύος της τεχνητής νοημοσύνης». Η φράση συνοδεύει μια εκτενή ανάρτηση της Google, καθώς και μια προδημοσίευση επιστημονικής μελέτης που αναλύει τα πρώτα βήματα της πρωτοβουλίας.
Φυσικά, ανάμεσα στην ιδέα και την υλοποίηση μεσολαβεί μια τεράστια απόσταση – κυριολεκτικά και μεταφορικά. Για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά αυτά τα «διαστημικά data centers», η Google πρέπει να λύσει μια σειρά από δύσκολα τεχνικά προβλήματα.
Πρώτον, η επικοινωνία. Για να μπορέσουν οι δορυφόροι να ανταλλάσσουν δεδομένα με την ταχύτητα και τον όγκο που απαιτούν οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, χρειάζονται συνδέσεις ικανές να μεταφέρουν δεκάδες terabits ανά δευτερόλεπτο. Αυτό σημαίνει ότι οι δορυφόροι θα πρέπει να κινούνται σε σφιχτούς σχηματισμούς, με αποστάσεις μερικών χιλιομέτρων ή και λιγότερο μεταξύ τους — κάτι πρωτοφανές για τον χώρο των διαστημικών επικοινωνιών, όπου ο κίνδυνος συγκρούσεων και διαστημικών σκουπιδιών αυξάνεται διαρκώς.
Δεύτερον, υπάρχει το ζήτημα της ανθεκτικότητας. Το Διάστημα είναι γεμάτο ακτινοβολία, και οι ευαίσθητοι επεξεργαστές της Google δεν σχεδιάστηκαν αρχικά για να επιβιώνουν εκεί. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι τα Trillium TPUs της έχουν ήδη δοκιμαστεί για αντοχή στην ακτινοβολία και μπορούν να αντέξουν ένα συνολικό φορτίο που αντιστοιχεί σε πενταετή αποστολή χωρίς μόνιμες βλάβες.
Ακόμα κι αν λυθούν τα τεχνικά ζητήματα, μένει το ζήτημα του κόστους. Η εκτόξευση δεκάδων ή εκατοντάδων δορυφόρων, εξοπλισμένων με TPUs και μεγάλα ηλιακά πάνελ, δεν είναι φθηνή υπόθεση. Ωστόσο, η Google εκτιμά ότι μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2030, το κόστος κατασκευής και λειτουργίας ενός τέτοιου διαστημικού data center μπορεί να γίνει «συγκρίσιμο» με αυτό ενός επίγειου, αν ληφθεί υπόψη η μακροπρόθεσμη εξοικονόμηση ενέργειας.
Η εταιρεία έχει ήδη κάνει το πρώτο βήμα: ανακοίνωσε συνεργασία με την εταιρεία Planet, γνωστή για τον στόλο των δορυφόρων παρατήρησης της Γης. Μαζί σκοπεύουν να εκτοξεύσουν δύο δοκιμαστικούς δορυφόρους έως το 2027, ώστε να αξιολογήσουν την απόδοση του εξοπλισμού και να δοκιμάσουν σε πραγματικές συνθήκες τα πρώτα στοιχεία της τεχνολογίας.
Το Project Suncatcher, όπως παραδέχεται και η ίδια η Google, βρίσκεται ακόμα στα πολύ πρώιμα στάδια. Πρόκειται περισσότερο για ένα «όραμα» παρά για ένα συγκεκριμένο προϊόν. Όμως εντάσσεται ξεκάθαρα στη στρατηγική της εταιρείας να επενδύσει σε μακροπρόθεσμες λύσεις που συνδυάζουν τεχνητή νοημοσύνη και βιωσιμότητα.
Αν το σχέδιο πετύχει, θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που σκεφτόμαστε για την υπολογιστική ισχύ: όχι πλέον δεμένη με τη γη και τις ενεργειακές της ανάγκες, αλλά απλωμένη στο Διάστημα, με απεριόριστη πρόσβαση σε καθαρή ηλιακή ενέργεια.
Μέχρι τότε, όμως, το Project Suncatcher παραμένει αυτό που υποδηλώνει το όνομά του: μια απόπειρα να «πιάσει» τον 'Ηλιο.
[source]
