Στο Διάστημα το νερό είναι πολύτιμο όσο και ο χρυσός. Στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό αλλά και στο κινεζικό Tiangong, κάθε σταγόνα συλλέγεται και ανακυκλώνεται: ιδρώτας, αναπνοή, ακόμα και ούρα καθαρίζονται και επιστρέφουν σε χρήση, κυρίως για πόση ή βασικό καθαρισμό. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το πλύσιμο ρούχων παραμένει μέχρι σήμερα αδύνατο. Οι αστροναύτες φοράνε τις στολές τους μέχρι αυτές να γίνουν δυσάρεστα δύσοσμες και στη συνέχεια τις καίνε μαζί με τα φορτία των επιστροφών.
Αυτό το καθεστώς όμως ίσως αλλάξει χάρη σε μια νέα κινεζική εφεύρεση. Το China Astronaut Research and Training Center παρουσίασε μια πρωτοποριακή συσκευή, με διαστάσεις βαλίτσας και βάρος μόλις 12 κιλών, η οποία υπόσχεται να φέρει πραγματική επανάσταση στην καθαριότητα των πληρωμάτων στο Διάστημα. Το «πλυντήριο» αυτό δεν χρησιμοποιεί απορρυπαντικά και χρειάζεται ελάχιστο νερό, μόλις 400 ml ανά κύκλο, τα οποία διοχετεύονται ως υπέρλεπτη ομίχλη που εισχωρεί βαθιά στις ίνες των υφασμάτων.
Το μυστικό όπλο: το όζον
Στην πραγματικότητα, η καρδιά του συστήματος δεν είναι το νερό, αλλά το όζον. Μέσα από υπεριώδη ακτινοβολία παράγεται αέριο όζον, το οποίο δρα ως ισχυρό απολυμαντικό. Με τη βοήθειά του, τα ρούχα μπορούν να αποστειρωθούν και να χρησιμοποιηθούν ξανά έως και πέντε φορές πριν κριθεί απαραίτητη η αντικατάστασή τους. Το πλύσιμο ολοκληρώνεται σε περίπου μισή ώρα: πρώτα οι στολές ψεκάζονται με την ομίχλη, στη συνέχεια υποβάλλονται σε επεξεργασία με όζον και τέλος ξηραίνονται με θερμό αέρα, που εξουδετερώνει και τα υπολείμματα αερίου.
Η συσκευή είναι ειδικά σχεδιασμένη για τις συνθήκες μικροβαρύτητας, όπου τα υγρά είναι αδύνατον να διαχειριστούν όπως στη Γη. Εσωτερικοί αισθητήρες και φίλτρα εξασφαλίζουν ότι δεν θα διαφύγουν επιβλαβή σωματίδια στο περιβάλλον, διασφαλίζοντας την ασφάλεια του πληρώματος.
Μεγαλύτερη υγιεινή, λιγότερα κόστη
Η νέα λύση μειώνει πάνω από 60% την ποσότητα ρουχισμού που χρειάζεται να σταλεί σε τροχιά, κάτι που συνεπάγεται τεράστια εξοικονόμηση σε βάρος και κόστος εκτόξευσης. Παράλληλα, οι αστροναύτες θα απολαμβάνουν πολύ καλύτερη υγιεινή και άνεση, ιδιαίτερα σε μακροχρόνιες αποστολές που ξεπερνούν τους πέντε μήνες ή σε μελλοντικά ταξίδια προς τη Σελήνη και τον Άρη.
Μέχρι σήμερα, η αδυναμία καθαρισμού είχε σοβαρές επιπτώσεις. Τα ρούχα όχι μόνο επιβάρυναν τις εκτοξεύσεις με επιπλέον βάρος, αλλά και υποβάθμιζαν τις συνθήκες διαβίωσης. Το νέο κινεζικό πείραμα υπόσχεται να αλλάξει ριζικά αυτό το δεδομένο.
Οι αποτυχημένες προσπάθειες του παρελθόντος
Η ανάγκη για καθαριότητα στο Διάστημα δεν είναι καινούρια. Το 2021, η Tide είχε δοκιμάσει ένα ειδικά σχεδιασμένο απορρυπαντικό στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Παράλληλα, άλλες εταιρείες πειραματίστηκαν με συστήματα υπερηχητικών δονήσεων που χρησιμοποιούσαν ελάχιστο νερό. Όμως, όλες αυτές οι λύσεις είχαν κοινό μειονέκτημα: δεν εξάλειφαν τα βακτήρια αποτελεσματικά.
Αντίθετα, το κινεζικό «πλυντήριο» καταφέρνει ποσοστό αποστείρωσης που φτάνει το 99,9% στις δοκιμές προσομοίωσης, προσφέροντας πολύ πιο ολοκληρωμένη υγιεινή.
Σχέδια για το μέλλον
Η ομάδα πίσω από την εφεύρεση εργάζεται ήδη πάνω στη βελτίωση της απόδοσης και της αντοχής της συσκευής, με στόχο να μπορεί να λειτουργεί απρόσκοπτα για τουλάχιστον πέντε χρόνια. Ένα τέτοιο χρονοδιάγραμμα την καθιστά ιδιαίτερα ελκυστική για μελλοντικές διαπλανητικές αποστολές, όπου η ανανέωση προμηθειών θα είναι πρακτικά αδύνατη.
Αν τα πειράματα συνεχίσουν να δείχνουν θετικά αποτελέσματα, η συσκευή θα μπορούσε να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος κάθε επανδρωμένης αποστολής. Η σημασία της δεν περιορίζεται μόνο στην άνεση των πληρωμάτων, αλλά αγγίζει και τον κρίσιμο τομέα της βιωσιμότητας, μειώνοντας τα φορτία που απαιτούνται για την επιβίωση των ανθρώπων μακριά από τη Γη.
Μια σιωπηλή επανάσταση
Η ιδέα ενός πλυντηρίου ίσως φαίνεται πεζή μπροστά σε πυραύλους και διαστημόπλοια. Ωστόσο, η δυνατότητα να καθαρίζονται και να απολυμαίνονται τα ρούχα στο Διάστημα συνιστά μια σιωπηλή επανάσταση. Κάνει πιο ανθρώπινες τις συνθήκες διαβίωσης, μειώνει το κόστος και διευρύνει τις προοπτικές για μακρύτερες, πιο τολμηρές αποστολές.
*Η κεντρική εικόνα προέρχεται από το AZERTAG.az
[via]
