Επιστήμονες από το University of Nottingham ανέπτυξαν ένα πρωτεϊνικό gel που μπορεί να επιδιορθώσει και να αναγεννήσει το σμάλτο των δοντιών, κάτι που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν αδύνατο. Το νέο αυτό υλικό, εμπνευσμένο από τη φυσική διαδικασία σχηματισμού σμάλτου, υπόσχεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που αντιμετωπίζονται η φθορά και η ευαισθησία των δοντιών.
Το σμάλτο είναι το πιο σκληρό υλικό του ανθρώπινου σώματος, αλλά, σε αντίθεση με άλλα όργανα ή ιστούς, δεν μπορεί να αναγεννηθεί φυσικά όταν καταστραφεί. Αυτό σημαίνει ότι κάθε φορά που τρώμε, πίνουμε ή βουρτσίζουμε τα δόντια μας, μικροσκοπικές φθορές παραμένουν για πάντα — μέχρι τώρα.
Η ερευνητική ομάδα από τη Σχολή Φαρμακευτικής και το Τμήμα Χημικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του University of Nottingham δημιούργησε ένα βιομιμητικό gel που μπορεί να επαναφέρει τη φυσική αντοχή και δομή του σμάλτου. Η μελέτη τους δείχνει ότι το υλικό όχι μόνο επιδιορθώνει το σμάλτο, αλλά και το ενισχύει απέναντι στη μελλοντική φθορά.
Το νέο gel εφαρμόζεται εύκολα, όπως ένα κοινό φθοριούχο βερνίκι, αλλά χωρίς να περιέχει καθόλου φθόριο. Αντί γι’ αυτό, βασίζεται σε πρωτεΐνες που μιμούνται εκείνες που καθοδηγούν φυσιολογικά τη δημιουργία σμάλτου κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των δοντιών.
Μόλις έρθει σε επαφή με το δόντι, το gel σχηματίζει ένα λεπτό αλλά ανθεκτικό στρώμα που εισχωρεί σε μικρές ρωγμές και κοιλότητες. Εκεί λειτουργεί σαν “σκελετός” που παγιδεύει ασβέστιο και φωσφορικά ιόντα από το σάλιο. Μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται επιταξιακή ορυκτοποίηση (epitaxial mineralization), τα μέταλλα αυτά οργανώνονται σε νέους κρυστάλλους σμάλτου, πλήρως ενσωματωμένους με την υπάρχουσα οδοντική δομή.
Το αποτέλεσμα είναι ένα στρώμα που μοιάζει και συμπεριφέρεται ακριβώς όπως το φυσικό σμάλτο — με την ίδια σκληρότητα, ελαστικότητα και ανθεκτικότητα.
Η εφαρμογή του gel δεν περιορίζεται μόνο στο σμάλτο. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε περιοχές όπου το εσωτερικό στρώμα του δοντιού, η οδοντίνη, έχει εκτεθεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το gel σχηματίζει ένα προστατευτικό επίστρωμα τύπου σμάλτου που μειώνει την ευαισθησία στα δόντια και βελτιώνει τη συγκόλληση οδοντιατρικών αποκαταστάσεων, όπως σφραγίσματα ή όψεις.
Η απώλεια σμάλτου αποτελεί βασική αιτία τερηδόνας και οδοντικών λοιμώξεων, προβλήματα που επηρεάζουν σχεδόν το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού. Όταν το σμάλτο χαθεί, το δόντι γίνεται ευάλωτο σε φθορά και μικροβιακές επιθέσεις, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια δοντιών και σοβαρές επιπτώσεις στη γενικότερη υγεία, όπως αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα ή διαβήτη.
Μέχρι σήμερα, η οδοντιατρική μπορούσε μόνο να προστατεύει ή να επιβραδύνει τη φθορά, όχι να την αναστρέψει. Τα προϊόντα φθορίου ή τα «επαναμεταλλοποιητικά» gel απλώς ενίσχυαν το υπάρχον σμάλτο, χωρίς να δημιουργούν νέο. Το νέο gel, όμως, αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού.
Ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Abshar Hasan εξηγεί:
Το σμάλτο έχει μια μοναδική κρυσταλλική δομή που του χαρίζει την εντυπωσιακή του αντοχή σε φυσικές, χημικές και θερμικές επιθέσεις. Όταν εφαρμόζουμε το υλικό μας πάνω σε απομεταλλοποιημένο ή διαβρωμένο σμάλτο — ή ακόμα και σε εκτεθειμένη οδοντίνη — ενεργοποιεί την ανάπτυξη νέων κρυστάλλων με τρόπο που αναπαράγει την αρχιτεκτονική του φυσικού σμάλτου.
Η ομάδα δοκίμασε τη μηχανική αντοχή του αναγεννημένου σμάλτου σε συνθήκες που προσομοιώνουν την καθημερινή χρήση — βούρτσισμα, μάσηση, έκθεση σε όξινες τροφές — και διαπίστωσε ότι συμπεριφέρεται όπως ακριβώς το φυσικό σμάλτο.
Ο καθηγητής Alvaro Mata, επικεφαλής του έργου, τονίζει ότι η τεχνολογία έχει σχεδιαστεί με γνώμονα την πρακτική εφαρμογή:
Είναι ασφαλής, εύκολη στη χρήση και μπορεί να παραχθεί μαζικά. Μπορεί να ενσωματωθεί σε μια ευρεία γκάμα προϊόντων που θα βοηθήσουν ασθενείς κάθε ηλικίας με προβλήματα φθοράς σμάλτου ή εκτεθειμένης οδοντίνης.
Ήδη, η ερευνητική ομάδα έχει ιδρύσει τη start-up εταιρεία Mintech-Bio, με στόχο να διαθέσει το πρώτο εμπορικό προϊόν μέσα στο επόμενο έτος. Αν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο, το gel αυτό θα μπορούσε σύντομα να φτάσει στα οδοντιατρεία και τα φαρμακεία σε όλο τον κόσμο.
[source]
