Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατάφερε να συλλάβει την σχεδόν αόρατη ομορφιά του γαλαξία NGC 45, ενός σπειροειδούς γαλαξία που βρίσκεται στον αστερισμό Cetus. Η εικόνα αποκαλύπτει τα φωτεινά ροζ σύννεφα σχηματισμού αστέρων, που φωτίζουν περιοχές έντονης αστρικής δραστηριότητας και κρύβουν μυστικά για τη γέννηση και την εξέλιξη των γαλαξιών.
Το NGC 45 ανήκει στην σπάνια κατηγορία των γαλαξιών χαμηλής φωτεινότητας (low surface brightness galaxies), οι οποίοι είναι πιο αμυδροί και από τον νυχτερινό ουρανό, αλλά πλούσιοι σε αέριο και Σκοτεινή Ύλη. Η δυσκολία στην ανίχνευσή τους οφείλεται στον περιορισμένο αριθμό αστεριών τους σε σχέση με την ποσότητα αερίου και σκοτεινής ύλης που διαθέτουν. Από την πρώτη τυχαία ανακάλυψη ενός τέτοιου γαλαξία το 1986, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι περίπου 30-60% όλων των γαλαξιών μπορεί να ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
Η πρόσφατη παρατήρηση του Hubble συνδύασε δεδομένα από δύο συμπληρωματικά προγράμματα παρατήρησης. Το πρώτο πρόγραμμα επικεντρώθηκε σε ένα ευρύ δείγμα 50 γειτονικών γαλαξιών, αξιοποιώντας την ικανότητα του Hubble να παρατηρεί το φως από το υπεριώδες μέχρι το εγγύς υπέρυθρο, με στόχο τη μελέτη του σχηματισμού αστέρων. Το δεύτερο πρόγραμμα επικεντρώθηκε στο ίδιο δείγμα, αλλά περιορίστηκε σε ένα συγκεκριμένο μήκος κύματος του κόκκινου φωτός, γνωστό ως H-alpha. Οι νεφελώδεις περιοχές σχηματισμού αστέρων παράγουν έντονο H-alpha φως, και στο NGC 45 αυτές εμφανίζονται με φωτεινό ροζ-κόκκινο χρώμα, αναδεικνύοντας τα ενεργά σημεία γέννησης νέων αστεριών.
Οι παρατηρήσεις αυτές είναι κρίσιμες για την κατανόηση της αστρικής εξέλιξης σε γαλαξίες διαφορετικών μεγεθών, δομών και βαθμών απομόνωσης. Παρά την φαινομενικά κανονική σπειροειδή μορφή του, το NGC 45 αποτελεί έναν μοναδικό στόχο, καθώς οι χαμηλής φωτεινότητας γαλαξίες κρύβουν πληροφορίες που δεν είναι εύκολα ορατές σε πιο φωτεινούς γαλαξίες. Η λεπτομερής παρατήρηση των σπειρών και των νεφελωδών περιοχών του προσφέρει νέα δεδομένα για το πώς σχηματίζονται και εξελίσσονται οι γαλαξίες σε ολόκληρο το Σύμπαν.
Η σημασία της μελέτης των γαλαξιών χαμηλής φωτεινότητας είναι πολλαπλή. Πέρα από την κατανόηση της δομής και της εξέλιξης των γαλαξιών, προσφέρει πληροφορίες για τη Σκοτεινή Ύλη, η οποία παίζει καθοριστικό ρόλο στη συνολική μάζα και δυναμική των γαλαξιών. Χάρη στην ευαισθησία των οργάνων του Hubble, οι επιστήμονες μπορούν πλέον να παρατηρούν περιοχές που στο παρελθόν ήταν σχεδόν αόρατες, φωτίζοντας έτσι ένα κομμάτι του Σύμπαντος που παρέμενε κρυφό για δεκαετίες.
Το NGC 45 απέχει μόλις 22 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, γεγονός που το καθιστά έναν σχετικά κοντινό γαλαξία και ιδιαίτερα κατάλληλο για αναλυτικές παρατηρήσεις. Η λεπτομερής χαρτογράφηση των σπειρών του και των ροζ νεφελωδών περιοχών προσφέρει ευκαιρίες να κατανοήσουμε τη σύνθεση και την κατανομή του αερίου, καθώς και τη διαδικασία σχηματισμού νέων αστέρων σε πραγματικό χρόνο.
[via]
