Μια νέα επιστημονική μελέτη ανατρέπει όσα γνωρίζαμε για ένα από τα πιο διαδεδομένα «υγιεινά» λιπαρά της διατροφής μας. Ο λόγος για το ελαϊκό οξύ, το κύριο συστατικό του ελαιόλαδου, το οποίο μέχρι πρότινος θεωρούνταν ευεργετικό για την καρδιά και τον οργανισμό. Σύμφωνα με ερευνητές από το University of Oklahoma, η συγκεκριμένη λιπαρή ουσία φαίνεται να παίζει έναν διαφορετικό και ανησυχητικό ρόλο: ενισχύει την παραγωγή νέων λιποκυττάρων, δημιουργώντας έτσι το κατάλληλο έδαφος για την ανάπτυξη παχυσαρκίας και σχετιζόμενων χρόνιων παθήσεων.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cell Reports, αποκαλύπτει ότι το ελαϊκό οξύ διαφέρει σημαντικά από άλλους τύπους διατροφικών λιπών. Όπως δείχνουν τα αποτελέσματα, ενεργοποιεί έναν συγκεκριμένο βιολογικό μηχανισμό στον οργανισμό που οδηγεί σε ταχύτερη πολλαπλασιαστική ανάπτυξη των πρόδρομων κυττάρων λίπους — των κυττάρων δηλαδή που αργότερα εξελίσσονται σε πλήρως λειτουργικά λιποκύτταρα.
Όπως εξηγεί ο Michael Rudolph, Ph.D., επίκουρος καθηγητής βιοχημείας και φυσιολογίας στο University of Oklahoma College of Medicine και μέλος του OU Health Harold Hamm Diabetes Center, στόχος της ομάδας του ήταν να εξετάσει όχι μόνο το πόσο λίπος καταναλώνει κανείς, αλλά και τι είδους. «Η σύσταση των λιπαρών που καταναλώνουμε έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια, παράλληλα με την εξάπλωση της παχυσαρκίας. Θέλαμε να δούμε αν παίζει ρόλο η ποσότητα ή αν υπάρχουν συγκεκριμένα μόρια που επηρεάζουν τα κύτταρα με διαφορετικό τρόπο», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Για να φτάσουν στα συμπεράσματά τους, οι ερευνητές συνεργάστηκαν με ειδικούς από το Yale University School of Medicine και το New York University School of Medicine. Στο πλαίσιο των πειραμάτων τους, χορήγησαν σε ποντίκια διατροφή εμπλουτισμένη με διαφορετικούς τύπους λιπαρών οξέων —όπως αυτά που βρίσκονται στο λάδι καρύδας, στο φιστικέλαιο, στο γάλα, στο λαρδί και στη σόγια. Το ελαϊκό οξύ ήταν το μόνο που προκάλεσε σημαντική αύξηση στον πολλαπλασιασμό των πρόδρομων λιποκυττάρων.
Ο Rudolph παρομοίασε τη διαδικασία με τη συγκρότηση ενός στρατού:
Τα λιποκύτταρα λειτουργούν σαν στρατιώτες. Όταν ο οργανισμός λαμβάνει ελαϊκό οξύ, αυξάνεται ο αριθμός αυτών των “στρατιωτών”, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μεγαλύτερη δυνατότητα αποθήκευσης θερμίδων και θρεπτικών ουσιών. Αν αυτή η δυνατότητα ξεπεραστεί, τότε ο οργανισμός οδηγείται στην παχυσαρκία, η οποία με τη σειρά της μπορεί να πυροδοτήσει καρδιοπάθειες ή διαβήτη.
Οι μηχανισμοί πίσω από αυτό το φαινόμενο φαίνεται να σχετίζονται με δύο βασικές πρωτεΐνες: η πρώτη, η AKT2, ενεργοποιείται έντονα από το ελαϊκό οξύ, ενώ η δεύτερη, η LXR, η οποία συνήθως ρυθμίζει την παραγωγή νέων λιποκυττάρων, καταστέλλεται. Η συνδυαστική δράση αυτών των δύο αλλαγών επιταχύνει τη μετατροπή των πρόδρομων κυττάρων σε λιποκύτταρα.
Η σημασία αυτής της έρευνας αποκτά ακόμα μεγαλύτερο βάρος αν αναλογιστούμε τις διατροφικές μας συνήθειες. Όπως επισημαίνει ο Rudolph, στην καθημερινότητα των περισσότερων ανθρώπων είναι σχεδόν αδύνατο να διαχωρίσουν τους διαφορετικούς τύπους λιπαρών που καταναλώνουν. Από τον καφέ με κρέμα το πρωί, έως τη σαλάτα με λάδι το μεσημέρι και το κρέας ή τα ζυμαρικά το βράδυ, τα λιπαρά οξέα καταναλώνονται σε πολυπλοκότητα και ποικιλία. Ωστόσο, παρατηρείται ότι η συνολική παρουσία του ελαϊκού οξέος στη διατροφή αυξάνεται, ιδιαίτερα σε περιβάλλοντα όπου οι οικονομικές συνθήκες περιορίζουν την πρόσβαση σε ποιοτική και ποικίλη τροφή, καθιστώντας τα έτοιμα γεύματα πιο δελεαστική επιλογή.
Το μήνυμα της μελέτης, σύμφωνα με τον ίδιο τον ερευνητή, είναι σαφές: η μετριοπάθεια και η ποικιλία στην πρόσληψη λιπών είναι κλειδιά για την υγεία. «Η κατανάλωση ελαϊκού οξέος σε ισορροπημένα επίπεδα μπορεί να είναι ωφέλιμη, αλλά οι υπερβολικές και μακροχρόνιες προσλήψεις ενδέχεται να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα», σημειώνει. Μάλιστα, για άτομα με προδιάθεση σε καρδιοπάθειες ή μεταβολικές διαταραχές, συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή.
Η νέα αυτή έρευνα, αν και δεν αμφισβητεί ευθέως τη συνολική διατροφική αξία του ελαιόλαδου ή των τροφών που το περιέχουν, μας υπενθυμίζει πόσο κρίσιμος είναι ο ρόλος της ποιότητας —όχι μόνο της ποσότητας— των τροφών που καταναλώνουμε. Το «υγιεινό» δεν είναι πάντα τόσο απλό όσο φαίνεται.
[via]
