Θα υπήρχαμε αν το μαγνητικό πεδίο της Γης δεν είχε καταρρεύσει πριν από 500 εκατ. χρόνια;

Το μαγνητικό πεδίο της Γης είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και τη διατήρηση της ζωής, καθότι χωρίς αυτό η ακτινοβολία του Ήλιου θα αποστείρωνε τον πλανήτη. Ωστόσο, μια νέα μελέτη δείχνει ότι δεν θα υπήρχαμε καθόλου αν αυτό το μαγνητικό πεδίο δεν είχε καταρρεύσει σχεδόν ολοκληρωτικά πριν από μισό δισεκατομμύριο χρόνια.

Πολλοί παράγοντες έπρεπε να συνδυαστούν σωστά για να είναι η Γη κατοικήσιμη. Ο πλανήτης έπρεπε όχι μόνο να βρίσκεται ακριβώς στη σωστή απόσταση από τον Ήλιο, αλλά και να είναι βραχώδης, υδαρής, να περιέχει τα κατάλληλα συστατικά για τη ζωή και φυσικά να διαθέτει ισχυρό μαγνητικό πεδίο που να εμποδίζει την επικίνδυνη ακτινοβολία από τον Ήλιο και τον διαστρικό χώρο να φτάσει στην επιφάνεια.

Αν και είναι ως επί το πλείστον σταθερό, το μαγνητικό πεδίο παρουσιάζει διακυμάνσεις με την πάροδο του χρόνου. Σε μια νέα μελέτη, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ εντόπισαν το πιο αδύναμο σημείο του στην ιστορία της Γης, αλλά παραδόξως, αυτό φαίνεται να συνέβη ακριβώς πριν από την εκρηκτική εμφάνιση πολύπλοκων μορφών ζωής, αντί να συμπέσει με μια μαζική εξαφάνιση, όπως θα περίμενε κανείς.

Τα αρχαία ορυκτά μπορούν να διατηρήσουν μια καταγραφή της ισχύος του μαγνητικού πεδίου από εκείνη την εποχή, χάρη στα μαγνητικά σωματίδια που παραμένουν σε αυτά. Οι ερευνητές του Ρότσεστερ μέτρησαν αυτή τη μαγνήτιση σε κρυστάλλους αστρίου και πυρόξενου, συγκρίνοντας δείγματα από πάνω από 2 δισεκατομμύρια χρόνια πριν με κάποια από 591 εκατομμύρια χρόνια πριν. Διαπίστωσαν ότι τα παλαιότερα δείγματα κατέγραφαν μαγνητικό πεδίο παρόμοιας ισχύος με το σημερινό, αλλά τα νεότερα δείγματα έδειχναν ότι το μαγνητικό πεδίο εκείνη την εποχή ήταν μόλις στο 3% της σημερινής του ισχύος, το πιο αδύναμο σημείο του που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.

Φαίνεται ότι αυτό το ασθενέστερο μαγνητικό πεδίο διήρκεσε για τουλάχιστον 26 εκατομμύρια χρόνια, πριν αρχίσει να ανακτά την ισχύ του. Αυτό συνέβη περίπου την εποχή που ο εσωτερικός πυρήνας της Γης στερεοποιήθηκε και σταθεροποίησε το μαγνητικό πεδίο, σύμφωνα με προηγούμενη εργασία της ομάδας.

Ένα ασθενέστερο μαγνητικό πεδίο σημαίνει ότι περισσότερη κοσμική ακτινοβολία φτάνει βαθύτερα στη γήινη ατμόσφαιρα, και αν αυτό συνέβαινε σήμερα θα προκαλούσε πιθανότατα ένα γεγονός μαζικής εξαφάνισης. Αλλά το ενδιαφέρον είναι ότι αυτό το ιστορικό χαμηλό σημείο μπορεί να βοήθησε τον πρόγονο όλων των ζώων να εξελιχθεί.

Η περίοδος του Ενδιακάραν, η οποία διήρκεσε από 635 έως 539 εκατομμύρια χρόνια πριν, ήταν ένα βασικό στάδιο στην εξέλιξη της ζωής στη Γη. Τότε ήταν που εμφανίστηκαν για πρώτη φορά πολύπλοκες πολυκύτταρες μορφές ζωής, οι οποίες όμως ελάχιστα μοιάζουν με τη ζωή όπως την ξέρουμε σήμερα. Για την ακρίβεια έμοιαζαν με δίσκους, σωλήνες, βεντάλιες, ντόνατς ή απλώς με μαλακά "σακούλια γεμάτα λάσπη" και ουσιαστικά οι επιστήμονες δεν μπορούν καν να καταλάβουν αν αυτοί οι οργανισμοί ήταν φύκια, μύκητες ή πρώιμες εκδοχές φυτών ή ζώων.

Οι περισσότερες από αυτές τις παράξενες μορφές φάνηκε να εξαφανίζονται από την επόμενη περίοδο, την Κάμβρια. Αλλά περίπου την ίδια εποχή, υπήρξε μια τεράστια έκρηξη στην ποικιλομορφία της ζωής, με σχεδόν κάθε σύγχρονο κλάδο του εξελικτικού δέντρου να εμφανίζεται σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Ένας από τους κύριους παράγοντες που προκάλεσαν αυτό το γεγονός πιστεύεται ότι ήταν η αύξηση των επιπέδων οξυγόνου στην ατμόσφαιρα και σύμφωνα με τη νέα μελέτη, μπορεί να οφείλουμε ευγνωμοσύνη σε αυτό το εξασθενημένο μαγνητικό πεδίο.

Όπως αναφέρθηκε, αυτή η πτώση ισχύος επέτρεψε σε περισσότερη ακτινοβολία να εισέλθει στην ατμόσφαιρα της Γης, η οποία με τη σειρά της άφησε περισσότερα φορτισμένα σωματίδια να απογυμνώσουν άτομα όπως το υδρογόνο. Αν αρκετά από αυτά χαθούν στο Διάστημα, τότε τα άτομα οξυγόνου στην ατμόσφαιρα συσσωρεύονται, αντί να αντιδράσουν με το υδρογόνο για να σχηματίσουν υδρατμούς. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό αυξάνει τα επίπεδα οξυγόνου στον αέρα, δίνοντας ώθηση στην εκκολαπτόμενη ζωή.

Ενδεχομένως εάν το μαγνητικό πεδίο δεν είχε καταγράψει αυτήν την απότομη διακύμανση, η Γη θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί όπως ο πλανήτης Άρης.

"Αν το εξαιρετικά ασθενές πεδίο είχε παραμείνει μετά το Ενδιακάριο, η Γη θα μπορούσε να μοιάζει πολύ διαφορετική από τον πλούσιο σε νερό πλανήτη που είναι σήμερα: η απώλεια νερού θα μπορούσε να έχει σταδιακά ξηράνει τη Γη", δήλωσε ο John Tarduno, συγγραφέας της μελέτης.

[via]