Πόσες φορές δεν έχει τύχει να αποχωριστούμε ένα λευκό πουκάμισο ή μπλουζάκι εξαιτίας των γνωστών κίτρινων λεκέδων κάτω από τις μασχάλες; Ένα αισθητικό πρόβλημα που δύσκολα λύνεται, ακόμη και με ισχυρά καθαριστικά, φαίνεται πως βρίσκει τώρα μια απροσδόκητη λύση: τη δύναμη του μπλε LED φωτός.
Οι λεκέδες αυτοί προκαλούνται κυρίως από ουσίες που υπάρχουν φυσικά στον ιδρώτα και τα έλαια του δέρματος, όπως το ελαϊκό οξύ και η οργανική ένωση σκουαλένιο. Σε κάποιες περιπτώσεις συμβάλλουν και φυσικές χρωστικές, όπως η λυκοπένη και η β-καροτίνη, που βρίσκονται σε τρόφιμα και ροφήματα – χαρακτηριστικό παράδειγμα οι λεκέδες από χυμό ντομάτας ή πορτοκαλιού πάνω σε ρούχα.
Παραδοσιακά, η χλωρίνη ή η έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία θεωρούνταν αποτελεσματικές λύσεις, όμως συνοδεύονται από ένα σοβαρό μειονέκτημα: φθείρουν τις ευαίσθητες ίνες των υφασμάτων. Έτσι, οι ερευνητές Tomohiro Sugahara και Hisanari Yoneda της Asahi Kasei Corporation στην Ιαπωνία αποφάσισαν να εξετάσουν μια πιο ήπια και βιώσιμη προσέγγιση: τη χρήση ισχυρού μπλε LED φωτός.
Η ιδέα τους δεν προέκυψε τυχαία. Σε παλαιότερη μελέτη είχαν διαπιστώσει ότι το συγκεκριμένο φως μπορούσε να απομακρύνει κιτρινωπή απόχρωση από παλαιωμένα πολυμερή ρητίνης. Στη νέα έρευνα, έβαλαν στο στόχαστρο τις ουσίες που ευθύνονται για τους λεκέδες στα υφάσματα.
Αρχικά, εξέθεσαν δείγματα β-καροτίνης, λυκοπένης και σκουαλενίου σε μπλε φως για τρεις ώρες. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: όλα τα δείγματα έχασαν το χρώμα τους χάρη σε μια διαδικασία φωτολεύκανσης, κατά την οποία το οξυγόνο της ατμόσφαιρας έσπασε τους χημικούς δεσμούς των ενώσεων, μετατρέποντάς τες σε άχρωμες ουσίες.
Στη συνέχεια, πέρασαν στο ύφασμα. Εφάρμοσαν σκουαλένιο σε λευκά κομμάτια βαμβακιού για να δημιουργήσουν λεκέδες και στη συνέχεια τα θέρμαναν, ώστε να προσομοιάσουν τη φθορά του χρόνου. Ακολούθησαν τρεις διαφορετικές θεραπείες: μπλε LED φως για 10 λεπτά, έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία και εμβάπτιση σε διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ξεκάθαρα ότι το μπλε φως ήταν το πιο αποτελεσματικό στην απομάκρυνση των κίτρινων λεκέδων από το βαμβάκι, χωρίς να προκαλέσει ζημιά στις ίνες. Οι δοκιμές επεκτάθηκαν και σε πολυεστέρα και μετάξι, με εξίσου θετικά αποτελέσματα: οι λεκέδες εξαφανίστηκαν χωρίς να αλλοιωθεί η υφή ή η αντοχή των υφασμάτων.
Η μέθοδος βασίζεται σε έναν συνδυασμό μπλε φωτός και περιβαλλοντικού οξυγόνου, το οποίο δρα ως ήπιο οξειδωτικό μέσο. Σε αντίθεση με τις συμβατικές μεθόδους λεύκανσης που απαιτούν σκληρά χημικά, η συγκεκριμένη τεχνική είναι πιο φιλική προς τα υφάσματα αλλά και προς το περιβάλλον. .
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ACS Sustainable Chemistry & Engineering, ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη νέων συστημάτων καθαρισμού, είτε για οικιακή χρήση είτε για βιομηχανική κλίμακα. Αν τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν σε μεγαλύτερη κλίμακα, δεν αποκλείεται στο μέλλον να δούμε ειδικές συσκευές που με λίγα λεπτά μπλε φωτός θα μπορούν να σώσουν τα αγαπημένα μας λευκά ρούχα.
Και οι εφαρμογές δεν σταματούν εδώ. Η επιστημονική κοινότητα εξετάζει ήδη τη χρήση υψηλής έντασης μπλε LED φωτός και για άλλους σκοπούς, όπως η αντιβακτηριακή δράση του. Η τεχνολογία που σήμερα υπόσχεται να αντιμετωπίσει τους ενοχλητικούς λεκέδες ιδρώτα, αύριο ίσως βρει ρόλο και στην υγιεινή ή την ιατρική.
[via]
