Οι ελπίδες για την ύπαρξη ζωής στον πλανήτη TRAPPIST-1 d φαίνεται να δέχονται σοβαρό πλήγμα, ύστερα από νέες παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb (JWST). Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε το όργανο NIRSpec/PRISM του τηλεσκοπίου για να καταγράψει δύο διαδοχικές διελεύσεις του πλανήτη μπροστά από το άστρο του, τον Νοέμβριο του 2022. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν υποδεικνύουν πως ο πλανήτης δεν διαθέτει ατμόσφαιρα παρόμοια με της Γης.
Ο TRAPPIST-1 d βρίσκεται στην εσωτερική άκρη της κατοικήσιμης ζώνης του συστήματος του, γεγονός που τον καθιστούσε ιδανικό υποψήφιο για την αναζήτηση ενδείξεων ζωής. Ωστόσο, το φάσμα που κατέγραψε το JWST εμφανίζεται «επίπεδο», χωρίς τα χαρακτηριστικά απορρόφησης που θα πρόδιδαν την παρουσία μορίων όπως το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο ή οι υδρατμοί. Με άλλα λόγια, το τηλεσκόπιο δεν βρήκε καμία σαφή απόδειξη ότι ο πλανήτης διαθέτει πυκνή ατμόσφαιρα ικανή να στηρίξει την ύπαρξη νερού στην επιφάνειά του.
Η κύρια συγγραφέας της μελέτης, Caroline Piaulet-Ghorayeb, εξηγεί ότι τα αποτελέσματα δεν αποκλείουν απόλυτα την ύπαρξη ατμόσφαιρας. Υπάρχει η πιθανότητα να πρόκειται για μια εξαιρετικά λεπτή ατμόσφαιρα, όπως του Άρη, που διαφεύγει εύκολα της ανίχνευσης, ή για μια ατμόσφαιρα καλυμμένη από πυκνά, υψηλά σύννεφα, αντίστοιχα με της Αφροδίτης, τα οποία εμποδίζουν τον εντοπισμό συγκεκριμένων μοριακών υπογραφών. Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο ο πλανήτης να είναι εντελώς άγονος, χωρίς ατμόσφαιρα.
Το ενδιαφέρον για το σύστημα TRAPPIST-1 είναι τεράστιο, καθώς πρόκειται για έναν κόκκινο νάνο τύπου Μ8 που φιλοξενεί επτά βραχώδεις πλανήτες, τρεις ή τέσσερις από τους οποίους βρίσκονται σε αποστάσεις όπου θα μπορούσε να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή. Ωστόσο, οι κόκκινοι νάνοι είναι διαβόητοι για τις έντονες εκρήξεις τους. Ο TRAPPIST-1 παράγει εκρήξεις κάθε λίγες ημέρες και καταγράφει τέσσερις έως έξι «υπερεκλάμψεις» κάθε χρόνο, γεγονός που μπορεί να διαλύσει τις ατμόσφαιρες των κοντινών πλανητών.
Παρά το αρνητικό αποτέλεσμα για τον TRAPPIST-1 d, οι ερευνητές δεν χάνουν την ελπίδα για τους πιο απομακρυσμένους πλανήτες του συστήματος, όπως οι TRAPPIST-1 e, f, g και h. Αυτοί ενδέχεται να έχουν διατηρήσει πυκνές ατμόσφαιρες και σημαντικές ποσότητες νερού, καθώς βρίσκονται πιο μακριά από την έντονη ακτινοβολία του άστρου. Ωστόσο, λόγω της χαμηλότερης θερμοκρασίας τους, η μελέτη τους είναι πιο δύσκολη, ακόμη και για το JWST.
Οι παρατηρήσεις αποκλείουν το ενδεχόμενο ο TRAPPIST-1 d να διαθέτει ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο ή πυκνή και καθαρή ατμόσφαιρα χωρίς σύννεφα. Εξίσου απίθανες θεωρούνται οι λεπτές ατμόσφαιρες πλούσιες σε υδρογόνο, ενώ η πιθανότητα ύπαρξης υψηλών νεφών ή ομιχλών σε ατμόσφαιρα χαμηλής μεταλλικότητας είναι περιορισμένη. Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως το ενδεχόμενο ο πλανήτης να είναι κατοικήσιμος μειώνεται δραματικά.
Αν και η συγκεκριμένη μελέτη αφαιρεί τον TRAPPIST-1 d από τη λίστα των πλανητών με πραγματικές πιθανότητες φιλοξενίας ζωής, οι επιστήμονες τονίζουν ότι η έρευνα μόλις ξεκινά. Η ανάλυση της ατμοσφαιρικής σύστασης βραχωδών πλανητών γύρω από κόκκινους νάνους μπορεί να αποκαλύψει κρίσιμες πληροφορίες για την επιβίωση ή την απώλεια ατμόσφαιρας σε τέτοιες συνθήκες.
Ο Ryan MacDonald, μέλος της ερευνητικής ομάδας, σχολιάζει ότι, ενώ ο TRAPPIST-1 d ίσως αποδειχθεί ένας άγονος βράχος κάτω από το φως ενός αμείλικτου άστρου, οι εξωτερικοί πλανήτες του συστήματος εξακολουθούν να είναι υποψήφιοι για κατοικήσιμες συνθήκες. Όπως σημειώνει, η ανακάλυψη αυτή μας υπενθυμίζει πόσο σπάνια και πολύτιμη είναι η Γη στο κοσμικό σκηνικό.
Το JWST, με τις εξαιρετικά ευαίσθητες υπέρυθρες παρατηρήσεις του, δίνει στους επιστήμονες για πρώτη φορά τη δυνατότητα να ελέγχουν αν πλανήτες με μέγεθος παρόμοιο με της Γης μπορούν να διατηρήσουν ατμόσφαιρα. Το ερώτημα αν μπορούν να υπάρξουν «δίδυμοι» της Γης παραμένει ανοιχτό, αλλά για τον TRAPPIST-1 d η απάντηση φαίνεται να γέρνει προς το αρνητικό.
[via]
